Tańsze paliwo i zmiany na stacjach - kto skorzysta, a kto straci?

Spadają ceny paliw - jak to działa?

Zgodnie z sugestią WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) bardzo wiele państw, w celu ograniczania rozprzestrzeniania się koronawirusa, nakłada na obywateli ograniczenia w przemieszczaniu się. Zalecana jest praca zdalna, znacznie mniej ludzi przemieszcza się w celach służbowych, a jeszcze mniej wybiera się samochodem na urlop czy choćby na zakupy (co zauważalne jest m.in. w hipermarketach spożywczych – klientów jest mniej, ale kupują oni więcej niż dotychczas).

Oznacza to ni mniej ni więcej tylko oszczędniejsze korzystanie z samochodów. Według danych GDDKiA ruch na drogach krajowych pomiędzy 16 a 22 marca zmalał o 25 proc. w dni powszednie i o 55 proc. w niedzielę. A było to jeszcze przed zaostrzeniem ograniczeń dotyczących przemieszczania się! Podobne tendencje obserwowane są we wszystkich krajach wprowadzających ograniczenia związane z pandemią. Niemal całkowicie zawieszone zostały operacje w lotnictwie pasażerskim. Wiele fabryk nie działa. Efekt? Drastycznie ograniczony popyt na ropę naftową i niższe ceny.

• Jeszcze przed wprowadzeniem ograniczeń w przemieszczaniu się osób na terytorium kraju ruch na drogach krajowych spadł do 55 proc.
• Koszt oleju napędowego w rafinerii ma udział w cenie detalicznej na stacji na poziomie 38 proc.
• Na cenę hurtową paliwa ma wpływ nie tylko cena ropy naftowej na świecie wyrażona w dolarach, lecz także kursy walut

Dlaczego jednak – skoro na światowych rynkach ceny ropy spadły ponad 2,5-krotnie – benzyna i olej napędowy staniały tylko o kilkadziesiąt groszy, docelowo może o złotówkę na litrze? Otóż w cenie paliwa, które kupujemy na stacji benzynowej, cena paliwa w rafinerii to niecałe 25 proc. (benzyna 95) i ok. 38 proc. (ON). Reszta to: akcyza, podatek VAT, opłata paliwowa, opłata emisyjna, marża stacji benzynowej.

A przecież także cena paliwa w rafinerii nie wynika z prostego przelicznika ceny ropy na cenę benzyny czy ON: ropę trzeba przewieźć, przerobić, a wcześniej kupić za dolary. Im niższa wartość złotego, tym więcej (w złotych) płacimy za ropę. A wartość złotego w ostatnich dniach spadła. Cieszmy się więc z tego, że mamy na stacjach paliwo najtańsze od lat i jego cena nie gwałtownie, ale zapewne stopniowo będzie jeszcze maleć. Można w naszym biznesplanie dość bezpiecznie przyjąć, że w najbliższych miesiącach będziemy płacić nawet złotówkę mniej za litr niż na początku stycznia, nie powinno być w najbliższym czasie problemu z zatankowaniem auta w cenie ok. 4 zł za litr paliwa.

Tańsze paliwo – pieniądze w kieszeni. Na początek tylko 50 zł

Dość gwałtowne obniżki na stacjach paliw zachęcają do tankowania – w przypadku niektórych kierowców na zapas. Przed stacjami oferującymi paliwo w najniższych cenach (w niektórych przypadkach blisko granicy 3,5 zł za litr benzyny) ustawiły się kolejki samochodów.

Poniekąd słusznie – nawet jeśli jeździmy niedużo lub prawie wcale, a taki stan może utrzymać się przez kilka tygodni – warto mieć zatankowany samochód. I to nie tylko na wszelki wypadek: z technicznego punktu widzenia, jeśli bak jest pełen, wolniej zachodzą w nim niekorzystne zjawiska jak np. skraplanie się wody na wewnętrznych ściankach zbiornika niż wtedy, gdy bak jest prawie pusty. Niestety, jeśli zatankujemy pusty bak do pełna, zaoszczędzimy – biorąc pod uwagę ceny paliw sprzed kilku tygodni – nie tak wiele: ok. 50 zł.

Tańsze paliwo – czy warto robić duże zapasy paliwa?

Odpowiedź jest prosta: nie, albo w bardzo ograniczonym stopniu! Po pierwsze, w garażu innym niż wolnostojący o powierzchni poniżej 100 m2 przepisy dopuszczają przechowywanie do 60 litrów paliwa (mają one głęboki sens!) i to pod warunkiem, że mamy na to odpowiednie, przeznaczone specjalnie do tego naczynia (np. szczelne kanistry); w garażach wolnostojących do 100 m2 można przechowywać do 200 l paliwa. Ale... powstaje pytanie, czy w ogóle warto. Paliwo się starzeje m.in. za sprawą obowiązkowo dodawanych do niego biokomponentów, stopniowo pogarszają się jego właściwości. Po drugie, paliwo nie powinno być przechowywane w pobliżu żywności. Po trzecie, można liczyć na to, że ceny paliw korzystne – z punktu widzenia kierowcy – utrzymają się i tak jeszcze przez wiele miesięcy.

Ważne: jeśli tankujemy dziś z założeniem, że paliwo (czy w kanistrze, czy w baku) postoi dłużej, lepiej zatankować paliwo premium, które zazwyczaj ma niższy dodatek biokomponentów i starzeje się wolniej niż standardowe.

Tańsze paliwo - kto zaoszczędzi najwięcej i dla kogo ma to znaczenie?

Na pozór wydaje się, że największą korzyść wynikającą z niskich cen paliw i zjawisk temu towarzyszących odniosą ci, którzy jeżdżą najwięcej. To jednak nie cała prawda, gdyż cena paliwa ma różny wpływ na całkowity koszt korzystania z samochodu w zależności od tego, co to za samochód i w jaki sposób jest on finansowany. Przy założeniu, że pokonujemy w ciągu roku 20 tys. km, zużywając średnio 8 l paliwa na 100 km, przez cały rok zużyjemy ok. 1600 litrów paliwa.

W czasach sprzed kryzysu – dla ułatwienia obliczeń przyjmijmy, że tankowaliśmy po 5 zł – roczny koszt paliwa w takiej sytuacji to 8000 zł. Gdy cena paliwa spada do 4 zł za litr – roczne wydatki paliwowe spadają do 6400 zł. Paliwo to jednak tylko ułamek kosztów utrzymania samochodu, choć dla wielu najbardziej zauważalny – tankując drogie paliwo, powiększamy zmienne koszty korzystania z auta, na bieżąco ponosimy wydatki.

Ale policzmy: jeśli miesięczna rata leasingowa za samochód wynosi np. 2 tys. zł, koszt pakietu ubezpieczeń 4 tys. zł rocznie, koszt serwisu, opon itp. w ciągu roku to kolejne 2 tys. zł, całkowity koszt użytkowania samochodu wynosił przed spadkiem cen paliw 38 tys. zł w ciągu roku – w tym wszystkim paliwo stanowiło tylko ok. 21 proc. całkowitych kosztów. A przecież w przypadku bardzo wielu nowych samochodów wysokość raty kredytowej czy leasingowej jest znacząco wyższa niż 2000 zł!

Przy cenie benzyny niższej o złotówkę na litrze udział paliwa w naszych kosztach spadł zatem z ok. 21 do ok. 17,6 proc. Jest różnica, ale nieduża. Co innego, jeśli mamy starsze auto tracące relatywnie mało na wartości i nie obciążone ratami kredytu czy leasingu, ubezpieczone tylko w zakresie OC – tu koszt paliwa może stanowić nawet ok. 70 proc. całkowitych kosztów używania samochodu, a jego niższa cena to odczuwalna na co dzień ulga i zachęta do dalszych podróży własnym autem.

