Ministerstwo Finansów chce jak najszybciej zakończyć podatkowe eldorado i wprowadzić w życie nowe, mniej korzystne uregulowania. Jeśli na drodze legislacyjnej nie pojawią się nieprzewidziane przeszkody, prawdopodobnie już od marca zniknie możliwość pełnego odliczania podatku VAT od ceny zakupu aut osobowych.Przy podejmowaniu poważnych decyzji pośpiech nie jest jednak dobrym doradcą, tym bardziej że co chwila pojawiają się sprzeczne informacje, które wprowadzają dodatkowe zamieszanie. Postanowiliśmy wyjaśnić naszym Czytelnikom najczęściej poruszane przez nich kwestie. Na pytania odpowiada Krzysztof Ugolik, doradca podatkowy w firmie PwC.
1. Czy do odliczenia pełnego VAT-u od ceny zakupu samochodu niezbędna jest kratka, czy wystarczy, że auto ma homologację fabryczną N1?
Z punktu widzenia przepisów to typ homologacji, a nie fakt występowania kratki, ma istotne znaczenie dla ustalenia prawa do odliczenia. Należy jednak pamiętać, iż w przypadku niektórych samochodów występowanie kratki może być konsekwencją uznania danego auta za ciężarowe. Ewentualny obowiązek montażu kratki w samochodzie z homologacją ciężarową uwarunkowany jest momentem, w którym dany model był homologowany, oraz trybem, w jakim dokonywano tej homologacji. Zwykle kratkę trzeba montować w autach osobowych przerabianych na ciężarowe.
2. Czy do momentu zmiany przepisów o podatku VAT można odliczać go w całości także od używanych aut osobowych z kratką? Jeśli tak, to jakie kryteria muszą spełniać takie pojazdy?
Przede wszystkim powinny spełniać kryteria pozwalające na zastosowanie pełnego odliczenia VAT-u, tj. w obecnie obowiązującym stanie prawnym muszą m.in. posiadać homologację ciężarową (typu N1), odpowiednią liczbę miejsc oraz ładowność (przykładowo: gdy mają 4 lub 5 miejsc, powinny mieć minimum 500 kg ładowności). Dodatkowo informacje o spełnieniu powyższych kryteriów muszą być zawarte w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.
Ponadto sprzedaż takiego samochodu powinna podlegać opodatkowaniu VAT-em. Należy jednak pamiętać, iż wiele samochodów dostępnych na rynku wtórnym sprzedawanych jest z zastosowaniem zwolnienia od podatku VAT. W takich przypadkach nie wystąpi podatek VAT, który można by odliczyć.
3. Czy po nowelizacji Ustawy o VAT posiadacze aut z kratką nadal będą mieli prawo do pełnego odliczenia tego podatku, zawartego w cenie paliwa, usług serwisowych i części zamiennych?
Zgodnie z opublikowanym projektem nowelizacji posiadacze aut z kratką po wejściu w życie zmienionych przepisów będą mogli odliczyć tylko 50 proc. podatku VAT zawartego w cenie paliwa, usług serwisowych oraz części zamiennych do pojazdów firmowych. Ograniczenie to nie będzie dotyczyć jedynie tych samochodów z kratką, które będą wykorzystywane wyłącznie do celów prowadzenia działalności gospodarczej.
4. Czy można odliczyć pełen podatek VAT w przypadku samochodu wziętego w leasing?
Jeśli chodzi o zakup auta w formie leasingu, to w projekcie nowelizacji przewidziano przepisy przejściowe, które umożliwią zachowanie prawa do odliczenia VAT-u od rat leasingowych także po zmianie przepisów podatkowych. Warunkiem skorzystania z takiej możliwości jest wydanie auta będącego przedmiotem leasingu jeszcze w okresie trwania okienka podatkowego oraz zarejestrowanie umowy leasingu we właściwym urzędzie skarbowym w terminie 30 dni od wejścia w życie nowelizacji.
5. Jakie kryteria trzeba spełnić, żeby móc odliczyć pełen VAT od auta? Czy muszę odebrać samochód przed wejściem nowych przepisów w życie, czy też liczyć się będzie data wystawienia faktury? Czy do odliczenia podatku uprawnia faktura zaliczkowa?
W przypadku zakupu samochodu za gotówkę, żeby skorzystać z pełnego prawa do odliczenia VAT-u, zasadniczo należy odebrać samochód w trakcie trwania okienka podatkowego. Pod pewnymi warunkami zachowanie pełnego prawa do odliczenia możliwe jest również w przypadku wpłaty zaliczki (prawo do pełnego odliczenia będzie proporcjonalne do wysokości zaliczki) oraz odbioru auta już po wejściu nowych przepisów w życie.
W takiej sytuacji należy pamiętać, iż aspekty związane z transakcją powinny być dokładnie zaplanowane (m.in. szczegółowy opis przedmiotu zaliczki, moment jej wpłaty, moment otrzymania faktury dokumentującej zaliczkę itp.). Należy również liczyć się z tym, że organa podatkowe potencjalnie zainteresują się takimi przypadkami.
6. Czy po zmianie przepisów dalej będzie można odliczyć pełen podatek od ceny samochodu?
Generalną zasadą ma być możliwość odliczenia 50 proc. wartości podatku VAT związanego z zakupem samochodu. Projekt nowelizacji przewiduje przy tym dwa rodzaje odstępstw od tej zasady. Pierwszy to możliwość odliczenia 100 proc. wartości podatku VAT w sytuacji, gdy samochód będzie wykorzystywany wyłącznie na cele działalności gospodarczej – będzie musiał to udowodnić sam podatnik, m.in. przedstawiając odpowiednią ewidencję, z której będzie jasno wynikało, że auto nie jest używane do celów prywatnych.
Uzasadnienie projektu nowelizacji, wydane przez Ministerstwo Finansów, wskazuje przy tym, iż powyższe odstępstwo będzie bardzo restrykcyjnie interpretowane przez organa podatkowe. Przykładowo wykorzystanie auta firmowego przez pracownika w celu dojazdu do pracy i powrotu z niej spowoduje, że firma straci prawo do pełnego odliczenia VAT-u od takiego samochodu.
Drugim odstępstwem od generalnej zasady ma być zakup określonych kategorii samochodów. Projekt nowelizacji przewiduje, iż pełne prawo do odliczenia VAT-u przysługiwać będzie m.in. przy zakupie pikapów z jednym rzędem siedzeń, pojazdów z jednym rzędem siedzeń oraz trwałą przegrodą oddzielającą część ładowną od pasażerskiej (klasyfikowanych jako van) oraz pojazdów specjalnych, takich jak np. koparka, ładowarka czy żuraw samochodowy.