• W prawach jazdy wydawanych do 18 stycznia 2013 r. nie ma umieszczonych kategorii AM i A2
  • Brak kategorii AM i A2 nie ma wpływu na ważność dokumentu – stare blankiety pozostają w mocy i na razie nie wymagają wymiany
  • W starych blankietach, mających postać zalaminowanego dokumentu, w pozycji określającej organ wydający prawo jazdy znajdują się cyfry
  • Więcej takich tekstów znajdziesz na stronie głównej Onet.pl

Do dzisiaj wielu kierowców, którzy swoje uprawnienia zdobywali kilkanaście lub kilkadziesiąt lat temu, wciąż korzystają z praw jazdy w postaci zalaminowanego dokumentu. Jeżeli porównają swój dokument z tym, który kandydaci na kierowców po pozytywnym zdaniu egzaminu otrzymują już od kilku lat, mogą zauważyć różnice w kategoriach praw jazdy, jakie umieszczone są na odwrocie blankietu. Mowa o kategoriach AM i A2. Nie powinno to być zaskoczeniem, bowiem te pojawiły się dopiero w blankietach od stycznia 2013 r.

Pierwsza z wyżej wymienionych kategorii, tj. AM, zastąpiła wcześniej wydawaną kartę motorowerową. Podobnie jak pozostałe kategorie, wymaga ona odbycia szkolenia i pozytywnego zaliczenia egzaminu państwowego. Z kolei kategoria A2 została wprowadzona niejako na wzór rozwiązań stosowanych w innych krajach i miała ograniczyć rosnącą ilość rannych i zabitych wśród młodych kierowców jeżdżących motocyklami. Przed wprowadzeniem kategorii A2 już 18-latkowie mogli jeździć każdym jednośladem, co w przypadku dosiadania mocnych maszyn bardzo często miało tragiczne skutki.

Starsze blankiety praw jazdy skrywają jeszcze jedną ciekawostkę, o której nie wie nawet część urzędników. Okazuje się, że w starszych blankietach w rubryce 4c, określającej organ, który wydał dokument, znajduje się wpis złożony z... cyfr. To nic innego jak liczbowy kod organu wydającego i takie prawa jazdy również są ważne. W nowszych blankietach, ale nadal tych laminowanych, znajduje się już informacja, prezydent którego miasta lub starosta wydał prawo jazdy.

Dalszy ciąg tekstu pod materiałem wideo:

Do czego uprawniają poszczególne kategorie praw jazdy?

Kategoria AM (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 14 lat)

  • motorower
  • czterokołowiec lekki (na przykład mały quad)
  • zespół pojazdów – powyższe pojazdy połączone z przyczepą – tylko w Polsce

Kategoria A1 (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 16 lat)

  • motocykl o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg
  • motocykl trójkołowy o mocy do 15 kW
  • pojazdy z kategorii AM
  • zespół pojazdów – powyższe pojazdy połączone z przyczepą – tylko w Polsce

Kategoria A2 (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 18 lat)

  • motocykl, który spełnia wszystkie poniższe warunki:

- moc do 35 kW

- stosunek mocy do masy własnej do 0,2 kW/kg

- nie może on powstać w wyniku wprowadzenia zmian w pojeździe, którego moc przekracza dwukrotność mocy tego motocykla

  • motocykl trójkołowy o mocy do 15 kW
  • pojazdy z kategorii AM
  • zespół pojazdów – powyższe pojazdy połączone z przyczepą – tylko w Polsce

Kategoria A (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 20 lat i minimum od 2 lat ma prawo jazdy kategorii A2; co najmniej 24 lata jeżeli nie ma prawa jazdy kategorii A2 minimum od dwóch lat)

  • każdy motocykl
  • pojazd z kategorii AM
  • zespół pojazdów – powyższe pojazdy połączone z przyczepą – tylko w Polsce

Kategoria B1 (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 16 lat)

  • czterokołowiec
  • pojazd z kategorii AM

Kategoria B (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 18 lat)

  • pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t (na przykład samochód osobowy), z wyjątkiem autobusu i motocykla
  • zespół pojazdów – powyższy pojazd połączony z lekką przyczepą (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • zespół pojazdów – złożony z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t (z wyjątkiem autobusu i motocykla) oraz przyczepy. Jednak łączna dopuszczalna masa całkowita całego zespołu nie może przekroczyć 3500 kg,
  • jeśli zdasz dodatkowy egzamin praktyczny i masz dodatkowy wpis w prawie jazdy – zespół pojazdów złożony z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t (z wyjątkiem autobusu i motocykla) oraz przyczepy. Jednak łączna dopuszczalna masa całkowita całego zespołu nie może przekroczyć 4250 kg
  • ciągnik rolniczy – tylko w Polsce
  • pojazd wolnobieżny (na przykład walec) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
  • jeśli masz prawo jazdy kategorii B od co najmniej 3 lat - motocykl o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg – tylko w Polsce