• Udział kosztów paliwa w całkowitych kosztach utrzymania samochodu to od kilku do kilkudziesięciu procent;
• Im droższy samochód, tym niższy procent udziału paliwa w całości kosztów jego utrzymania
• Obniżka ceny benzyny o 1 zł na litrze oznacza dla przeciętnego kierowcy oszczędności rzędu 120-150 zł miesięcznie

Tańsze paliwo - mniejsza konkurencyjność pojazdów na prąd?

Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa, a na pewno jest wielowątkowa i w każdym kraju może wyglądać inaczej. Niewątpliwie branża motoryzacyjna należy do najbardziej dotkniętych obecnym kryzysem – pamiętajmy, że spadek cen ropy naftowej wynika z kryzysu, on wręcz go wyprzedza.

Dość powiedzieć, że dziś, nawet gdyby ktoś chciał zamówić nowy samochód na prąd, to w wielu wypadkach i tak nie mógłby liczyć na konkretną odpowiedź na pytanie, kiedy zamówiony pojazd zostanie wyprodukowany i dostarczony. Już przed kryzysem wywołanym epidemią koronawirusa wielu producentów miało problemy z zapewnieniem dostaw odpowiedniej liczby akumulatorów, tysiące prawie gotowych aut czekało na placach na brakujące części.

Zerwanie łańcucha dostaw związane z przestojami w fabrykach opóźniło proces produkcji, wiele fabryk zatrzymano nie tylko z powodu braku części, lecz także z powodu konieczności zachowania bezpieczeństwa pracowników. To są jednak problemy przejściowe – fabryki w Chinach już wznawiają produkcję. Tylko czy będą chętni na samochody elektryczne, gdy te będą już całkowicie gotowe? Lepiej zadać pytanie: czy będą chętni na jakiekolwiek nowe samochody w sytuacji, gdy konsumenci zajęci są gromadzeniem zapasów papieru toaletowego i jedzenia?

• Po pierwsze, tylko część potencjalnych nabywców samochodów elektrycznych decyduje się na zakup, przyjmując jako główny powód koszt paliwa czy prądu w przeliczeniu na każde 100 km. Zwłaszcza że – jak dotąd – całkowity koszt jazdy samochodem elektrycznym, biorąc pod uwagę jego cenę zakupu, nie wypadał dobrze na tle pojazdów z silnikami spalinowymi. Obecnie – zwłaszcza w Polsce – ten przelicznik wypada jeszcze gorzej dla aut elektrycznych niż jeszcze kilka tygodni temu. Staniało paliwo, a prąd nie! Paliwo może być jeszcze tańsze, a prąd – raczej będzie tylko droższy.
• Po drugie, część ludzi wykazuje jednak wrażliwość dla środowiska naturalnego, niektórym imponują osiągi aut elektrycznych.
• Po trzecie, nie bez znaczenia są rządowe zachęty dla użytkowników aut na prąd oraz międzynarodowe (dla nas najbardziej istotne: unijne) warunki, w jakich działają producenci samochodów. A warunki są takie, że niezależnie od cen paliw na stacjach do spełnienia są standardy emisji dwutlenku węgla przez floty sprzedawanych w Europie samochodów. Mówią o tym regulacje unijne, które jak dotąd nie zostały odwołane.

Auta na prąd - zbawienie dla środowiska?

Ciekawe zjawisko można zaobserwować, oglądając mapy aktualnego stanu powietrza w różnych miejscach w Europie. Wynika z nich, że kryzys wywołany koronawirusem, skutkujący niemal zatrzymaniem samochodów osobowych, lepiej wpłynął na jakość powietrza niż cokolwiek innego w ostatnich latach – w większości krajów mapy są „zielone”. To, że Polska należy do wyjątków, wynika ze specyficznego miksu energetycznego i opalania domów paliwami stałymi. Wniosek jest jednak taki, że silniki spalinowe mają wpływ na jakość powietrza i to, że w Polsce jest on niewielki, ma minimalne znaczenie dla rozwoju elektromobilności.

