Co to jest ASR?
ASR to skrót od angielskiej nazwy systemu kontroli trakcji (Acceleration Slip Regulation), który powszechnie stosuje się w niemal wszystkich autach. Jego celem jest zapobieganie nadmiernemu poślizgowi napędzanych kół w trakcie ruszania lub przyspieszania. To niejako przeciwieństwo ABS-u, który chroni samochód przed zblokowaniem kół. Dzięki wykorzystaniu tego rozwiązania kierowcy nie wpadają w poślizg nawet przy bardzo gwałtownym rozpoczęciu jazdy.
Jak działa system kontroli trakcji ASR?
System kontroli trakcji ASR na bieżąco kontroluje prędkości obrotowe kół, porównując różnice między kołami napędzanymi a nienapędzanymi. W tym celu zostały zastosowane czujniki abs. Jeżeli odczyty znacznie się różnią, układ doprowadza do zmniejszenia momentu napędowego, który jest dostarczany do kół. Dodatkowo uruchamia się układ hamulcowy, aby zniwelować powstałe nierówności.
System ASR steruje pracą silnika niezależnie od poleceń kierowcy, dlatego wykorzystuje się w nim dodatkową przepustnicę lub układ elektroniczny, składający się z czujnika położenia pedału przyspieszenia, sterownika i silnika wykonawczego. W przypadku silników z zapłonem iskrowym jest stosowana również kontrola układu zapłonowego lub układu wtryskowego. By zmniejszyć moment obrotowy silnika, zapłon zostanie opóźniony lub całkowicie odłączony. W silnikach Diesla regulacja momentu obrotowego zachodzi przez zmniejszenie dawki podawanego paliwa.
Hamowanie kół jako układ ASR
W niektórych pojazdach hamowanie kół nie jest uzupełnieniem, a podstawową funkcją systemu ASR. W takim przypadku układ nie ingeruje w pracę silnika lub robi to w ograniczonym zakresie. Tego rodzaju rozwiązania nazywane są elektroniczną blokadą mechanizmu różnicowego lub – potocznie – elektroniczną szperą. Działa to w taki sposób, że zamiast zmniejszania mocy silnika, ślizgające się koło zostaje zablokowane, co znacznie poprawia jego przyczepność. Choć taka technologia jest skuteczna, to ma swoje ograniczenia – dotyczą one czasu blokady koła czy mocy silnika – przez co nigdy nie będzie wykorzystywana powszechnie.
Kiedy system ASR jest przydatny?
Poślizg kół nigdy nie jest pożądaną sytuacją. W niektórych przypadkach może dojść do niego o wiele częściej niż w innych. Dlatego system kontroli trakcji ASR sprawdza się najlepiej podczas:
- ruszania autem (bez względu na rodzaj podłoża, jednak mokre i oblodzone nawierzchnie zwiększają ryzyko poślizgu),
- wjazdu na zniesienie (a także ruszania na wzniesieniu),
- pokonywania zakrętów (zwłaszcza w momencie przyspieszania).
W powyżej wymienionych sytuacjach zdarza się, że prędkość toczenia się kół jest różna. To wpływa także na ich moment obrotowy, będący na bieżąco monitorowany przez układ ASR. Dzięki sterowaniu pracą silnika, a także układowi hamulcowemu koła mają ten sam moment obrotowy, a to znacznie ogranicza ryzyko poślizgu auta i podnosi bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu na drodze.
W jakich sytuacjach ASR się nie przyda?
Wydawałoby się, że taki system jak ASR będzie przydatny we wszystkich sytuacjach. Nic bardziej mylnego. Nie bez powodu wielu producentów wyposaża swoje auta w funkcję wyłączenia kontroli trakcji. Czasem, gdy samochód jedzie po trudnej nawierzchni czy w terenie, układ będzie utrudniać poruszanie się autem. Właśnie dlatego koniecznością jest wyłączenie ASR w czasie przejazdu po głębokim piachu, śnieżnych zaspach czy błocie, ponieważ zmniejszenie mocy silnika w takich warunkach może go zadławić.
Dlaczego system ASR jest taki ważny?
Wydawałoby się, że doświadczony kierowca nie powinien potrzebować systemu kontroli trakcji ASR. Nie do końca jest to prawdą. Auto może stracić sterowność nawet wtedy, gdy za jego kierownicą zasiada profesjonalista z bardzo dużym doświadczeniem. Liczba czynników, od których to zależy, jest zbyt duża, żeby człowiek mógł zapobiec nieprzewidzianym wypadkom. Poślizg jest równie niebezpieczny dla osoby zasiadającej w pojeździe, jak i innych uczestników ruchu.
Choć działanie układu ASR może wydawać się niepozorne, a w normalnych okolicznościach wręcz niezauważalne, odgrywa niesamowicie ważną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa na drodze. Mimo wszystko nie powinno się na nim w całości polegać i stale zachować czujność oraz uważność na drodze. Rozsądny sposób jazdy, umiejętności i doświadczenie nie zastąpią żadnego rozwiązania przygotowanego przez producenta.