Wyprzedzanie - 10 zasad, których być może nie znasz

• Manewr wyprzedzania co do zasady wykonuje się z lewej strony, ale jest od tej zasady wiele wyjątków
• Teoretycznie nie wolno wyprzedzać na przejściach dla pieszych, ale zwłaszcza w miastach w wielu miejscach jest to dopuszczalne
• Znak "zakaz wyprzedzania" nie oznacza zakazu wyprzedzania wszystkich bez wyjątku pojazdów

Przepisy drogowe kryją mnóstwo pułapek i niespodzianek — nawet kierowcy z wieloletnim stażem nie znają dokładnego znaczenia poszczególnych znaków drogowych, o postanowieniach bardziej "ukrytych" przepisów nie wspominając.

Wyprzedanie na autostradzie z prawej strony...

Źródło: PAP

...jest dozwolone, choć należy go — ze względów bezpieczeństwa — unikać. Wyprzedzanie na autostradzie jest niebezpieczne, gdyż najczęściej jest to wyprzedzanie kierowców, którzy, jadąc lewym pasem, zagapili się. Skoro są nieuważni, to jest ryzyko, że nie zauważą, że ktoś wyprzedza ich z prawej strony, przestraszą się, wykonają gwałtowny manewr i... nieszczęście gotowe.

Inna sytuacja: kierowca jadący "za wolno" trzyma się lewego pasa nie dlatego, że nie ma czym lub nie chce jechać szybciej, ale dlatego, że zachowuje bezpieczny odstęp od pojazdów, za którymi podąża — wyprzedzając go, zaburzamy "bezpieczny układ" na drodze. A na jakiej podstawie formalnie wolno na autostradzie wyprzedzać z prawej strony?

Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu (...) na jezdni jednokierunkowej;

A ponieważ autostrada to droga, która składa się z dwóch jezdni jednokierunkowych, wyprzedzanie na nich z prawej strony jest dozwolone.

Wyprzedzanie na przejściach dla pieszych...

…co do zasady jest zabronione, jednak w praktyce od tej zasady jest wiele wyjątków. Podobne zasady (jeśli chodzi o wyjątki) dotyczą zresztą wyprzedzania na przejazdach dla rowerzystów i na skrzyżowaniach. Przepisy PoRD mówią:

Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejścia, na którym ruch jest kierowany;

Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany.

Zabrania się wyprzedzania pojazdu silnikowego jadącego po jezdni na skrzyżowaniu, z wyjątkiem skrzyżowania o ruchu okrężnym lub na którym ruch jest kierowany.

Trzeba przy tym wiedzieć, co to jest "ruch kierowany". A jest to...

Ruch kierowany — ruch otwierany i zamykany za pomocą sygnalizacji świetlnej albo przez uprawnioną osobę;

Co w praktyce oznacza, że jeśli na przejściu dla pieszych, na przejeździe dla rowerzystów albo na skrzyżowaniu działają światła i mamy zielone, zakaz wyprzedzania na skrzyżowaniu nas nie dotyczy.

Czy wiesz, co oznacza znak "zakaz wyprzedzania"?

Znaczenie znaku "zakaz wyprzedzania" nie jest tak ścisłe, jak się to może wydawać. Definicja zawarta w rozporządzeniu o znakach drogowych mówi:

Znak B-25 "zakaz wyprzedzania" zabrania kierującym pojazdami silnikowymi wyprzedzania pojazdów silnikowych wielośladowych.

Oznacza to, że "na zakazie" można wyprzedzać np. rowery, motorowery i motocykle jednośladowe, o ile nie wiąże się to z naruszeniem innych zasad związanych z wyprzedzaniem.

Czy "podwójna ciągła" to zakaz wyprzedzania?

Zdecydowanie nie — linia podwójna ciągła czy też pojedyncza ciągła ma tylko pośredni związek z zakazem wyprzedzania w danym miejscu. Definicja:

Znak P-4 "linia podwójna ciągła" rozdziela pasy ruchu o kierunkach przeciwnych i oznacza zakaz przejeżdżania przez tę linię i najeżdżania na nią.

W praktyce zatem, jeśli wyprzedzamy motocykl czy rowerzystę, i jesteśmy w stanie zachować co najmniej metrowy odstęp od tego pojazdu, nie najeżdżając na linię podwójną ciągłą, to możemy w danym miejscu wyprzedzać. Także, gdy wyprzedzany samochód czy ciągnik "przytuli się" do prawej i można go wyprzedzić, nie najeżdżając na linię, to jest to dozwolone.