W najbliższych miesiącach zapewne spadek sprzedaży wszystkich nowych samochodów będzie znaczący, w tym, może nawet najbardziej, samochodów na prąd. Za to potem... ostatecznie to inwestycje rządowe mogą mieć decydujący wpływ na szybkość i kierunek walki z kryzysem w branży motoryzacyjnej. To, że w Polsce temat dopłat do aut elektrycznych właściwie wygasł jeszcze przed wybuchem obecnego kryzysu, to jedno. Druga rzecz jest taka, że w dłuższej perspektywie, być może nawet wcale nie długiej, bo wywołanej kryzysem, dojdzie do obniżki cen baterii. Wtedy samochody elektryczne mogą stać się niemal z dnia na dzień konkurencyjne „same z siebie”.

Tańsze paliwo - dobry czas dla paliwożernych samochodów, złe dla branży LPG?

Gdyby inwestycję w kupno samochodu planować w perspektywie kilku miesięcy, to tak: im tańsze paliwo, tym mniejsze znaczenie ma poziom spalania. Niskie ceny paliwa sprzyjają zatem silnikom benzynowym (zwłaszcza, że ON jest nieco droższy od benzyny). Planując w dłuższej perspektywie warto jednak brać pod uwagę fakt, iż kryzys minie, a wówczas ceny ropy naftowej – i paliw – znów pójdą w górę.

Niskie ceny benzyny tradycyjnie już są niekorzystne dla branży LPG. Owszem, autogaz tanieje wraz z cenami innych paliw (obecnie bez problemu zatankujemy go w cenie poniżej 2 zł za litr), koszt przejazdu 100 km na gazie robi się bardzo niski, ale i oszczędność liczona w złotych na każde 100 km maleje. A to ma wpływ na tempo zwrotu inwestycji w instalację gazową – w końcu koszt montażu pozostaje na mniej więcej stałym poziomie. Jest to znana od lat prawidłowość: im droższe paliwa, tym więcej ludzi pyta o możliwość jazdy na LPG. To działa jednak też w drugą stronę.

Tańsze paliwo, nowe trendy na stacjach paliw

Warto zauważyć, że niemal z dnia na dzień wielokrotnie wzrosło znaczenie technologii umożliwiających zdalną pracę, a także ułatwiających obrót bezgotówkowy, który i tak w naszym kraju stał na wysokim poziomie. Już wcześniej niektóre sieci paliw umożliwiały szybkie płatności dokonywane samodzielnie przez kierowców tankujących paliwo, ale dopiero teraz pojawił się impuls, by zacząć z nich korzystać na szerszą skalę. A kto raz spróbował...

Oprócz zatem tańszego paliwa, jedną ze zmian na stacjach staje się upowszechnienie nowego standardu zachowań kierowców: tankuję paliwo i kupuję coś jeszcze – wchodzę do sklepu, gdzie zamawiam np. kanapkę i płacę cały rachunek.

Tylko tankuję paliwo – wyciągam telefon i za pomocą aplikacji danej sieci płacę przy dystrybutorze. Tak jest o wiele szybciej i wygodniej: bez kolejki, a faktura przychodzi na adres mejlowy – a zatem nigdy nie ginie. Tego rodzaju zmiany organizacyjne dotąd przebijały się powoli, okazują się jednak niezwykle praktyczne i pomocne na co dzień – koniec z utyskiwaniem na kupujących hot-dogi, którym się nie spieszy przy kasie! Oprócz zatem kłopotów wywołanych kryzysem, może on ostatecznie mieć dla kierowców i dobre strony...