Spalanie stukowe

- Jakość benzyny ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowego spalania. Jeśli liczba oktanowa benzyny jest za niska, dochodzi do bardzo niebezpiecznego dla silnika spalania stukowego (czasem używa się też określenia - detonacyjnego). Na czym ono polega? Podczas prawidłowego spalania mieszanka paliwowo-powietrzna sprężona w komorze zapala się od iskry. Płomień przesuwa się z bardzo dużą prędkością, obejmując coraz większe partie mieszanki. Prędkość rozprzestrzeniania się czoła płomienia wynosi 30-60 metrów na sekundę. Ile to trwa w czasie? Około jednej tysięcznej sekundy! Natomiast podczas spalania stukowego płomień nie rozchodzi się równomiernie, zapalanie mieszanki następuje w różnych punktach, a czoło płomienia może się przesuwać znacznie szybciej - z prędkością dochodzącą do setek metrów na sekundę. Powstaje wówczas fala uderzeniowa, którą słychać spod maski samochodu nawet z odległości kilkunastu metrów. Jest to bardzo groźne zjawisko dla silnika. Podczas spalania stukowego powstają bowiem ogromne siły na korbowodzie, na wale, w łożyskach. Znacznie wyższa jest temperatura, następuje przegrzewanie się zaworów wylotowych, może dojść do wypalenia denka tłoka. Silnik, nie dość że się szybko niszczy, to na dodatek ma niższą sprawność, a zatem i moc. - Czy do spalania stukowego może dojść przy niewłaściwie ustawionym kącie wyprzedzenia zapłonu? - Tak. Kąt wyprzedzenia zapłonu ma istotne znaczenie dla prawidłowego spalania mieszanki. Jeśli jest za wczesny (iskra pojawia się o ułamek sekundy za wcześnie), to wtedy powstają duże ciśnienia, zwiększa się obciążenie wału, ale moc wzrasta. Gdy zapłon jest za późny, wtedy sprawność silnika maleje, staje się "wołowaty". Stąd wniosek, że nawet jeśli kierowca używa dobrej benzyny, ale jego silnik ma rozregulowany zapłon, to może dochodzić do spalania stukowego.- Co to jest czujnik spalania stukowego? - To jest urządzenie montowane w nowoczesnych silnikach, którego zadaniem jest zapobieganie występowaniu spalania stukowego. Najczęściej czujnik wykorzystuje zjawisko piezoelektryczne - zmianę napięcia przy różnym naprężeniu specjalnej płytki. Ta płytka rejestruje drgania występujące podczas spalania stukowego (w przedziale 10-12 kHz). Inne drgania, jakich w silniku jest mnóstwo, są "filtrowane", aby nie zakłócać pomiaru. Jeśli czujnik zarejestruje drgania właściwe dla spalania detonacyjnego, wysyła sygnał do jednostki sterującej i wtedy następuje zmiana kąta wyprzedzenia zapłonu. Jest też rozwiązanie nowsze, stosowane przez Saaba. Nie ma czujnika, który musi zarejestrować pierwsze oznaki spalania stukowego, mierzy się natomiast jakość mieszanki przygotowanej do spalania, stopień jej zjonizowania. Bada się to, przepuszczając przez mieszankę prąd elektryczny. Jest to metoda lepsza, pozwala bowiem zareagować wcześniej, zanim dojdzie do niewłaściwego spalania. Rozmawiał: Roman Dębecki