Na początku był motocykl
Karl Albert Abarth przyszedł na świat 15 listopada 1908 roku w Wiedniu. Od dziecka pasjonował się ulicznymi wyścigami motocyklowymi. Jako nastolatek pracował w warsztacie naprawiającym motocykle jako praktykant. Pierwszy motocykl własnej konstrukcji Abarth zbudował w wieku 19 lat. Pięć razy zdobędzie tytuł wyścigowego mistrza Europy. W 1934 roku ścigał się z Orient Expressem na liczącej 1372 kilometrów trasie Wiedeń - Ostenda. Defekt spowoduje jego przegraną. Kapitulacja? Abarth nie znał tego słowa. Dwa tygodnie później udało mu się zwyciężyć, pokonując konkurenta o dwadzieścia minut!
Karl decyduje się na emigrację do Włoch. Zmienia obywatelstwo: jego imiona brzmią odtąd Carlo Alberto Abarth. W 1939 roku dochodzi do poważnego wypadku podczas Grand Prix Jugosławii. Kierowca trafia do szpitala w Ljublianie. Po rekonwalescencji zatrudnia się w warsztacie samochodowym.
Cisitalia
Od połowy lat 40. Carlo Abarth związany był z marką, która szybko stała się legendą. Piero Dusio założył Compagnia Industrialne Sportiva Italia, w skrócie CIS Italia, później - Cisitalia. Mimo ambitnych planów firma zbankrutowała. Abarth udał się do Turynu. Tam 15 kwietnia 1949 roku wraz z Armando Scagliarinim i jego synami założył firmę. Abarth zostaje dyrektorem technicznym. Przedsiębiorstwo nosi nazwę Abarth & C. S. r. L. Abarth jako współudziałowiec Cisitalii przejął trzy auta oraz dwa podwozia z silnikami i skrzyniami biegów. Była to baza dla modelu 204 Berlinetta. Z silnika "wyciśnięto" moc 75 KM. Pojazd osiągał 180 km/h. Tazio Nuvolari odniósł na nim swoje ostatnie zwycięstwo w górskim wyścigu Palermo - Monte Pellegrino. Carlo konstruuje i montuje pierwsze układy wydechowe . W 1950 roku udaje się sprzedać 4500 kompletów. Abarth stanie się oficjalnym dostawcą dla firmy Ferrari.
Abarth Spider 124, Abarth Ritmo, Abarth A112, Formuła Abarth - zobacz wideo:
Tuning dla każdego
W połowie lat 50. Abarth zatrudniał już 90 pracowników. FIAT zaprezentował model 600, który wraz z 500 zmotoryzuje Italię. Obydwa modele staną się bazą do tuningu. Młodzi kierowcy nie kupią Maserati czy Ferrari, ale podziwiają wyczyny Ascariego czy Fariny. Chcą jeździć szybciej. Dzięki Abarthowi kilkunastokonne silniki zyskują dodatkową moc oraz niepowtarzalny dźwięk.
750 Zagato i Bialbero
W 1956 roku na bazie Fiata 600 powstał przełomowy dla firmy model 750 Zagato. Abarth oraz słynny konstruktor silników wyczynowych Gioachinno Colombo skonstruowali nową głowicę z podwójnym wałkiem rozrządu. Po włosku - Bialbero, w odróżnieniu od konstrukcji z pojedynczym wałkiem rozrządu oznaczanych Monoalbero.
Projekt nadwozia zlecono firmie Carrozzeria Zagato. Z powodu dwóch wybrzuszeń na dachu nazywane jest Double Bubble. Przez lata ich opływowe sylwetki będą widoczne na torach wyścigowych całego świata. Konkurentom przysporzą wielu nieprzyjemnych doznań. Dźwięk wyczynowych silników po wzmacniającej terapii Abartha przypominał stado wściekłych pszczół. Typowe cechy to motocyklowa charakterystyka z wysokim zakresem obrotów i korzystna relacja moc - masa. Ultralekkie nadwozia posiadały liczne elementy wykonane z aluminium. Szkło ustąpiło miejsca pleksiglasowi.
Wilki w owczych skórach
Oferta firmy obejmowała części tzw. tuning - kity, samochody z podniesionymi osiągami oraz profesjonalnie przygotowane do wyścigów na torze auta. W 1956 roku Carlo i jego inżynierowie wykorzystali 19-konne silniki seryjnej "sześćsetki". Pojemność wzrosła do 747 ccm, moc - do 51, 5 KM.
