Po prostu organizm zdążył się już przyzwyczaić do obecności alkoholu. Na wskazania policyjnego alkomatu nie ma to wpływu - "subiektywna trzeźwość" ma się często nijak do zawartości alkoholu we krwi. I właśnie z myślą o takich sytuacjach powstały amatorskie alkomaty. Nie nadają się one do przeprowadzania imprezowych zawodów, kto jest bardziej pijany, tylko do tego, żeby sprawdzić kilka albo nawet kilkanaście godzin po wypiciu alkoholu, czy organizm uporał się już z jego wydaleniem. Do testu wybraliśmy 12 spośród kilkudziesięciu dostępnych na rynku urządzeń. Rozpiętość cenowa: od 30 do ok. 500 złotych. Celowo pominęliśmy najdroższe, profesjonalne urządzenia. Mało który kierowca zdecydowałby się na zakup alkomatu za kilka tysięcy złotych tylko po to, żeby raz na jakiś czas sprawdzić, czy może już usiąść za kierownicą. Wyniki testu przedstawiamy powyżej. Tylko jedno urządzenie zawiodło całkowicie, narażając użytkownika na poważne problemy. Pozostałe wykazały się całkiem przyzwoitą dokładnością, tyle że były nowe i użyte w idealnych warunkach.Dlaczego tanie testery wystarczają na krótko?Najtańsze alkomaty można kupić już za ok. 20 złotych. Oznacza to, że koszt ich wyprodukowania nie mógł być wyższy niż ok. 2 dolarów. Za tak niską cenę nie da się zbudować trwałego i precyzyjnego przyrządu pomiarowego. Najczęstszą wadą tego typu urządzeń jest to, że sensor badający stężenie alkoholu jest niemal nieosłonięty. Użytkownik dmucha wprost na jego powierzchnię czynną. Przy takiej budowie nieuniknione jest, że prędzej czy później na sensor dostaną się kropelki śliny z resztkami alkoholu, co skończy się rozkalibrowaniem urządzenia albo spaleniem sensora. Z naszych testów wynika, że bardzo wiele urządzeń, nawet tych najtańszych, zapewnia całkiem przyzwoitą dokładność pomiarów. Problem polega jednak na tym, że już po kilkunastu pomiarach może się zdarzyć, że urządzenie albo stanie się "przewrażliwione", albo też co gorsza przestanie w ogóle wskazywać obecność alkoholu w wydychanym powietrzu.W dobrych alkomatach komórka pomiarowa ukryta jest głęboko we wnętrzu urządzenia. Wdmuchiwane powietrze trafia do sensora przez specjalne kanaliki, które zapobiegają dostawaniu się do jego wnętrza kropelek śliny. Dzięki temu znacznie większa jest precyzja i powtarzalność wskazań. Nie oznacza to, że urządzenia te są wyregulowane "raz na zawsze". Nawet najdroższe, policyjne alkomaty dowodowe muszą raz na jakiś czas zostać skalibrowane. Wraz z ilością wykonanych prób spada dokładność. Dlatego, kupując alkomat, należy sprawdzić, czy możliwa jest jego kalibracja i czy sprzedawca oferuje taką usługę. W przypadku tańszych urządzeń zwykle jest to niemożliwe. Są to "jednorazówki".Jak używać alkomatu?Wiele urządzeń jest niszczonych przez użytkowników już podczas pierwszej próby użycia. Najprostszym sposobem zniszczenia sensora jest dmuchanie w alkomat bezpośrednio po wypiciu alkoholu. W takiej sytuacji kropelki alkoholu, a nie jego opary, mogą się dostać bezpośrednio na powierzchnię sensora. Stężenie przekracza wtedy zakres pomiarowy urządzenia nawet kilka tysięcy razy! Dla komórki pomiarowej szkodliwa jest też obecność dymu tytoniowego. Nie należy wykonywać pomiarów jeden po drugim. Z tych powodów nie wolno używać amatorskich alkomatów jako gadżetów na imprezach. Żeby uzyskać wiarygodny wynik, należy odczekać co najmniej