Zasadniczo wyprzedzamy z lewej. A kiedy też z prawej lub tylko z prawej?

Wyprzedzanie na skrzyżowaniuŹródło: Auto Świat / Archiwum

Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu przejeżdżać z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 4, 5, 10 i 12.

Przeczytaj też:

• Najdziwniejsze przepisy ruchu drogowego — TOP 10
• Czy potrafisz jeździć po drogach wielopasmowych? Typowe błędy i wątpliwości
• Zakaz wyprzedzania ciężarówek na autostradach — kierowcy na cenzurowanym

O czym mówią wspomniane wyjątki? Po pierwsze tramwaje — wyprzedzamy je tylko z prawej, chyba, że z ułożenia torów wynika, że można wyprzedzać je tylko z lewej; po drugie, gdy pojazd sygnalizuje zamiar skrętu w lewo, można go wyprzedzić tylko z prawej; po trzecie, wyprzedzanie z prawej jest dozwolone "na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku". Dotyczy to miejsc wyjątkowych, gdy mamy szeroką jezdnię wielopasmową, a kierunki ruchu nie są oddzielone pasem zieleni czy barierkami. Po czwarte (ostatni wyjątek), wyprzedzać z prawej mogą rowerzyści — jeśli wyprzedzają inne wolno jadące pojazdy inne niż rower.

Gdy cię wyprzedzają – nie przyspieszaj!

Kierującemu pojazdem wyprzedzanym zabrania się w czasie wyprzedzania i bezpośrednio po nim zwiększania prędkości. Przyspieszanie, gdy jesteśmy wyprzedzani, może doprowadzić do wypadku. Nie róbcie tego — jeśli przez taką głupotę spowodujemy wypadek z ofiarami w ludziach, może to skończyć się karą więzienia!

Kiedy nie wolno wyprzedzić roweru — "zawalidrogi"?

Rowerzysta na buspasieŹródło: Auto Świat / Archiwum

Wtedy, gdy nie da się zachować odstępu bezpiecznego i nie mniejszego niż metr. W specyficznych sytuacjach, na jezdniach dwupasmowych jednokierunkowych, gdy prawy pas jest buspasem, roweru nie wolno wyprzedzać, gdyż jadąc po jezdni, musi on jechać lewym pasem. W takiej sytuacji nie ma zwykle możliwości zachowania bezpiecznego odstępu od wyprzedzanego, a jemu z kolei nie wolno wjechać na buspas. I mamy pat, zwłaszcza gdy droga prowadzi pod górkę i cyklista jedzie 10 km/h. Wyprzedzanie zabronione!

Czy podczas wyprzedzania wolno na chwilę przekroczyć dozwoloną prędkość?

Przepisy nie przewidują takich wyjątków — i choć podczas wyprzedzania wypada skrócić maksymalnie czas wykonywania tego manewru i związaną z nim "ekspozycję na zagrożenie", to jeśli w chwili wyprzedzania przekroczymy dozwoloną prędkość, a "trafi" nas policyjny radar, będziemy płacić.

Czy można wyprzedzać pojazd uprzywilejowany?

Na obszarze zabudowanym nie, a poza obszarem zabudowanym — tak. Tyle teorii na ten temat. W praktyce poza obszarem zabudowanym możecie wyprzedzić samotnie jadącą uprzywilejowaną karetkę na autostradzie czy drodze szybkiego ruchu albo straż pożarną, ale spróbujcie wyprzedzić kolumnę prezydencką czy ochraniającą premiera — to się raczej nie uda (uwaga: nie wolno wjeżdżać pomiędzy pojazdy jadące w kolumnie!), a będąc nadmiernie upartymi, możecie zostać zepchnięci do rowu.

Nie widzę, nie wyprzedzam!

A właściwie, to powinno to być na początku: nie wolno wyprzedzać, jeśli nie mamy pewności, że manewr będzie bezpieczny, że mamy dobrą widoczność i dość miejsca, że nie zbliżamy się do skrzyżowania, itp. Przepisy są i na to:

Kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególności, czy:

1) ma odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu;

2) kierujący, jadący za nim, nie rozpoczął wyprzedzania;

3) kierujący, jadący przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizował zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu.