Oczywiście, zastosowane w nich silniki muszą być przystosowane do specyfiki takich pojazdów. W samochodach użytkowych ważna jest ekonomiczność silnika. W aucie osobowym liczą się przede wszystkim osiągi, a dopiero później to, ile kosztuje eksploatacja. Z tej przyczyny standardem w autach użytkowych jest silnik Diesla, coraz częściej turbodoładowany, z bezpośrednim wtryskiem. Te silniki nie tylko dają większą moc z tej samej pojemności, ale jednocześnie są mniej szkodliwe dla środowiska, tak więc można połączyć ekonomiczność z ekologią. Poprzez doładowanie można w pewnym zakresie zmieniać charakterystykę silnika, na przykład dobrać optymalny moment obrotowy. W pojazdach użytkowych moment powinien mieć płaski wykres, co oznacza, że silnik jest elastyczny w dużym zakresie obrotów, a większą część mocy maksymalnej osiąga już przy niskich obrotach. W autach osobowych doładowanie służy przede wszystkim zwiększeniu mocy, ale przy wyższych obrotach silnika. Ponadto za pomocą doładowania można uzyskać zmniejszenie zużycia paliwa (spalanie odbywa się przy nadmiarze powietrza).- Na czym polega w autach użytkowych hamowanie silnikiem? - Wszystkie silniki stosowane w tego typu pojazdach muszą zapewniać tę możliwość. Jak to działa? W silniku jest zawór dławiący zamontowany w układzie dolotowym. Jego zamknięcie powoduje zatrzymanie dopływu paliwa do silnika. Następuje to wtedy, gdy kierowca zdejmie nogę z pedału gazu. Wówczas paliwo do cylindrów nie dopływa, a silnik spręża tylko powietrze. Ten mechanizm jest tak ustawiony, że silnik jest dławiony, ale nie gaśnie, w tym czasie pojazd przyhamowuje. Oczywiście, takie przyhamowanie nie może być zbyt sillne, aby nie spowodować zablokowania kół i poślizgu. - Jakie są zasadnicze różnice w budowie silników przeznaczonych do pojazdów użytkowych w porównaniu z silnikami do aut osobowych? - Jak już powiedziałem, w małych pojazdach dostawczych stosuje się silniki z aut osobowych, z trochę tylko zmienioną charakterystyką momentu obrotowego. Zasadnicze różnice można zauważyć w silnikach do większych pojazdów. Na przykład rozrząd w dużych silnikach napędzany jest za pomocą kół zębatych (w autach osobowych za pomocą paska zębatego lub łańcucha). W dużych silnikach ciężarówek ogranicza się skok tłoka, a powiększa jego średnicę. Z powodu wielkich sił powstających podczas pracy dużych silników ich wały korbowe są kute (w małych silnikach odlewa się je), wały są podparte (ułożyskowane) w pięciu punktach. Tłoki, tuleje, korbowody, bloki silników ciężarówek wykonuje się z bardziej wytrzymałych materiałów. Głowice silników często są dzielone, szczególnie w jednostkach napędowych mających więcej niż 4 cylindry. - Jakie są przebiegi takich silników między remontami? - Silnik samochodu użytkowego musi być tak skonstruowany, aby jego eksploatacja i obsługa była jak najtańsza, a przeglądy stosunkowo rzadkie. Po prostu taki pojazd musi cały czas być w ruchu, zarabiać, a nie stać w serwisie. Z powodu zastosowania bardziej trwałych materiałów i podzespołów, znacznie wydłużony w porównaniu do aut osobowych jest przebieg między remontami. Często trwałość silnika ciężarówki wynosi milion kilometrów!Rozmawiał:Roman Dębecki
Silniki aut użytkowych
- Panie doktorze, rozmawialiśmy już kilkakrotnie o silnikach samochodów osobowych, ale nie wspomnieliśmy o silnikach do pojazdów użytkowych, czyli wszelkiego rodzaju ciężarówek. Jaka jest między nimi różnica?- Pod określeniem pojazdy użytkowe mieści się bardzo duża grupa samochodów, od małych dostawczych zbudowanych na bazie aut osobowych, po wielkie ciągniki.