W latach 60. Abarth tuninguje model Fiat 850 Coupé. Przez zwiększenie pojemności nowe oznaczenie OT 1000 nie pokrywa się z numeracją fabryczną stosowana przez FIATa. Na bazie Fiata 850 Coupé powstał Abarth 2000 OT, o mocy 185 KM. Rozwijał prędkość maksymalną 240 km/h. Podobnie jest w przypadku modelu 500. Ich derivazione czyli wyczynowe pochodne produkowane do 1971 roku nosiły oznaczenia 595 SS i 695 SS. Fiat 600 po tuningu był znany jako 850 TC Corsa oraz 112-konna 1000 Berlina Corsa.
Modele Fiat Abarth 850 TC i 1000 TC w pojedynku z Mini Cooperem i innymi samochodami segmentu B:
Pod obcą banderą
Większość samochodów Abarth powstała na bazie różnych modeli Fiata. W historii firmy było kilka odstępstw od tej reguły. W 1959 roku Ferry Porsche zamówił u Abartha tuning modelu 356 B Carrera. W zależności od wersji silnik rozwijał moc od 128 do 180 KM. Aluminiowe nadwozie projektu Scaglione wykonała firma Viarengo & Filiponi. Samochód był o ponad 50 kilogramów lżejszy od "zwykłej" Carrery. Kilka miesięcy później Paul Ernst Strahle zwycięża klasę w wyścigu Targa Florio. Wkrótce później "włoskie" Porsche triumfuje na Nurburgring 1000 Km i w klasie 1600 na torze Le Mans. Rok później sukces powtórzy Heinz Linge oraz Ben Pon.
W 1961 roku francuska firma Simca, już od lat przedwojennych produkująca samochody Fiat na licencji zleciła Abartowi skonstruowanie samochodu wyścigowego. Tak powstała słynna Simca Abarth 1300.
Scorpione podbija świat
Od 1956 roku Abarth eksportuje pojazdy oraz sygnowane znakiem skorpiona części: układy wydechowe oraz elementy zawieszenia. Odbiorcami są wyścigowi zawodnicy z Francji, RFN, Austrii i Szwajcarii. Dotrą także do USA, na drogach gdzie królują potężne krążowniki z silnikami V-8.
Pierwszym amerykańskim importerem jest słynny Max Hoffman, dealer Mercedesa i Porsche oraz innych ekskluzywnych marek. Z Abarthem współpracuje syn byłego prezydenta USA, Franklin. D. Roosevelt Junior. W jego teamie startuje John Norwood i Jim Mcgee. W 1959 roku zespół zdobył cztery czołowe miejsca w 12-godzinnym wyścigu w Sebring. W następnym sezonie Richards i Callanan triumfują w Sebring. Seidel i Poltronieri zwyciężają w Hockenheim-Ring. Ostatnie egzemplarze Abartha - Scorpion SS 1300 trafiły za Atlantyk w 1969 roku. Jak szynka parmeńska i trufle, rarytas z Turynu nie należał do tanich. Przyjemność posiadania coupé Made in Italy wyceniono 4495 dolarów - równowartość Forda Mustanga Boss 429 z silnikiem V-8.
10 tysięcy zwycięstw
Już na Mille Miglia 1956 jeden z prototypów zajmuje drugie miejsce w klasie 750. Kolejne sezony to pasmo kilkuset zwycięstw w Europie i USA. Gdy w 2006 roku policzono wszystkie zwycięstwa aut Abartha, okazało się, że ich kierowcy stawali najwyższym podium dziesięć tysięcy razy…
Łowca rekordów
Samochody Abarth pobiły 133 rekordy prędkości, w tym 6 rekordów świata. Terenem walki był tor Monza. Pierwszy pojazd z silnikiem 747 ccm posiadał aerodynamiczne nadwozie projektu Bertone. 17 i 18 czerwca 1956 roku podczas 24-godzinnej jazdy pokonał 3743 kilometry osiągając średnią 155, 958 km/h. 25 października 1957 roku jednoosobowy 750 Bialbero Record Pininfarina pokonał dystans 500 km w 2 godziny, 30 minut i 36 sekund. Średnia prędkość wyniosła 199,4 km/h. W październiku 1965 roku sam Abarth za kierownicą 1000 Monoposto ustanowił kilka rekordów przyspieszenia na dystansie 1 mili oraz 500 metrów. By zmieścić się w ciasnej kabinie, 57-letni Carlo, amator lasagne bolognese oraz wiedeńskich strudli z jabłkami, musiał stracić ponad 20 kg wagi.
