• Rękojmia to druga, obok gwarancji, forma reklamowania wadliwego towaru
  • Jeśli sprzedawca celowo ukrył wady sprzedawanej rzeczy, to nabywca nie traci uprawnień z tytułu rękojmi nawet po upływie standardowych terminów
  • Nie każda usterka auta jest objęta rękojmią. Awarie wynikające ze zużycia to nie wady fizyczne!

Kodeks cywilny stawia sprawę jasno: sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (art. 556 kc). Nie ma tu ani słowa o tym, że chodzi wyłącznie o zawodowego sprzedawcę ani że zapis ten dotyczy jedynie rzeczy nowych. Przepisy o rękojmi automatycznie (!) obejmują zarówno sprzedawców prywatnych, jak i firmy oferujące przedmioty używane.

Czym różni się gwarancja od rękojmi?

Gwarancji udziela zwykle producent lub importer towaru, i to ten podmiot może stosunkowo swobodnie ustalać jej zasady. W przypadku rękojmi podmiotem odpowiedzialnym jest sprzedawca, a zakres i czas jej obowiązywania określają przepisy. Tylko w określonych przypadkach uprawnienia wynikające z rękojmi można ograniczyć. Rękojmią są objęte wszystkie towary konsumpcyjne. Jak już wspomnieliśmy, można z niej skorzystać, jeśli okaże się, że kupiona rzecz (czyli np. samochód albo część zamienna) ma wady fizyczne lub prawne.

Wada fizyczna jest definiowana przez kodeks jako niezgodność z umową, polegająca na tym, że kupiona rzecz:

– nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;

– nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego;

– nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;

– została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Podsumowując: jeśli coś nie działa tak, jak powinno (np. samochód nie nadaje się do jazdy, bo jest zepsuty), lub nie pasuje do tego, do czego miało pasować (np. część zamienna źle dobrana przez sprzedawcę), albo np. auto jest starsze lub ma większy przebieg, niż obiecywał sprzedawca, czyli nie ma określonych właściwości, o których zapewniał sprzedawca, lub też jest niekompletne, to mamy prawo zgłosić reklamację.

Wada prawna, czyli druga przesłanka do wystąpienia z reklamacją na podstawie rękojmi, ma miejsce, gdy np. sprzedawca sprzedał nam rzecz, która nie była jego własnością albo prawo do niej mają też inne osoby. To także sytuacja, kiedy ze względu na jakieś kwestie formalne zatajone przez sprzedawcę nie możemy z danej rzeczy swobodnie korzystać (np. gdy kupimy auto bez prawa rejestracji). Uwaga! Sprzedawca jest zwolniony z odpowiedzialności, jeśli może udowodnić, że przed transakcją poinformował nas o wadach towaru lub były one całkowicie oczywiste!

Prywatny sprzedawca może wyłączyć rękojmię!

Zgodnie z kodeksem cywilnym strony umowy mogą rozszerzyć, ograniczyć lub całkiem wyłączyć odpowiedzialność z tytułu rękojmi. Ale uwaga! Rozszerzenie rękojmi jest możliwe zawsze, natomiast wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności przepisy dopuszczają tylko w wyjątkowych przypadkach. Jeśli przedsiębiorca sprzedaje konsumentowi rzecz używaną, rękojmia może być skrócona do roku. Gdy stronami umowy są dwie osoby fizyczne, to mogą one zastrzec wyłączenie rękojmi – warto dokładnie przyjrzeć się umowie kupna-sprzedaży auta, jeśli podsuwa wam ją sprzedawca. Ale uwaga! Gdy sprzedawca celowo i z premedytacją zataił wady, to taki zapis jest nieważny!

Tego możesz się domagać

Przepisy określają także, czego może się domagać niezadowolony nabywca. Może to być obniżenie ceny, odstąpienie od umowy lub też wymiana na rzecz wolną od wad bądź naprawa (usunięcie wady).

Uwaga! Jeśli sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni towar na wolny od wad lub go naprawi, to nabywca nie może domagać się odstąpienia od umowy, chyba że wcześniej rzecz ta była już przez sprzedawcę wymieniana lub naprawiana. Kupujący nie może też odstąpić od umowy, jeżeli wada nie jest istotna – np. gdy używany samochód ma rysę albo zepsute radio, to nie jest to przesłanka do zwrotu auta sprzedawcy.

Ile jest czasu na skorzystanie z uprawnień wynikających z rękojmi? W przypadku rzeczy nowych rękojmia obowiązuje standardowo przez dwa lata od wydania (ale już rękojmia na nieruchomość, np. na garaż, to 5 lat). W przypadku towarów używanych, jeśli sprzedawcą jest firma, a nabywcą osoba fizyczna, rękojmię można skrócić do roku, ale nabywca musi zostać o tym poinformowany przed zawarciem umowy.

Jeżeli wada ujawni się w ciągu roku od zakupu towaru, to domyślnie przyjmuje się, że istniała już w chwili sprzedaży, i to na sprzedawcy ciąży obowiązek udowodnienia, że było inaczej. Jeśli wada ujawni się po upływie roku, to nabywca powinien wykazać, że istniała już w momencie zakupu – np. przy pomocy powołanego rzeczoznawcy.

Naszym zdaniem

Reklamację z tytułu rękojmi najlepiej jest złożyć na piśmie, np. w formie listu poleconego. Jeżeli sprzedawca w ciągu 14 dni jej nie rozpatrzy, to automatycznie uznaje się, że została ona przyjęta, a wyegzekwowanie takiego roszczenia przed sądem, o ile sprzedawcę da się zlokalizować i jest on wypłacalny, będzie jedynie formalnością. Pamiętajcie, że tabliczki „po odejściu od kasy reklamacji nie uwzględnia się” nie mają mocy prawnej.

Ładowanie formularza...