- W Polsce wykorzystano np. 25 tys. zużytych gum do budowy 4,5 km odcinka obwodnicy Krakowa. W amerykańskim stanie Kalifornia na drogi przeznaczono już ponad 10 milionów sztuk.
- Charakterystyczne czarne granulki po treningu na słynnych Orlikach pochodzą z recyklingu opon.
- Na boisko piłkarskie ze sztuczną murawą potrzeba zaś 2 tys. przetworzonych gum z ciężarówek lub 8 tys. z aut osobowych.
Opony zmieniamy nie tylko sezonowo. Prędzej czy później oponę trzeba wymienić także ze względu na wiek, zużycie czy poważne uszkodzenia mechaniczne. Można ją chociażby zostawić w warsztacie (tylko samo Oponeo od marca do końca września 2019 roku odebrało ponad 169 tys. sztuk). A co dalej?
Okazuje się, że stare gumy trafiają nie tylko na wysypiska (z których część dziwnym trafem zostaje objęta niespodziewanym pożarem) czy na tory kartingowe lub pola uprawne (niektórzy rolnicy używają opon do dociśnięcia folii przykrywającej składowiska). Mogą tam długo przetrwać, gdyż według szacunków na rozkład opon trzeba czekać nawet aż 100 lat!
Stare gumy to świetny i cenny surowiec wtórny. A jest z czego odzyskiwać w naszym kraju. W 2017 roku poziom odzyskanych opon sięgnął aż 80,7 proc. (zgodnie z obowiązującym prawem odzyskowi podlega 75 proc. tonażu opon wprowadzonych rok wcześniej na rynek). Wówczas do recyklingu trafiło aż 92,8 tys. ton.
Od gumowych chipsów po tonery do drukarek
W procesie recyklingu można odzyskać stal, tekstylia (nawet do 1 kg materiału z jednej gumy) czy charakterystyczne gumowe chipsy lub granulat. Każde z nich przyda się w wielu zastosowaniach. Niektóre przykłady są dość zaskakujące.
Tekstylia z opon wykorzystywane są m.in. w budownictwie. Służą bowiem do wzmocnienia betonu, by podnieść odporność na pękanie i wydłużyć żywotność. Granulat wykorzystywany jest zaś do budowy dróg. Tylko w amerykańskim stanie Kalifornia na drogi przeznaczono już ponad 10 milionów przetworzonych opon. W Polsce wykorzystano np. 25 tys. zużytych gum do budowy 4,5 km odcinka obwodnicy Krakowa.
Kawałki gumy po długim procesie oczyszczania (uzyskuje się wartościową sadzę techniczną) trafiają jako pigment do farb czy składnik tonerów do drukarek (polski startup Syntoil wyróżnia się projektem instalacji do recyklingu). Na tym nie koniec. Aż 70 proc. wyprodukowanej sadzy technicznej przydaje się do wyrobu nowych opon. W procesie produkcji wykorzystuje się także oleje (również z opon) czy gaz (owoc procesu pirolizy ogumienia). Koncerny oponiarskie eksperymentują przy tym z innymi surowcami. Continental szykuje się do rozpoczęcia produkcji bieżnika z mniszka lekarskiego. Goodyear sięga po popiół uzyskany z łusek ryżu a Pirelli po odpady z produkcji.
Znaki drogowe, podkłady kolejowe i Orliki
Stare ogumienie przydaje się także do produkcji znaków drogowych (aż 1000 znaków w komplecie ze słupem powstaje z ok. 250 zużytych sztuk), ekranów akustycznych (250 gum starczy na 4 ekranu o powierzchni 15 m2) czy podkładów kolejowych (35 ton odpadów to 1 km torów). Zastosowanie znaleziono także w sporcie. Charakterystyczne czarne granulki po treningu na słynnych Orlikach pochodzą z recyklingu. Na 1 plac zabaw wystarczy 160 sztuk opon z ciężarówek. Na boisko piłkarskie ze sztuczną murawą potrzeba zaś 2 tys. przetworzonych gum z ciężarówek lub 8 tys. z aut osobowych.
Na liście produktów, w których wykorzystano surowce z recyklingu ogumienia są także materiały do drukarek 3D, wycieraczki samochodowe, podeszwy do butów, kółeczka meblowe czy kontenery na odpady. Lista przykładów zastosowań jest bardzo długa.
Oczywiście recykling opon to nie wszystko. Zużyte opony można jeszcze wykorzystać na inne sposoby. Najlepsze poddawane są bieżnikowaniu (w udoskonalenie procesu inwestuje m.in. Nokian) i ponownie trafiają na rynek. Pozostałe przeznaczono do odzysku energetycznego (to źródło energii w cementowniach) lub na eksport. Co ciekawe w Europie więcej opon trafia do recyklingu materiałowego (1,6 mln. ton) niż ląduje w piecu (nieco ponad milion ton). Za oceanem jest na odwrót. Z 3,5 mln. ton zużytych opon aż 1,9 mln posłużyło jako źródło energii.