- Akumulatorowy klucz udarowy nadaje się nie tylko do prac garażowych – może zastąpić także warsztatowy klucz pneumatyczny w warsztacie
- Wielkość narzędzia i maksymalny moment dokręcania powinny być dostosowane do potrzeb – nie za duże!
- Kupując klucz udarowy jako pierwsze narzędzie akumulatorowe, warto brać pod uwagę późniejszą rozbudowę systemu narzędzi o kompatybilne wkrętarki, szlifierki, itp.
Klucz udarowy to jedno z podstawowych narzędzi w warsztacie wulkanizacyjnym. Dlaczego podstawowych? Bo taki klucz nie tylko w bezpieczny sposób odkręca oporne śruby, on także upraszcza, a więc bardzo przyspiesza procedurę. Jeśli odkręcamy śruby kół ręcznymi narzędziami, konieczne jest najpierw ich poluzowanie, gdy koło jest unieruchomione – czyli gdy auto dotyka kołami podłoża. Następnie samochód trzeba podnieść, by dokończyć odkręcanie śrub i móc zdjąć koła. Gdy mamy do tego klucz udarowy, można auto podnosić od razu, bez luzowania śrub: każdą śrubę odkręcimy w 2-3 sekundy, a to, że koło jest w powietrzu bez jakiegokolwiek podparcia, nie stanowi przeszkody. To samo gdy np. odkręcamy kierownicę: nie trzeba jej trzymać, zapierać się, martwić o uszkodzenie blokady: po prostu nakładamy nasadkę, bierzemy klucz udarowy i w ciągu sekund mamy nakrętkę w ręku. W drugą stronę klucz udarowy wyposażony w regulację momentu nadaje się do wstępnego szybkiego dokręcania śrub – nie ma do takich zastosowań szybszego narzędzia!
Akumulatorowe klucze do kół: jak duży moment jest potrzebny?
Podstawowy parametr klucza udarowego to maksymalny moment dokręcania i maksymalny moment odkręcania śrub (nie muszą być takie same!). Małe kompaktowe akumulatorowe klucze udarowe dysponują momentem rzędu 190 Nm, średniej wielkości narzędzia mają moment rzędu 400-450 Nm, duże (do zastosowań ekstremalnych) oferują moment rzędu 1000-1500 Nm (a nawet więcej). Jednak nawet przy założeniu, że mamy nieograniczony budżet, nie jest tak, że im wyższy maksymalny moment klucza udarowego, tym lepsze narzędzie! Nie jest tak, ponieważ im mocniejszy klucz, tym jest on większy i cięższy. O ile w warsztacie wulkanizacyjnym duży klucz z momentem 1000 Nm może być podstawowym kluczem udarowym (przy odkręcaniu kół nie ma problemu pracy w ciasnych przestrzeniach, nierzadko zdarzają się też potężnie zapieczone, oporne śruby w samochodach terenowych, dostawczakach czy ciężarówkach, a wtedy wysoki moment się przydaje), to jeśli jednak klucz udarowy ma służyć także do innych zadań niż odkręcanie kół, jego niższa masa i kompaktowe wymiary będą zaletą.
Klucz udarowy: moment momentowi nierówny?
Dodajmy, że śruby kół w samochodzie przykręca się najczęściej momentem 120-160 Nm, do odkręcania ich potrzebny jest zazwyczaj moment nieco wyższy – 400 Nm powinno jednak wystarczyć do odkręcania śrub kół w większości przypadków, czasem wystarczy 200. Każda wartość wyższa niż uczciwe 400 Nm to już tylko rezerwa na wypadek spotkania z „ciężkim przypadkiem”. Warto jednak wiedzieć, że deklarowany przez producentów moment akumulatorowych kluczy udarowych nie zawsze jest zgodny z rzeczywistością – dość powiedzieć, że duży i ciężki klucz z dyskontu z momentem 400 Nm może być w praktyce słabszy niż profesjonalny klucz o niższej masie i deklarowanym momencie 200 Nm. Ten mniejszy klucz okaże się przydatny także podczas napraw zawieszenia i odkręcania innych, mniejszych śrub, ten większy to ciężki kloc, który nigdzie nie chce się zmieścić.
Akumulatorowe klucze do kół: czym jeszcze się różnią?
Klucze udarowe różnią się uchwytami roboczymi (to ten element, na który nakłada się nasadki): najbardziej typowy standard to kwadrat 1/2 cala, ale największe klucze udarowe do ciężkich zastosowań mają uchwyt w standardzie kwadrat 3/4 cala. Najmniejsze klucze udarowe mają gniazdo sześciokątne 1/4 cala i wówczas nazywane są zakrętarkami udarowymi. Klucz z sześciokątnym gniazdem 1/4 może współpracować nie tylko z nasadkami, ale też z wiertłami, bitami, itp., można nim także... wiercić otwory. Wyjątkiem na tym tle jest jeden z kluczy udarowych marki Bosch, który ma dwa standardy mocowana narzędzi w jednym: w kwadratowym uchwycie 1/2 cala jest otwór, który w praktyce jest gniazdem hex (sześciokątnym) 1/4 cala.
