Trzy pasy na autostradzie. Którym jechać? "Po coś się je w końcu buduje"

• W Polsce obowiązuje ruch prawostronny, a za jazdę lewym pasem grozi nawet mandat do... trzech tys. zł. Choć drogowa praktyka pokazuje, że policjanci rzadko sięgają po aż tak wysoki wymiar kary
• Jazda po ekspresówkach i autostradach z dwoma pasami ruchu wydaje się prosta i logiczna
• Ale jak jechać, kiedy są trzy pasy ruchu? Można trzymać się środkowego czy grozi za to mandat?
• Najważniejszy jest zdrowy rozsądek. Po to buduje się więcej pasów ruchu, żeby kierowcy z nich korzystali. Korzystali, ale nie nadużywali

Co do zasady w Polsce mamy ruch prawostronny, a kierowcy muszą jechać możliwie blisko prawej strony. To prawy pas jest tym domyślnym, który powinniśmy zajmować naturalnie i się go trzymać. Mamy jednak wiele dróg (i w miastach, i na trasach szybkiego ruchu), gdzie pasów jest więcej. Buduje się je po to, żeby kierowcy z nich korzystali, prawda? Tak. Ale nie nadużywali.

Przeczytaj także: Zacznie się o świcie. Do akcji wkroczą drony i nieoznakowane radiowozy. Mandaty do 5 tys. zł

Który pas na drodze zająć? Zacznijmy od podstaw, a więc przepisów

Tę kwestię rozwiązano już na samym początku najważniejszej ustawy dla kierowców, a więc ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. W artykule 16. czytamy:

1. Kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny.

2. Kierujący pojazdem, korzystając z drogi dwujezdniowej, jest obowiązany jechać po prawej jezdni; do jezdni tych nie wlicza się jezdni przeznaczonej do dojazdu do nieruchomości położonej przy drodze

3. Kierujący pojazdem, korzystając z jezdni dwukierunkowej co najmniej o czterech pasach ruchu, jest obowiązany zajmować pas ruchu znajdujący się na prawej połowie jezdni.

4. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni. Jeżeli pasy ruchu na jezdni są wyznaczone, nie może zajmować więcej niż jednego pasa.

Jest też specjalny ustęp artykułu 16, który dopisano, kiedy w Polsce wprowadzono zakaz wyprzedzania się ciężarówek. On także dotyczy pasów na drodze:

2a. Kierujący pojazdem kategorii N2 lub N3, o których mowa odpowiednio w art. 4 ust. 1 lit. b rozporządzenia 2018/858 albo w załączniku nr 2 do ustawy, lub zespołem pojazdów o długości ponad 7 m na autostradzie lub drodze ekspresowej o trzech lub więcej wyznaczonych pasach ruchu na jezdni w jednym kierunku jest obowiązany korzystać wyłącznie z dwóch pasów ruchu przeznaczonych dla danego kierunku, znajdujących się najbliżej prawej krawędzi jezdni.

Który pas zająć na autostradzie, kiedy są trzy pasy ruchu? Najważniejszy jest zdrowy rozsądek

Większość polskich dróg szybkiego ruchu ma po dwa pasy. Sprawa jest tu prosta. Kierowca osobówki powinien jechać prawym pasem, a jeśli znajdzie cię przed nim ciężarówka lub inna, wolniejsza osobówka, to zjeżdża na lewy pas, wyprzedza i wraca na prawy. A jak to działa, kiedy mamy na drodze trzy lub więcej pasów? Dokładnie tak samo. Większość naszej trasy powinniśmy spędzić na prawym pasie. To prawy pas jest do jazdy. Jeśli jest wolny, to przepisy nakazują nam nim jechać.