Kategoria B+E (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 18 lat)

  • zespół pojazdów złożony z pojazdu z kategorii B i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) i przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce

Kategoria C1 (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 18 lat)

  • pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t do 7,5 t, z wyjątkiem autobus (na przykład mała ciężarówka)
  • zespół pojazdów – powyższy pojazd i lekka przyczepa (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • ciągnik rolniczy – tylko w Polsce,
  • pojazd wolnobieżny (na przykład walec) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce

Kategoria C (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 21 lat)

  • pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 t, z wyjątkiem autobus (na przykład duża ciężarówka)
  • zespół pojazdów – powyższy pojazd i lekka przyczepa (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • ciągnik rolniczy – tylko w Polsce
  • pojazd wolnobieżny (na przykład walec) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce

Kategoria C1+E (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 18 lat)

  • espół pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 12 ton, który składa się z:

- pojazdu, który ciągnie – pojazdy z kategorii C1

- przyczepy (na przykład mała ciężarówka z przyczepą)

  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce

Kategoria C+E (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 21 lat)

  • zespół pojazdów złożony z pojazdu z kategorii C i przyczepy,
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce

Kategoria D1 (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 21 lat)

  • autobus przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu do 17 osób łącznie z kierowcą, o długości do 8 m
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu, o którym mowa powyżej, oraz z lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • ciągnik rolniczy – tylko w Polsce
  • pojazd wolnobieżny (na przykład walec) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce

Kategoria D (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 24 lata)

  • autobus
  • zespół pojazdów złożony z autobusu oraz z lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg)
  • pojazd z kategorii AM
  • ciągnik rolniczy – tylko w Polsce
  • pojazd wolnobieżny (na przykład walec) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego oraz lekkiej przyczepy (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg) – tylko w Polsce

Kategoria D1+E (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 21 lat)

  • zespół pojazdów złożony z pojazdu kategorii D1 i przyczepy
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce

Kategoria D+E (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 24 lata)

  • zespół pojazdów złożony z pojazdu z kategorii D i przyczepy
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) oraz przyczepy lub przyczep – tylko w Polsce

Kategoria T (można ją uzyskać, gdy kandydat na kierowcę ma co najmniej 16 lat)

  • ciągnik rolniczy
  • pojazd wolnobieżny (na przykład walec)
  • zespół pojazdów złożony z ciągnika rolniczego i przyczepy lub przyczep
  • zespół pojazdów złożony z pojazdu wolnobieżnego (na przykład walca) i przyczepy lub przyczep
  • pojazd z kategorii AM

Kiedy trzeba wymienić prawo jazdy?

Osoby, które mają nawet starszy blankiet prawa jazdy, mogą, ale nie muszą wymieniać go na ten wydawany obecnie. Przypadków, w których będą musieli to zrobić, jest niewiele. Jednym z nich jest fizyczne zniszczenie dokumentu, w wyniku czego stanie się ono nieczytelne. Kolejną przyczyną zmuszającą do wymiany jest zmiana danych — może to być np. zmiana nazwiska, numeru PESEL lub korekta błędnie wpisanej daty urodzenia. Warto pamiętać, że nowy adres zamieszkania nie przekłada się na konieczność wymiany dokumentu. Główne powody starania się o nowy blankiet dopełniają uzyskanie nowej kategorii oraz przekroczenie terminu ważności przy prawach jazdy wydawanych na określony czas, a także w przypadku kiedy orzeczenie lekarskie określa termin ważności.

Niezależnie od powyższych przypadków, wszystkich kierowców, którzy swoje dokumenty otrzymali do 18 stycznia 2013 r. i tak czeka obowiązkowa wymiana. W myśl przepisów te osoby, o ile wcześniej nie staną się posiadaczami nowego wzoru, będą wymieniały laminowane blankiety na nowe w terminie od 19 stycznia 2028 r. do 18 stycznia 2033 r., przy czym szczegóły dotyczące wymiany ustali właściwy minister i zostaną one upublicznione bliżej terminu rozpoczęcia tej operacji.