Jeśli chodzi o techniczną stronę, to nowoczesne, profesjonalne akumulatorowe klucze udarowe wyposażone są w silniki bezszczotkowe – i silnik bezszczotkowy można uznać za niezbędny przy zastosowaniu profesjonalnym. W przypadku narzędzia do zastosowania garażowego nie ma to jednak dużego znaczenia – przyzwoity klucz z silnikiem szczotkowym używany niezbyt intensywnie wystarczy na lata.
Akumulatorowe klucze do kół: kupujemy!
Przy wyborze akumulatorowego klucza udarowego nie warto liczyć na to, że okazje z dyskontów za ułamek ceny profesjonalnego narzędzia „dadzą radę”. Zwykle są ciężkie, toporne i... słabe. Nadają się co najwyżej do lżejszych zastosowań albo „na próbę” – żeby zapoznać się z danym typem narzędzia. Ale mają też zalety – zwykle cena jest naprawdę konkurencyjna, a warunki gwarancji także. Warto natomiast myśleć perspektywicznie: do akumulatorowego klucza udarowego trzeba kupić baterie i ładowarkę i te baterie będą pasować do innych narzędzi tej marki – tak więc wypada popatrzeć, co jeszcze pasującego do naszych baterii i w jakiej cenie ma w ofercie dany producent. Warto celować może nie w najdroższe, ale jednak narzędzia profesjonalne – raz kupione będą działać przez wiele lat (akumulatory również).
A jeśli mamy już jakieś narzędzia systemowe? Wtedy wybór marki klucza udarowego w zasadzie mamy już za sobą – kupujemy coś, do czego mamy już baterie, a zwracamy uwagę tylko na odpowiedni rozmiar i moc narzędzia – aby było nie za małe, ale i nie za duże.
A ile to kosztuje? Profesjonalny średniej wielkości zestaw złożony z klucza, dwóch baterii i ładowarki to wydatek rzędu 1200-1500 zł. Sporo, ale np. samo body dobrej wkrętarki ciesielskiej kompatybilne z kupionymi do klucza udarowego bateriami kupimy już tylko za 400 zł. Tylko nieco więcej wydamy na dobrą akumulatorową szlifierkę kątową.
Dewalt DCF894
Dewalt DCF894 – wysokiej jakości klucz udarowy średniej wielkości. Bardzo dobry rozmiar – to kompaktowe narzędzie z silnikiem bezszczotkowym o masie 1,5 kg z uniwersalnym momentem do 450 Nm. Dwustopniowa regulacja mocy plus „inteligentny” program do wstępnego dokręcania śrub „z wyczuciem”. Kolejna zaleta to niezwykle bogata innych kompatybilnych narzędzi bezprzewodowych tej marki. Oferowany jako samo narzędzie albo zestaw w walizce systemowej.
Bosch Professional GDX 18V-200 C
Bosch Professional GDX 18V-200 C – narzędzie z unikalnym uchwytem narzędziowym – kwadrat 1/2 i hex 1/4 w jednym. Jest jednocześnie zakrętarką i kluczem udarowym. na podstawie fabrycznych parametrów (maksymalnie 200 Nm momentu) należy stwierdzić, że do odkręcania kół ten klucz jest nieco za mały, ale w praktyce... to narzędzie świetnie daje sobie radę. Ponadto przekonuje jakością wykonania, możliwością zdalnego ustawiania parametrów pracy za pomocą aplikacji na smartfona, bardzo kompaktowymi wymiarami i niewielką masą (zqledwie 1,2 kg).
Makita DTW285RFJX
Makita DTW285RFJX – kompaktowy (czyli nieduży) klucz generujący maksymalny moment 280 Nm. Silnik bezszczotkowy, masa 1,5 kg. Regulacja częstotliwości udaru, program do wygodnego odkręcania śrub z opcją automatycznego zatrzymania. Dobra cena. Sprzedawany m.in. w zestawie z kompletem nasadek i walizką systemową.
Ryobi R18IW3
Ryobi R18IW3 – akumulatorowy klucz udarowy do zastosowań amatorskich – wyposażony w silnik szczotkowy, lubi iskrzyć w czasie pracy. Dość dobry stosunek ceny do jakości i „uczciwe” 400 Nm momentu pozwalają na odkręcenie śrub kół, także „problematycznych” w większości aut osobowych. W porównaniu do tańszej konkurencji marketowej o teoretycznie zbliżonych osiągach Ryobi R18IW3 ma bardzo dobre osiągi.
Parkside Li A1 20V
Parkside Li A1 20V – klucz udarowy z Lidla. Jakościowo, także jeśli chodzi o osiągi nie dotrzymuje kroku narzędziom profesjonalnym takich marek jak Bosch Professional, Dewalt czy Makita. Można odnieść wrażenie, że jego 400 Nm ma mniejszą moc sprawczą nie większą 200 Nm generowaną przez mały klucz-zakrętarkę dla profesjonalistów. To dlaczego znalazł się w zestawieniu? Otóż zasłużył... ceną. Już za 300 zł można mieć i klucz, i ładowarkę, i akumulator, a jeszcze podstawowe nasadki udarowe, którymi można odkręcić koło. To mniej więcej 1/4 - 1/3 ceny wyraźnie lepszego narzędzia. Na początek niejednemu majsterkowiczowi to wystarczy.