Wyprzedzanie to jedna z najbardziej ryzykownych sytuacji na drodze, szczególnie jeśli podczas tego manewru trzeba wjechać na pas ruchu dla jadących w przeciwnym kierunku. Najważniejsza jest właściwa ocena sytuacji. Trzeba się upewnić, czy wystarczy miejsca do wyprzedzania, żeby zakończyć je przed odcinkiem drogi, na którym jest ono zabronione, i tak, by nie spowodować zagrożenia.
Należy też sprawdzić, czy pojazd wyprzedzany nie zasygnalizował wcześniej wyprzedzania innego pojazdu, a także czy jadący za nami nie rozpoczął tego samego manewru. Czy mamy dostateczną widoczność? Szybkie oszacowanie dystansu potrzebnego do wyprzedzania też wymaga niemałego doświadczenia, zwłaszcza gdy jest ciemno lub pada deszcz. Jeżeli jedziemy z prędkością 110 km/h, to na wyprzedzenie auta poruszającego się z prędkością 100 km/h potrzeba aż 340 metrów! To dlatego tak uciążliwe na autostradach są wyprzedzające się ciężarówki, które poruszają się z niemal taką samą prędkością – czasami potrzeba im na to kilometrów.
Podstawowe zasady, które każdy kierowca znać powinien, to:
— Wyprzedzamy z lewej strony, są jednak od tej zasady wyjątki, m.in. z prawej strony wyprzedzamy pojazdy szynowe (tramwaje), chyba że z racji położenia torów jest to niemożliwe albo wyprzedzamy na jezdni jednokierunkowej.
— Nie wolno wyprzedzać przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia i na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi, chyba że wyprzedzamy na jezdni jednokierunkowej albo wtedy, gdy nie wjeżdżamy na część jezdni przeznaczoną do jazdy w ruchu przeciwnym.
— Nie wolno wyprzedzać na skrzyżowaniu poza wyjątkiem, gdy wyprzedzany sygnalizuje zamiar skrętu i nie wjedziemy na pas ruchu w kierunku przeciwnym; kolejny wyjątek dotyczy skrzyżowań, na których ruch jest kierowany (np. sygnalizacją świetlną), a także na skrzyżowaniach o ruchu okrężnym, czyli na rondach.
— Wolno wyprzedzać z prawej strony na jezdni jednokierunkowej, a zatem także na autostradzie. Uwaga! W wielu krajach obowiązują w tej kwestii zupełnie inne unormowania.
— Jeśli jesteśmy wyprzedzani, to nie wolno nam przyspieszać.
Wśród kierowców utarło się też powtarzanie rozmaitych mitów dotyczących wyprzedzania, jak np. takich, że podczas wykonywania tego manewru wolno na krótko przekraczać dozwoloną prędkość lub też, że wyprzedzając pojazd wolnobieżny, ciągnik rolniczy albo rowerzystę, można bezkarnie zignorować podwójną ciągłą linię – to wszystko nieprawda, za to także grożą mandaty!
Naszym zdaniem
Kilkanaście lat temu przyjechał do mnie znajomy z Niemiec. Na pytanie o to, jak się jechało, stwierdził, że nigdy tak wiele osób nie chciało go zabić, wyjeżdżając na "czołówkę". Od tamtej pory wiele się zmieniło, jeździmy ostrożniej, mamy lepsze drogi, ale... wciąż niektórym kierowcom brakuje wyobraźni. Wyprzedzając za wszelką cenę, ryzykujemy dużo, a czasu oszczędzamy niewiele.
Ten manewr sprawia problemy nie tylko początkującym kierowcom, a nieprawidłowo wykonany grozi tragicznymi konsekwencjami. Przypominamy, w jakich sytuacjach wolno wyprzedzać, kiedy jest to zabronione i jakie kary grożą za najczęstsze wykroczenia drogowe związane z wyprzedzaniem i omijaniem .
Na razie nie ma generalnego zakazu wyprzedzania się ciężarówek na autostradach, ale to może się zmienić.
Przekroczenie podwójnej ciągłej linii to wykroczenie, za które grozi mandat.
Zabronione jest wyprzedzanie pojazdu uprzywilejowanego w terenie zabudowanym. Nie ma natomiast przeciwwskazań do wyprzedzania pojazdów tego typu poza obszarem zabudowanym, o ile nie wiąże się to z przekroczeniem limitów prędkości.
Uwaga: nie wolno wjeżdżać pomiędzy samochody uprzywilejowane jadące w kolumnie, choć wyprzedzanie kolumny poza obszarem zabudowanym jest w teorii dopuszczalne.
Pojazdy sygnalizujące zamiar skrętu w lewo należy wyprzedzać z prawej strony, a sygnalizujące skręt w prawo – z lewej. Choć wyprzedzanie na skrzyżowaniu, na którym ruch jest niekierowany, jest zabronione, to w kodeksie przewidziano wyjątek: wolno w takim miejscu wyprzedzać pojazd sygnalizujący zamiar skrętu, pod warunkiem, że wyprzedzający samochód nie wjeżdża na część jezdni przeznaczonej do ruchu w kierunku przeciwnym.
Wyprzedzając rower lub inny jednoślad, należy zachować odległość od wyprzedzanego co najmniej 1 m. Jeśli zachowanie tego odstępu jest niemożliwe, należy powstrzymać się od manewru. Z kolei kierujący rowerem ma prawo wyprzedzać wolno jadące samochody z prawej strony.