Lata 70.
Od sierpnia 1971 roku firma weszła w skład koncernu FIAT, stając się działem rajdowym turyńskiego imperium, zarządzanym przez Aurelio Lampredi. Pierwszym modelem przygotowanym do rajdów był Fiat Abarth 124 Rally na bazie modelu 124 Sport Spider CS1. Zgodnie z homologacją FIA Grupy 4, silnik wersji wyczynowej rozwijał moc 210 KM. W latach 1972 - 74 zbudowano 1013 sztuk. Do połowy dekady sześciokrotnie zwyciężył eliminacje Rajdowych Mistrzostw Świata .
Fiat 131 Abarth Rally w akcji:
Godnym następcą okazał się Fiat Abarth131 Rally (1976). Kanciaste nadwozie projektu Bertone z charakterystycznymi poszerzeniami nadkoli przypominało karoserię seryjnego 131 Mirafiori, promując go na całym świecie.
W zespole walczą asy tej miary co Roehrl, Munari, Alen, Lampinen, Andruet oraz Michelle Mouton. W styczniu 1980 roku Walter Roehrl zwycięża Rajd Monte Carlo. W latach 1977-80 kierowcy Fiata Abarth 131 Rally trzykrotnie zdobyli tytuł Rajdowego Mistrza Świata .
Polskie akcenty
W XXIII Rajdzie Polskim (1963r.) Sobiesław Zasada zajął trzecie miejsce w "generalce" startując na zmodyfikowanym przez Abartha Fiacie 600. W przegranym polu pozostawił konkurentów jadących znacznie silniejszymi autami. W marcu 1964 roku załoga Postawa/Sochacki (Fiat Abarth 1000) z Automobilklubu Krakowskiego zwyciężyła klasę Podkarpackiego Rajdu Zimowego w kategorii pojazdów do 1000 ccm. Kazimierz Jaromin zajął pierwsze miejsce w klasie Rajdu 1000 Jezior, eliminacji RSMP 1968. W latach 1975 - 76 Fiatem 850 Abarth startował Andrzej Mordzewski z Warszawy.
Najbardziej znanym "polskim" samochodem ze znakiem skorpiona był Fiat Abarth124 Rally w barwach żerańskiego OBR SO. W latach 1975 - 76 odnosił sukcesy: m.in. zwycięstwo w Rajdzie Wisły, Rajdzie Warszawskim czy drugie miejsce w Rajdzie Polski załogi Jaroszewicz/Żyszkowski. W kwietniu 1976 roku stanęli oni również na najwyższym podium Rajdu Krakowskiego.
W 1977 roku do Polski dotarł egzemplarz Autobianchi A 112 Abarth. Debiut na Rajdzie Warszawskim był udany. Rok później Andrzej Wodziński i Jan Wojciechowski z Automobilklubu Warszawskiego zwyciężyli nim klasę w Rzeszowskim Rajdzie "Stomil". Jeszcze w lipcu 1982 roku Dariusz Smoliński i Tadeusz Burkacki zdobyli 3. miejsce w Rajdzie Pokoju i Przyjaźni.
Pożegnania
Po sprzedaży firmy Carlo Abarth powrocił do Wiednia. Zmarł 24 października 1979 roku po ciężkiej chorobie.
Ostatni model Fiat Abarth to Ritmo 130 TC Abarth. Produkcję zakończono w 1988 roku. Nastąpił czas pełnej unifikacji podzespołów pomiędzy markami turyńskiego koncernu. Przez długie lata Abarth był widoczny jedynie w postaci obszytych skórą kierownic oraz emblematów zdobiących karoserie Seicento czy Stilo, dostępnych u dealerów FIATa.
Reaktywacja
W 2006 roku świat motoryzacyjny obiegła elektryzująca wiadomość. Abarth powraca! Był to Fiat Grande Punto Abarth oraz jego rajdowa wersja Grande Punto Abarth S2000. Abarth zarządzany przez Luca Di Meo stał się niezależnym brandem koncernu.
Na Salonie w Genewie, w marcu 2008 roku zaprezentowano pojazd, który łączy cztery dekady sukcesów i najnowsze technologie. Fiat 500 Abarth jest autem, wobec którego nikt nie pozostanie obojętny. Wiele wskazuje na to, że "pięćsetka" stanie się godnym następcą słynnych 595 SS oraz 695 SS. Od listopada 2008 roku Abarth jest dostępny także w Polsce.