Niedozwolone jest choćby to, co zdarza się nagminnie, kiedy kontrolowany kierowca otwiera drzwi i próbuje wysiąść z samochodu na widok podchodzącego policjanta.

Policjant jest uprawniony do wydawania poleceń i sygnałów wszystkim uczestnikom ruchu drogowego. Zarówno pieszym, jak i kierowcom. Te uprawnienia przysługują każdemu umundurowanemu policjantowi - temu, który pieszo patroluje ulice, a także temu, który pełni służbę konno.

Wydawane przez funkcjonariusza dyspozycje muszą spełniać określone wymogi. Nie może to być przysłowiowe kiwnięcie palcem. W warunkach dostatecznej widoczności daje on sygnał tarczą do zatrzymywania pojazdów (tzw. lizakiem) lub ręką. Natomiast w warunkach słabej widoczności sygnał podaje latarką ze światłem czerwonym lub tarczą do zatrzymywania pojazdów ze światłem odblaskowym lub światłem czerwonym.

Czy nam się to podoba, czy nie, trzeba sobie zdawać sprawę z tego, umundurowany policjant może zatrzymać każdy pojazd, w każdym miejscu i czasie, nawet nie dysponując radiowozem.

Policjant nieumundurowany jest także uprawniony do zatrzymania każdego samochodu przez całą dobę, ale wyłącznie na obszarze zabudowanym i pod warunkiem posługiwania się tarczą do zatrzymywania pojazdów (tzw. lizakiem), a w warunkach niedostatecznej widoczności - latarką ze światłem czerwonym albo tarczą ze światłem odblaskowym lub czerwonym.

Kierujący pojazdem ma obowiązek zatrzymać pojazd w miejscu wskazanym przez policjanta. Jeżeli policjant nie wskaże takiego miejsca, pojazd zależy zatrzymać na poboczu; jeżeli nie ma takiej możliwości - to po prawej stronie drogi tak, aby nie stwarzać zagrożenia w ruchu drogowym. Następnie po zatrzymaniu pojazdu kierujący ma obowiązek położyć ręce na kierownicy i oczekiwać na podejście policjanta. W żadnym wypadku nie należy wysiadać z pojazdu bez wyraźnej zgody policjanta. Dotyczy to również pasażerów pojazdu. Następnie na polecenie kontrolującego należy wyłączyć silnik i włączyć światła awaryjne.

Jeżeli ten etap kontroli mamy już za sobą, możemy być pewni, że zostaniemy poproszeni o okazanie dokumentów.

Dokumenty wymagane podczas kontroli:

- dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem (prawo jazdy),

- dokument stwierdzający dopuszczenie pojazdu do ruchu (dowód rejestracyjny),

- dokument potwierdzający zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzający opłacenie takiej składki,

świadectwo kwalifikacji (aktualnie zaświadczenie lub oświadczenie), jeżeli przepisy tego wymagają,

- inne dokumenty, jeżeli obowiązek ich posiadania wynika z odrębnej ustawy.

W przypadku braku dokumentów podczas kontroli drogowej policjant może nałożyć mandat karny w wysokości 50 zł za brak każdego wymaganego dokumentu, z tym że suma nie może przekroczyć 250 złotych.

Obowiązkowe wyposażenie samochodu

Podczas kontroli drogowej policjant poza sprawdzeniem stanu technicznego pojazdu również sprawdza dodatkowe, ale obowiązkowe wyposażenie pojazdu, tj. trójkąt ostrzegawczy i gaśnicę. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w stanie technicznym pojazdu lub wyposażeniu, oprócz nałożenia mandatu karnego, policjant może zatrzymać dowód rejestracyjny pojazdu. Dowód rejestracyjny podlega również zatrzymaniu, jeżeli w dokumencie pojazdu brak jest wpisu aktualnych badań technicznych.

Mandat karny - przyjąć nie przyjąć?

W przypadku popełnienia wykroczenia policjant może zastosować pouczenie lub nałożyć mandat karny. Wysokość mandatu karnego jest określona w taryfikatorze mandatowym.

Kierujący może odmówić przyjęcia mandatu karnego, wówczas policjant ma obowiązek skierować wniosek o ukaranie do wydziału grodzkiego sądu rejonowego.

W przypadku przyjęcia mandatu nadal mamy prawo w ciągu 7 dni od jego wystawienia odwołać się do sądu rejonowego. Należy jednak pamiętać, iż sąd może uchylić prawomocny mandat karny tylko w przypadku, jeżeli grzywnę nałożono za czyn nie będący czynem zabronionym jako wykroczenie. Po przyjęciu mandatu karnego nie ma możliwości zmniejszenia wysokości nałożonej grzywny, jak również rozłożenia jej na raty. Grzywna ta powinna być uiszczona w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu.

Punkty karne

Do mandatu karnego za wykroczenie w ruchu drogowym policjant dolicza również punkty karne. Liczba nałożonych punktów karnych jest adekwatna do wagi naruszonych przepisów.

Po przekroczeniu limitu 24 punktów karnych kierowca zostaje skierowany na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji (ponownie zdaje egzamin na prawo jazdy).

Natomiast w przypadku, gdy "młody kierowca", tj. w pierwszym roku posiadania prawa jazdy, zgromadzi na swym koncie 20 punktów karnych, wówczas od początku musi rozpocząć całą procedurę związaną z uzyskaniem uprawnień do kierowania pojazdem.

Za naruszenie przepisu ruchu drogowego maksymalna "punktowa" kara wynosi 10 punktów. Kierowca otrzyma ją za następujące naruszenia: przestępstwo drogowe (wypadek drogowy); nieudzielenie pomocy ofiarom wypadku; omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku i zatrzymał się, by przepuścić pieszych; kierowanie pojazdem mechanicznym po spożyciu alkoholu (powyżej 0,2 promila) lub środka podobnie działającego; przekroczenie dozwolonej prędkości o ponad 50 km/h.

Punkty karne wpisane do ewidencji usuwa się po upływie jednego roku od dnia naruszenia. Jest jednak możliwość wcześniejszego wymazania 6 punktów karnych. W tym celu należy zgłosić się na odpłatne szkolenie do Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego. Po odbyciu szkolenia otrzymuje się zaświadczenie, z którym należy zgłosić się do policji w celu wymazania z kartoteki 6 punktów. Należy jednak pamiętać, iż ta możliwość istnieje tylko wówczas, gdy na koncie mamy mniej niż 24 punkty.

Ponadto w przypadku, gdy na koncie mamy mniej niż 6 punktów, to po odbyciu szkolenia wymazuje się tę liczbę, która wpisana jest w kartotece. Nie ma możliwości otrzymania punktów ujemnych lub zapasowych do odjęcia.

Za niezatrzymanie się do kontroli drogowej kierowcy grozi grzywna w wysokości do 5 tys. zł i utrata prawa jazdy. Często zdarzają się przypadki, że do kontroli drogowej nie zatrzymują się młodzi kierowcy, zwłaszcza ci nieposiadający uprawnień do kierowania pojazdem.

Niejednokrotnie kierujący, chcąc uniknąć kontroli drogowej na skutek niedostosowania prędkości do istniejących warunków drogowych i własnych umiejętności, powodują poważne w skutkach wypadki drogowe. W Szczecinie np. miał miejsce nawet taki przypadek, że kierujący stracił panowanie nad kierowanym pojazdem i wylądował w Odrze. Udało się go wyciągnąć z wody…

Nadkom. Grzegorz Sudakow, naczelnik Wydziału Ruchu Drogowego KWP w Szczecinie