pół godziny od wypicia ostatniej dawki alkoholu i przynajmniej kilka minut od wypalenia ostatniego papierosa. Na wynik pomiaru wpływ może mieć również żucie gum miętowych lub ssanie ziołowych cukierków. Nawet zupełnie trzeźwa osoba z miętusem w ustach z łatwością osiągnie wynik na poziomie ok. 0,2 promila. Groźne bywają także niektóre batoniki - chwilę po zjedzeniu np. "Pawełka" alkomat wskaże nawet ponad promil.Co warto kupić?Wybierając alkomat osobisty do prywatnego użytku, niekoniecznie trzeba sięgać po sprzęt z najwyższej półki. Profesjonalne urządzenia przeznaczone są np. do kontroli trzeźwości większej liczby osób, np. pracowników w firmie. Alkomaty średniej klasy są wystarczająco dokładne, chociaż wykazują większą wrażliwość na niewłaściwe użytkowanie.Stanowczo odradzam zakup urządzeń oferowanych przez przypadkowych sprzedawców oraz pochodzących z drugiej ręki. Zakup alkomatu to kwestia zaufania. Należy sprawdzić, czy interesujące nas urządzenie ma porty serwisowe pozwalające na jego kalibrację. Warto też spytać sprzedawcę, czy oferuje taką usługę. Między bajki należy włożyć opowieści, że niektóre urządzenia kalibrują się same. Takiej możliwości nie mają nawet profesjonalne alkomaty kosztujące dziesiątki tysięcy złotych. Trzeba pamiętać, że jeśli chcemy polegać na wskazaniach alkomatu, należy regularnie kontrolować go w serwisie. Warto wiedzieć, że zgodnie z obowiązującymi normami tolerancja we wskazaniach alkomatów jest bardzo duża: przy stężeniu 0,2 promila sprawny alkomat może wskazywać od 0,16 do 0,24 promila!Norbert Jackowicz www. Aisko.plJak testowaliśmy?Jedynym sposobem uzyskania powtarzalnych dla wszystkich alkomatów warunków testu było zastosowanie tzw. symulatora wydechu. Użyliśmy certyfikowanego urządzenia firmy Guth Laboratories oraz odpowiednich odczynników. Na tego typu sprzęcie kalibrowane są m.in. urządzenia stosowane przez policję. Symulator wydechu pozwala uzyskać próbki powietrza z zadaną zawartością alkoholu, o temperaturze i sile "nadmuchu" zbliżonej do tej, jaka występuje przy normalnych pomiarach, w czasie których w alkomat dmucha człowiek. Sprawdzaliśmy wskazania urządzeń przy próbkach imitujących stężenie alkoholu we krwi na poziomie 0,3 oraz 1,0 promila. Między kolejnymi pomiarami na tym samym testerze odczekiwaliśmy ok. 5 minut. Dodatkowo, po pierwszej próbie urządzenia były przedmuchiwane czystym powietrzem w celu usunięcia resztek alkoholu z sensora. Alkomat DualPomiar przy 0,3: 0,63Pomiar przy 1,0: 1,30Cena: od 23 złTo jeden z najpopularniejszych modeli np. na allegro.pl. Pierwsze pomiary niemal akceptowalne, niestety z każdą kolejną próbą urządzenie zachowywało się coraz gorzej. Tania, jednorazowa konstrukcja. Na szczęście, po awarii alkomatu korzystać można z zegarka i termometru.HogmanPomiar przy 0,3: 0,00Pomiar przy 1,0: 0,00Cena: 55 złUrządzenie nie wykazywało żadnych oznak awarii, ale nie reagowało nawet na pokaźne stężenia alkoholu. Zapewne to "wypadek przy pracy" i zdarzają się normalnie działające egzemplarze. Konstrukcja nie budzi jednak zaufania. Sensor jest nieosłonięty, brak możliwości kalibracji.Fit 198Pomiar przy 0,3: 0,28 Pomiar przy 1,0: 0,93 Cena: 129 złAlkomat o profesjonalnym wyglądzie. Pierwsze wyniki zaskoczyły nas pozytywnie, bo urządzenie to nie cieszy się dobrą opinią w serwisach. Zastrzeżenia dotyczą trwałości sensorów