- Umundorowany policjant może nas zatrzymać do kontroli w praktycznie każdej sytuacji, czasem powinien jednak użyć lizaka lub latarki
- Oprócz policji, może nas kontrolować wiele innych służb, choć mają one ograniczone uprawnienia - warto je znać
- Są sytuacje, w których można się nie zatrzymać do kontroli, ale wówczas należy pojechać do najbliższego posterunku policji i tam zgłosić ten fakt
W codziennej praktyce znane są przypadki, gdy przykładowo kierowca podważa legalność dokonywanej na drodze kontroli trzeźwości albo odmawia zapłacenia mandatu za popełnione wykroczenie. W niektórych sytuacjach taka osoba może mieć słuszność, ponieważ zdarza się, że funkcjonariusze nadużywają swoich uprawnień, opierając się na niewiedzy kierowców. Przypominamy zatem, jakie prawa ma kierowca, a do czego jest zobowiązany zatrzymujący nasz funkcjonariusz.
Policjant umundurowany
Zgodnie z przepisami, umundurowany policjant może zatrzymać auto praktycznie zawsze i wszędzie – na terenie zabudowanym i poza nim, w dzień lub w nocy. Nie ma znaczenia, czy pełni służbę w patrolu pieszym, czy porusza się radiowozem. Co ważne, nie jest mu potrzebny do tego lizak ani latarka (chyba że jest ograniczona widoczność) – wystarczy czytelny gest ręką. Co ważne, kontrolować pojazdy mogą wszyscy policjanci, a nie tylko funkcjonariusze drogówki!
Policjant bez munduru
Inne uprawnienia ma policjant w stroju cywilnym. W tym przypadku funkcjonariusze mają prawo do kontroli drogowej wyłącznie na terenie zabudowanym i jedynie przy użyciu tzw. lizaka lub w warunkach ograniczonej widoczności – latarki.
Strażnicy miejscy i gminni
Strażnicy miejscy mogą zatrzymać jadący pojazd tylko w sytuacji, gdy kierowca nie zastosuje się do zakazu ruchu w obu kierunkach. W takim przypadku kierowca ma obowiązek zatrzymać się na wezwanie strażnika. Funkcjonariusz może wylegitymować kierowcę, sprawdzić prawo jazdy i dokumenty auta.
Jak powinna wyglądać kontrola drogowa?
Po zatrzymaniu samochodu należy zostać w samochodzie i położyć ręce na kierownicy, aby widział je policjant. Funkcjonariusz nie wie przecież, kogo zatrzymał i jakie ten ktoś może mieć intencje. W aucie powinni pozostać także pasażerowie. Na polecenie policjanta trzeba wyłączyć silnik oraz włączyć światła awaryjne. Jeżeli kontrola drogowa jest wynikiem przekroczenia prędkości, można zażądać okazania kopii świadectwa legalizacji urządzenia pomiarowego – warto się upewnić, czy dokument rzeczywiście pasuje do urządzenia, z którego korzysta policjant. Jeśli przekroczenie prędkości stwierdzono na podstawie nagrania z wideorejestratora, warto obejrzeć to nagranie. Policjant może też w ramach kontroli poprosić was do pokazania zawartości bagażnika i skontrolować stan techniczny pojazdu.
Kontrola trzeźwości
Zgodnie z art. 129 punkt 2 podpunkt 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym policjant podczas kontroli drogowej jest uprawniony do "żądania poddania się przez kierującego pojazdem lub przez inną osobę, w stosunku do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem, badaniu w celu ustalenia zawartości w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu". Uwaga: alkomat używany do kontroli trzeźwości powinien mieć ważną legalizację!
Kto może oprócz policjantów zatrzymywać pojazdy?
Niewiele służb ma prawo zatrzymywać pojazd na drodze publicznej. Tak naprawdę obok policji samochód do kontroli mogą jeszcze zatrzymać Straż Graniczna i Służba Celna – na terenie całego kraju. Z kolei Żandarmeria Wojskowa może przeprowadzać kontrolę na terenie wojskowym. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy natraficie na patrol mieszany (policjant z żandarmem) – mogą one zatrzymywać i kontrolować kierowcę w każdym miejscu. Zatrzymywać i legitymować kierowcę mogą także strażnicy parków narodowych i leśni na drogach leśnych. Osoby takie muszą jednak mieć upoważnienie do kontroli ruchu drogowego, wydane przez właściwego komendanta policji.