- Od 2013 r. prawa jazdy wydawane są maksymalnie na 15 lat. Wciąż jednak jest wielu kierowców, którzy mają bezterminowe uprawnienia do kierowania danymi pojazdami
- Każdy kierowca będzie musiał wymienić prawo jazdy. Wymiana praw jazdy na zgodne z nowym wzorem rozpocznie się w 2028 r. i zakończy w 2033 r.
- Wielu starostów, wymieniając dokumenty z powodu zmiany danych, wpisuje na nich datę ważności uprawnień, nawet jeśli kierowca miał bezterminowe prawo jazdy – to poważny błąd i nadużycie!
Odróżnijmy datę ważności dokumentu od daty ważności uprawnień do kierowania: bezterminowo ważnych dokumentów już za parę lat w ogóle nie będzie – ostatnie znikną w 2033 r. Pozostanie jednak wciąż sporo kierowców z bezterminowymi uprawnieniami – dla nich wymiana dokumentu powinna być jedynie czynnością techniczną. Praktyczna różnica jest choćby taka, że "bezterminowy" kierowca, aby wymienić dokument, nie musi przedstawiać przy wymianie dokumentu nowych badań lekarskich. "Nowy" kierowca dostaje badania lekarskie z terminem ważności, a termin ten staje się jednocześnie terminem ważności uprawnień: nie masz aktualnych badań – nie możesz jeździć!
Przeczytaj także: Podobno to dobry pomysł, więc dolałem Mixolu do diesla
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideoCzy nowa kategoria prawa jazdy zabiera "bezterminowość" poprzednio zdobytych?
"Bezterminowość" prawa jazdy bywa jednak odbierana przez starostów przy okazji wymiany dokumentów, a stoi za tym błędna interpretacja nie do końca jasnych przepisów. Przykład: rzeszowski kierowca miał bezterminowe prawo jazdy kat. B i C i postanowił poszerzyć swoje uprawnienia. Gdy po zdaniu egzaminu złożył wniosek o wymianę dokumentu (aby na nowym mieć dopisane nowe uprawnienia), starosta wpisał mu datę ważności... wszystkich uprawnień. Od tej pory jego dotąd bezterminowe prawo jazdy kat. C stało się prawem jazdy wydanym na 15 lat.
Na czynność starosty kierowca poskarżył się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie. Sąd stwierdził, że należy odróżnić ważność uprawnień od ważności dokumentu, zaś techniczna czynność wymiany dokumentu nie może pozbawiać obywatela wcześniej nabytych uprawnień – w tym przypadku bezterminowego prawa jazdy. Co innego nowa kategoria prawa jazdy – to uprawnienie już nie musi, a nawet nie może być wydane bezterminowo.
Czy przez zmianę adresu zamieszkania można stracić bezterminowe uprawnienia?
Jeśli zmienialiście adres zamieszkania i w związku z tym wymienialiście dokument prawa jazdy, sprawdźcie sami: być może już przestało być bezterminowe...
Sporo tego typu spraw trafiło już do sądów administracyjnych, a to, co je łączy, to zmiany w dokumentach dokonywane przez starostów wykraczające poza treść wniosku składanego przez kierowcę: kierowca chce zmienić (ma taki obowiązek) w dokumencie dane adresowe na aktualne, a dostaje dodatkowo... skrócenie ważności uprawnień do kierowania! Sądy jednak zdecydowanie stają po stronie kierowców:
"Sąd uznał, że organ dokonując w oparciu o art. 18 ust. 2 u.k.p. czynności materialno-technicznej wydania nowego prawa jazdy, mógł dokonać zmiany wpisów w dokumencie jedynie w zakresie określonym treścią złożonego wniosku, a więc zmian dotyczących danych wnioskodawczyni oraz, z uwagi na treść art. 13 ust. 1 pkt 1 u.k.p., wpisu daty ważności wydawanego dokumentu (dokument prawa jazdy kategorii B w obecnym stanie prawnym wydawany jest na 15 lat). Dokonywane przez organ w tym trybie wpisy w nowym dokumencie prawa jazdy nie mogły natomiast dotyczyć posiadanego przez wnioskodawczynię uprawnienia do kierowania pojazdami."
Przeczytaj także: Wynająłem auto w taniej włoskiej wypożyczalni na lotnisku, a potem dowiedziałem się, na czym zarabiają naprawdę...
Dokument prawa jazdy - co w nim jest i co powinno być
Jedno z tłumaczeń organów wydających prawa jazdy to... problem z systemem informatycznym, który nie pozwala w miejsce ważności daty uprawnień wpisać kreski – wymaga wpisania daty. To jednak starosty czy prezydenta miasta nie tłumaczy! Sądy wskazują, że jeśli kierowca ma uprawnienia wydane bezterminowo, to w rubryce 4b dokumentu powinna być podana data ważności dokumentu, a w rubryce 11 (przeznaczonej na datę ważności uprawnień) – kreska albo słowo "bezterminowo".
Prawo jazdy. Błąd urzędnika - co robić?
Jeśli nie zgadzamy się z decyzją administracyjną starosty, odwołanie składamy – za jego pośrednictwem – do samorządowego kolegium odwoławczego. Jednak sądy wskazują na to, iż wydanie nowego dokumentu nie jest w przypadku starosty czy prezydenta miasta decyzją administracyjną, a jedynie czynnością materialno-techniczną. Na tego rodzaju czynność można złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na podstawie art. 88 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym. Ale uwaga: skargę składamy do sądu za pośrednictwem organu, który czynność wymiana prawa jazdy wykonał, ale z pominięciem samorządowego kolegium odwoławczego – nie ma bowiem w tym przypadku mowy o wydaniu decyzji administracyjnej
Art. 87. 1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ powiatu w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. ©Kancelaria Sejmu s. 55/56 15.06.2021 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił. 3. Skargę na uchwałę, o której mowa w ust. 1, można wnieść do sądu administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców powiatu, którzy na to wyrażą pisemną zgodę. 4. (uchylony) Art. 88. 1. Przepisy art. 87 stosuje się odpowiednio, gdy organ powiatu nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich. 2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko powiatu.
Na pocieszenie można dodać, że przykładów korzystnych dla kierowców wyroków jest dużo i łatwo do nich dotrzeć, a problem jest prostszy do rozstrzygnięcia, niż się na pierwszy rzut oka wydaje.
Ile kosztuje wymiana prawa jazdy?
Każdy kierowca będzie musiał wymienić prawo jazdy. Wymiana praw jazdy na zgodne z nowym wzorem rozpocznie się w 2028 r. i zakończy w 2033 r. Ile będzie to kosztować? Jeśli nic nie zmieni się do tego czasu, to wymiana prawka kosztuje równe 100 zł. Do urzędu trzeba też oczywiście dostarczyć aktualne zdjęcie, to dodatkowy koszt. Kierowcy z bezterminowymi uprawnieniami nie muszą przy wymianie iść do lekarza, odpada więc kolejne 200 zł.
