Mazda Protege to samochód osobowy produkowany przez japoński koncern motoryzacyjny. Auto pod tą nazwą pojawiło się w 1989 roku, choć sam pojazd znany był już wcześniej. Protege odnosiło się bowiem do modelu 323,w dodatku wyłącznie w 4-drzwiowym nadwoziu sedan. Stało się tak dopiero w IV generacji 323. Wcześniej auto nosiło także nazwę GLC.
Z uwagi na amerykańskie przepisy, Protege w porównaniu do swoich europejskich modeli, miał także powiększone zderzaki. Pod maską pracować mogły benzyniaki 1.6 i 1.8, generujące kolejno 87 i 128 KM. Moc przenoszona była na przednie koła za pomocą 3- lub 4-biegowego „automatu”, bądź 5-stopniowej skrzyni manualnej.
W 1994 roku pojawiła się II generacja Mazdy Protege. Nadwozie zostało unowocześnione, poprzez wygładzenie linii i zaokrąglenie kanciastych kształtów. Już po 2 latach przeprowadzono lifting mający na celu poprawienie stylistyki. Pod maską znalazł się tym razem także silnik wysokoprężny - 1,7-litrowy turbodiesel generował 82 KM. Oprócz tego dostępne były też benzyniaki: 1.3/75 KM, 1.5/88 KM, 1.8/114 KM, 1.8 16V/131 KM, a także 2.0 V6/144 KM. Rodzaj napędu i wybór skrzyni biegów nie uległ zmianie.
Kolejne zmiany stylistyczne przyniosły bardzo pozytywny efekt - nowy Protege wyglądał świeżo i zachęcająco. W 2001 roku, 1,8-litrowy silnik zmieniono na 130-konnego 2.0 (napęd pozostał na przednie koła, choć w Japonii opcjonalnie dostępny był napęd na 4 koła; wybór skrzyń biegów również pozostał bez zmian). Poza tym przeprowadzono także lifting pasa przedniego i tylnego, a także wnętrza. Pierwszy raz Mazda przygotowała także sportowe odmiany Protege. Najpierw, w tym samym roku, był to Protege MP3, ze wzmocnionym o 10 KM silnikiem, utwardzonym zawieszeniem i większymi felgami. Co ciekawe, jego produkcje ograniczono do 3000 sztuk.
2 lata później, sportowy oddział Mazdy - Mazdaspeed - przedstawiła Mazdaspeed Protege. Dzięki zastosowaniu turbosprężarki, moc wzrosła aż do 172 KM. Zawieszenie wymieniono na sportowe oraz zamontowano hamulce tarczowe na wszystkich kołach. W 2003 roku zakończono produkcję Mazdy Protege, a jej następcą został model 3.