Ustalanie wartości rynkowej pojazdów przez zakłady ubezpieczeń w trakcie likwidacji
szkód i rozliczanie szkód jako całkowite budzibardzo często wiele kontrowersji.
W opisanym przez Pana przypadku trudno ocenić czy wycena pojazdu została rzeczywiście
zaniżona ponieważ nie podał Pan podstawowychinformacji na temat tego pojazdu mających wpływ na jego wartość.
Zakłady ubezpieczeń ustalają wartości rynkowe pojazdów najczęściej za pomocą
eksperckich systemów elektronicznych takich jak Eurotaxlub InfoEkspert.
Podstawą do indywidualnej wyceny pojazdu powinna być jego pełna identyfikacja oraz
dokładna ocena stanu technicznego. Zadanie to polega na ustaleniu i opisaniu wielu
czynników oraz cech charakteryzujących pojazd. Należą do nich m.in. czynniki wymienione
w Pana piśmie, tj. korekta dotycząca przebiegu samochodu, korekta z tytułu wcześniej
wykonanych napraw powypadkowych i eksploatacyjnych oraz korekta dotycząca
wyposażenia pojazdu.
Wielkość rzeczywistego przebiegu samochodu ma oczywisty wpływ na jego
wartość rynkową. Dla przykładu, pojazd tej samej marki, roku produkcji i podobnego
wyposażenia o przebiegu 200 tys. km ma niższą wartość rynkową niż pojazd o przebiegu
100 tys. km z uwagi m.in. na wyższy stopień zużycia eksploatacyjnego jego elementów
i podzespołów. Przed wyliczeniem korekty dotyczącej przebiegu pojazdu musi zostać
przyjęty jego tzw. przebieg normatywny, który jest określany przez rzeczoznawców
na podstawie badań średnich przebiegów określonych grup pojazdów w całym okresie
ich użytkowania. Są one uzależnione od pojemności silnika, klasy, rodzaju i przeznaczenia
pojazdu, odmienne dla samochodów osobowych, ciężarowych, autobusów i innych
pojazdów.
Jeżeli rzeczywisty przebieg wycenianego pojazdu odbiega od przebiegunormatywnego, dokonuje się wtedy odpowiedniej korekty. Korekta jest ujemna(wartość pojazdu ulega obniżeniu ), gdy przebieg rzeczywisty jest większy odnormatywnego lub dodatnia (wartość pojazdu jest podwyższona ), gdy zachodzisytuacja odwrotna.
Naprawy powypadkowe samochodów użytkowanych krócej niż 6 latzwykle powodują obniżenie wartości tych pojazdów w odniesieniu do ich stanusprzed naprawy. Natomiast wykonana naprawa nadwozia w samochodacheksploatowanych dłużej niż 6 lat najczęściej nie powoduje spadku jego wartości.W przypadkach gdy naprawa nadwozia lub innych zespołów pojazdu jest połączona zwymianą lub naprawą części znacznie skorodowanych lub zużytych, wartość pojazdupo naprawie może ulec nawet zwiększeniu.
Jednak naprawy wykonane niewłaściwie zawsze powodująobniżenie wartości pojazdu.
Przy ustalaniu wielkości procentowej korekty z tytułuuszkodzeń nadwozia należy brać pod uwagę takie czynniki jak: rozległośćuszkodzeń nadwozia w stosunku do całej jego powierzchni, charakter uszkodzeń(deformacjegłębokie, płytkie czy tylko uszkodzenia powłok lakierowych), umiejscowienieuszkodzeń (główne elementy, odejmowane czy też nie) oraz jakość naprawy (brakwidocznych śladów naprawy, przestrzegania technologii producenta).
Korekta wartości z tytułu wcześniej wykonanych naprawpojazdu stosowana jest najczęściej w granicach od minus 15% do plus 5%.
Przy dokonywaniu kolejnej korekty, dotyczącej wyposażeniapojazdu należy zawsze oddzielić wyposażenie dodatkowe od standardowego. Podstawądo uznania wyposażenia za ponadstandardowe powinno być ustalenie kompletacjipojazdu, ujętej w katalogach wartości rynkowych pojazdów i odpowiadającejprzyjętym wartościom bazowym(katalogowych). Katalogi te zawierają zestawieniawyposażenia wykonane przez producenta pojazdu lub dealera zgodnie z datąprodukcji lub zakupu pojazdów fabrycznie nowych. Kompletacja wyposażeniapowinna być zawsze zweryfikowana zestanem faktycznym.
Wyposażenie pojazdu – uwzględniając jego amortyzację - może powodować
zwiększenie wartości pojazdutylko wówczas, gdy nie należy do wyposażenia seryjnego(standardowego) danegomodelu pojazdu oraz jest sprawne, czyli zdolne do spełniania swojej funkcji.
Kolejny problem poruszony przez Pana, dotyczy wycenywartości uszkodzonego samochodu.
Takie wyceny dokonywane są przez zakłady ubezpieczeń również za pomocą wyżej
wspomnianych systemów eksperckich. Wartość rynkową pojazdu uszkodzonego określa
się trzema metodami: metodą stopnia uszkodzenia pojazdu, metodą kosztu naprawy
i metodą odzysku. Trafność każdej z tych metod może w niektórych przypadkach okazać
się niedostateczna dla określenia faktycznej wartości uszkodzonego pojazdu. Z tegowzględu wycena powinna być wykonywana co najmniej dwoma metodami.
W przypadku gdy żadna firma zajmująca się skupemuszkodzonych pojazdów nie proponuje odkupienia Pana wraku za wyliczoną przezubezpieczyciela sprawcy kwotę sugerowałbym przedstawienie zakładowi ubezpieczeńtych propozycji na piśmie z prośbą o korektę wyliczeń lub też odkupienie przezzakład ubezpieczeń od Pana tego wraka za wyliczoną wartość.
W tym wystąpieniu powinien Pan również podnieść kwestiębraku uwzględnienia w wyliczonej wysokości odszkodowania poniesionych kosztówholowania samochodu po wypadku co słusznie się Panu należy.
Jednocześnie w sytuacji gdy jest Pan przekonany, że wykonanaprzez ubezpieczyciela sprawcy wycena wartości rynkowej Pana samochodu jestzaniżona powinien Pan na dowód tego przedstawićw swoim odwołaniu listę konkretnych ogłoszeń prasowych i internetowych osprzedaży samochodów tej samej marki, rocznika, wyposażenia, podobnegoprzebiegu i pochodzenia. Może Pan również zlecić wykonanie dokładnej ocenytechnicznej pojazdu z wyliczeniem jego wartości rynkowej oraz wyliczeniemwartości pozostałości certyfikowanemu rzeczoznawcy z renomowanej organizacjirzeczoznawczej.
Tak przygotowane odwołanie od otrzymanej decyzji proponujęwysłać w formie pisemnej do Zarządu ubezpieczyciela sprawcy celem ponownegorozpatrzenia.
Może Pan również złożyć skargę do Rzecznika Ubezpieczonychlub Komisji Nadzoru Finansowego. Na końcu zawsze pozostaje jeszcze możliwośćzłożenia pozwu do Sądu Powszechnego.
Jerzy Bieda
Inter Partner Assistance Polska S.A.