Więcej pasów niż dwa buduje się w miejscach, gdzie natężenie ruchu jest większe. Przykładowo na obwodnicach dużych miast. Przez większość czasu prawy jest w takich miejscach permanentnie zajęty przez sznur tirów i wolno jadących aut. Wielu kierowców zaczyna więc jechać środkowym, żeby poruszać się z dozwoloną prędkością. Taka jazda jest jak najbardziej uzasadniona i policja oczywiście nikogo nie karze, kiedy jedzie środkowym z trzech pasów (o ile nie przekracza dozwolonej prędkości). W końcu po to wybudowano więcej niż tradycyjne dwa pasy. To też duże ułatwienie dla kierowców, którzy chcą z trasy zjechać lub na nią wjechać. Przykładowo na obwodnicy Warszawy są fragmenty, gdzie dosłownie mamy węzeł przy węźle. Jadące 120 km na godz. auta prawym mogłyby utrudnić włączanie się do ruchu.

Nie można jednak takiej jazdy nadużywać. Na mniej zatłoczonej trzypasowej trasie kurczowe trzymanie się środkowego lub lewego pasa nie będzie już mile widziane przez policjantów. Dobrym przykładem jest tu autostrada A1, gdzie często jest bardzo pusto. Wtedy powinniśmy trzymać się prawego.

W takich sytuacjach prawy pas jest też po prostu najwygodniejszy. Nie trzeba się przejmować, czy za nami nie gna jakiś szybszy samochód.

Przeczytaj także: Wielkie zmiany dla kierowców. Od września zapłacą więcej za badanie techniczne auta. Wyraźna podwyżka

Jaki jest mandat za jazdę lewym pasem? Może sięgnąć i... trzech tys. zł

Za nadużywanie lewego pasa można dostać w Polsce mandat. Nie ma jednak konkretnej stawki. Policja w jednym swoich komunikatów tłumaczyła:

Tamowanie i utrudnianie ruchu przez kierowców poruszających się lewym pasem pomimo tego, że prawy pas jest wolny, może ich kosztować od 20 do 3000 zł i sześć punktów karnych.

Zwykle mandaty nie są tak wysokie, a drogowa praktyka pokazuje, że raczej mówimy o kilkuset zł, a nie górnych widełkach. Tak jak wspomnieliśmy, jeśli kierowca jedzie środkowym pasem i ma to sens, to policjanci nie będą go ścigać. Wysoki mandat grozi za nadużywanie, a nie korzystanie z pasów ruchu. Jeśli kierowcy korzystają ze wszystkich pasów ruchu mądrze, to na drodze jedzie się dużo lepiej, nie ma korków, a przepustowość trasy znacznie wzrasta.

Trzy pasy na ekspresówce lub autostradzie. Kto ma pierwszeństwo przy zmianie pasa

Tutaj zasady są dokładnie takie jak na wszystkich innych drogach:

• Jeśli zmieniamy pas, to pierwszeństwo ma osoba, która już nim jedzie. Nie można na kogoś zjechać ani go taranować. Musimy mieć pewność, że jest miejsce i możemy zrobić to bezpiecznie;
• jeśli dojdzie do sytuacji, że jednocześnie na środkowy pas będzie chciał zjechać kierowca z pasa lewego i prawego, to działa zasada, że pierwszeństwo ma kierowca po prawej stronie.

Manewr trzeba oczywiście zasygnalizować kierunkowskazem.

Autostrada dwujezdniowa w okolicach PoznaniaMagda Wygralak / Shutterstock

Jak szybko można jechać po drodze szybkiego ruchu?

Najważniejsze są znaki i to one decydują, ile można jechać na danej drodze. Istnieją jednak zasady ogólne. Dla samochodów osobowych, motocykli i pojazdów ciężarowych o masie całkowitej do 3,5 t to odpowiednio:

• do 140 km na godz. - na autostradzie,
• do 120 km na godz. - na dwujezdniowej drodze ekspresowej,
• do 100 km na godz. - na jednojezdniowej drodze ekspresowej.

Dla pozostałych pojazdów powyżej 3,5 t:

• do 80 km na godz. - na autostradzie i drodze ekspresowej.

Dla autobusów spełniających dodatkowe warunki techniczne określone w rozporządzeniu o warunkach technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia:

• do 100 km na godz. - na autostradzie i drodze ekspresowej.