oraz niemal niewykonalnej kalibracji. Naprawy są nieopłacalne, bo cena w hurcie to ok. 40 zł. Alco SafePomiar przy 0,3: 0,30 Pomiar przy 1,0: 0,80Cena: 129 złTanie, poręczne urządzenie, które jednak przy prawidłowej obsłudze powinno jakiś czas posłużyć. Przyzwoita dokładność przy niskim stężeniu alkoholu, nieco gorszy wynik przy stężeniu wyższym. Urządzenie ma port serwisowy do kalibracji, nie jest to więc "jednorazówka".Alco Alert HandyPomiar przy 0,3: 0,40Pomiar przy 1,0: 0,90Cena: 237 złDo najciekawszych funkcji tego alkomatu należy m.in. układ samokontroli, który powinien uniemożliwić pomiar w przypadku uszkodzenia lub rozkalibrowania sensora. Możliwość kalibracji. Dystrybutor twierdzi, że urządzenie nadaje się nawet do okazjonalnej kontroli pracowników.EX 428 AlcoPlusPomiar przy 0,3: 0,67Pomiar przy 1,0: pow. 1,20 (HI)Cena: 229 złCiekawy wygląd stylizowany na telefon komórkowy typu slider. Ustnik ukryty we wnętrzu rozsuwanej obudowy. Urządzenie wyraźnie przewrażliwione, ale to znacznie bezpieczniejsza "pomyłka", niż gdyby miało wskazywać stężenie alkoholu mniejsze od faktycznego.DA 7000Pomiar przy 0,3: 0,41Pomiar przy 1,0: 0,98Cena: 389 złSprzęt dla "wyczynowców": zakres pomiarowy aż do 4 promili. Jak przystało na sprzęt do poważnych zastosowań, producent uczciwie zaleca wymianę sensora po 300 pomiarach. Urządzenie ma wbudowany układ samodiagnozy pozwalający sprawdzić jego stan.AL 6000 PrestigePomiar przy 0,3: 0,32Pomiar przy 1,0: 0,80Cena: 275 złRównież w tym przypadku można próbować bicia rekordów, bo zakres pomiaru sięga 4 promili, czyli dawki uznawanej za śmiertelną. Powtarzalne wyniki pomiarów na niezłym poziomie. Możliwość wykonania szybkiego pomiaru, bez dokładnego wskazania stężenia alkoholu. CA 2100 ProfessionalPomiar przy 0,3: 0,30Pomiar przy 1,0: 1,00Cena: 478 złDystrybutor twierdzi, że urządzenie to nadaje się nie tylko do użytku osobistego, lecz także np. do kontroli trzeźwości pracowników. Urządzenie, wyjęte wprost z pudełka "trafiało w punkt". W zestawie znajduje się kabel do zasilania alkomatu z gniazda zapalniczki. CA 2100Pomiar przy 0,3: 0,30Pomiar przy 1,0: 1,00 Cena: 347 złNa pierwszy rzut oka urządzenie jest identyczne z wersją 2100 Professional. Jedyną widoczną różnicą jest to, że wyniki wskazywane są do dziesiętnych, a nie do setnych części promila. Podobno niższa cena wynika z zastosowania nieco mniej trwałego sensora.Alc Nose Pomiar przy 0,3: 1,13Pomiar przy 1,0: 2,00Cena: 69 złKolejna mała, tania jednorazówka z umieszczonym na wierzchu sensorem. Brak możliwości kalibracji. Alkomat wskazuje znacznie zawyżone wyniki. Trudno przewidzieć, jak będzie się zachowywał po większej ilości prób. Teoretyczna dokładność: do setnych części promila. KacuśPomiar przy 0,3: 0,30Pomiar przy 1,0: 0,80Cena: 89 złTego się nie spodziewaliśmy! Taki mały, a taki poważny. Alkomat w kształcie breloczka daje powtarzalne i w miarę dokładne wskazania (szczególnie przy niższych stężeniach). O dziwo, mimo niskiej ceny i miniaturowych rozmiarów urządzenie da się kalibrować.
Kiedy alkomat się myli?
Bardzo wielu kierowców zatrzymywanych przez policję nie ma w ogóle świadomości tego, że w ich organizmie wciąż mogą znajdować się pozostałości alkoholu wypitego nawet dzień wcześniej. To, że na drugi dzień, po przespanej nocy, ktoś czuje się już zupełnie trzeźwy, o niczym nie świadczy.