Fotkę zrobią, nie pokażą

Pięć kroków

Obecnie procedura postępowania z materiałem dowodowym w postaci zdjęcia z fotoradaru przedstawia się następująco.

a) Zdjęcie jest przesyłane do bazy danych (serwera)

b) Obecny, tymczasowy system, podejmuje próbę odczytu numeru rejestracyjnego za pomocą komponentu ANPR (Automatic Number Plate Recognition)

c) W przypadku odczytania rejestracji następuje automatyczne wysłanie zapytania do CEPiK- u, w celu uzyskania danych właściciela lub posiadacza auta. Po otrzymania odpowiedzi pracownik Instytutu Transportu Drogowego kontroluje jakość zdjęcia, a następnie wygenerowane zostaje wezwanie do właściciela lub posiadacza pojazdu. Jeżeli wynik uzyskany na drodze automatycznej jest negatywny, należy "ręcznie" ustalić właściciela samochodu

d) W sytuacji, gdy komponentowi ANPR nie udało się odczytać numeru, trzeba dokonać próby identyfikacji "ręcznej". W przypadku, gdy możliwe jest odczytanie tablicy rejestracyjnej, wysyłane jest zapytanie do CEPiK- -u oraz wykonywane są dalsze czynności, jak w pkt c)

e) Po otrzymaniu wezwania właściciel pojazdu ma do wyboru trzy opcje: może przyznać się do popełnienia wykroczenia, wskazać osobę kierującą pojazdem w danym czasie lub też odmówić wskazania, komu powierzył samochód, gdy za jego pośrednictwem doszło do naruszenia prawa

Nie przyjąć mandatu

Właścicielowi samochodu pozostaje jeszcze jedno rozwiązanie - odmowa przyjęcia mandatu, o czym jest każdorazowo informowany. W takiej sytuacji ITD sporządza wniosek o ukaranie do sądu.

Właściciel lub posiadacz pojazdu jest obowiązany wskazać na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec. W przypadku, gdy właścicielem lub posiadaczem pojazdu jest:

1) osoba prawna,

2) jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną,

3) jednostka samorządu terytorialnego,

4) spółka kapitałowa w organizacji,

5) podmiot w stanie likwidacji,

6) przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną,

7) zagraniczna jednostka organizacyjna. - do udzielenia takich informacji obowiązana jest osoba wyznaczona przez organ uprawniony do reprezentowania tego podmiotu na zewnątrz

Właściciel a posiadacz

Rodzi się jednak pewna wątpliwość: na czym polega różnica między właścicielem a posiadaczem auta - w przepisach przewijają się oba terminy. Otóż dla większości aut firmowych to rozróżnienie nie ma praktycznego znaczenia. Oto dalsze wyjaśnienia, które otrzymaliśmy od Aleksandry Kobylskiej z Wydziału Informacji i Promocji Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego.

- W Centralnej Ewidencji Pojazdów gromadzi się dane i informacje o zarejestrowanych pojazdach oraz o ich właścicielach lub niektórych posiadaczach. Jeśli samochód zostanie powierzony przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną podmiotowi polskiemu, jest on rejestrowany przez organ właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) podmiotu polskiego. Zatem informacja pobierana z CEPiK-u dotyczy właściciela lub posiadacza auta, ale tylko takiego, któremu podmiot zagraniczny będący właścicielem pojazdu go powierzył. Czyli pojazd jest zarejestrowany w Polsce, należy do podmiotu zagranicznego, a posiada go podmiot polski i to jego dane są w ewidencji - mówi Kobylska.

Finansujący ma wskazać

Natomiast właścicielem pojazdu w leasingu jest finansujący. Bo zgodnie z Kodeksem cywilnym: przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać ją korzystającemu do użytkowania przez czas oznaczony. Z kolei korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Zatem firma korzystająca z leasingu jest posiadaczem pojazdu, ale nie widnieje w CEPiK-u. Wniosek? Z wezwaniem o wskazanie kierowcy, któremu pojazd został powierzony ITD powinno zwrócić się do właściciela - instytucji finansującej (np. banku).

Zdjęcia po zawiadomieniu o rozprawie

A w jaki sposób można otrzymać zdjęcie z fotoradaru z systemu CANARD i z jakimi konsekwencjami jest to związane? Czy ITD jest zobowiązana do wysyłania zdjęć na żądanie właściciela pojazdu, czy może pokazać je dopiero w sądzie jako część materiału dowodowego?

Tu znów oddajmy głos Aleksandrze Kobylskiej.

- Obrońcy i pełnomocnicy nabywają prawo do zapoznania się z aktami sprawy i możliwość sporządzania z nich odpisów na etapie postępowania przed sądem***. Konkretnie z chwilą zawiadomienia o terminie pierwszej rozprawy. W obecnym stanie prawnym brakuje podstaw, aby organ prowadzący czynności w sprawie o wykroczenie udostępniał fotografie do wglądu uczestników postępowania. Analogiczne procedury zostały przyjęte także w innych państwach wykorzystujących systemy automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym, np. we Francji, Włoszech, Austrii, Wielkiej Brytanii - mówi Aleksandra Kobylska.

I zaraz kontynuuje - Poza tym warto zaznaczyć, że brak zdjęcia uniemożliwia lub co najmniej utrudnia właścicielowi (lub innym osobom w toku dalszego postępowania) np. wskazanie innej osoby jako kierującego, aby uniknąć odpowiedzialności za wykroczenie. Wiele zdjęć jest robionych od tyłu, gdzie wizerunek kierowcy pozostaje w ogóle niewidoczny. Takich sytuacji, z przerzucaniem winy na kogoś innego, nie można wyeliminować, bo wiele zależy od uczciwości ludzi wypełniających oświadczenie. Trzeba jednak podkreślić, że wskazanie innej osoby niż faktycznie kierującej pojazdem w chwili popełnienia wykroczenia stanowi przestępstwo i podlega karze, o czym również pouczamy na formularzu wezwania - podsumowuje Kobylska z GITD.