Blokady mechanizmów różnicowych

Zacznijmy od przypomnienia zadań i sposobu działania dyferencjału. Ponieważ na zakręcie każde z kół samochodu pokonuje inną drogę, nie mogą wszystkie kręcić się z jednakową prędkością. Dlatego na każdej napędzanej osi (przy stałym napędzie 4x4 również pomiędzy osiami) musi znajdować się urządzenie umożliwiające zróżnicowanie prędkości. Najczęściej jest to właśnie mechanizm różnicowy - w zależności od budowy stożkowy, planetarny lub walcowy. Jak działa taki mechanizm? Opiszemy to na przykładzie stożkowego. Koło talerzowe przekładni głównej połączone jest tuz koszykiem kół zębatych zwanych satelitami. Obracając się "zabiera" satelity, te zaś z kolei "ciągną" koła koronowe umieszczone na krańcach półosi. Jeśli jednak jedna z półosi będzie miała znacznie mniejszy opór niż druga (koło stanie np. na lodzie), cały mechanizm zacznie obracać się wokół unieruchomionej półosi, kierując moment obrotowy na tę, która nie ma przyczepności. Auto oczywiście nie ruszy z miejsca. Wszystko to - analogicznie - dotyczy też dyferencjału międzyosiowego.Jeśli więc jedno koło samochodu z trzema "otwartymi" (tzn. bez blokad) dyferencjałami uniesiemy w powietrze, będzie się obracało tylko ono. Aby temu zapobiec stosujemy blokady. Dzielimy je na pełne i częściowe (nazywane "szperą" lub LSD - od limited slip differential). Pełne spotkamy głównie przy dyferencjale międzyosiowym (np. Pajero, Touareg), ale trafiają się też na osiach. Z tyłu seryjnie znajdziemy taką np. w Pajero czy lepszych wersjach Navary, z przodu - chyba tylko w Mercedesie klasy G. Dzięki mechanicznemu połączeniu jednej półosi z koszem satelitów mechanizm różnicowy przestaje pracować, a moment obrotowy trafia do obydwu kół lub osi. Częściej spotykamy niepełne blokowanie dyferencjałów, zarówno osiowych jak i centralnego. Może być ono realizowane w różny sposób. Najczęściej pomiędzy obydwie półosie "wplecione" jest sprzęgło wiskotyczne, które stara się nie dopuszczać do zbyt dużej różnicy prędkości pomiędzy półosiami. Bardziej rozwinięte systemy korzystają ze sprzęgieł nadzorowanych elektronicznie (sterowane elektromagnetycznie lub np. za pomocą silniczka elektrycznego i krzywki). Dzięki temu mamy możliwość precyzyjnego sterowania stopniem zablokowania dyferencjału. Przykładem modelu o dobrze rozwiniętych blokadach osiowych jest Jeep Grand Cherokee, natomiast np. w Touaregu mamy przy centralnym dyferencjale sprawnie działający system blokady częściowej i pełnej (tylna pełna w opcji).W dyferencjale typu Torsen obroty wyrównywane są na zasadzie czysto mechanicznej. Konstruktorzy zastępują teraz blokady urządzeniami elektronicznymi wykorzystującymi hamulce do blokowania zbyt szybko obracających się kół lub osi.