Na początek chcielibyśmy wyjaśnić czym właściwie jest amortyzator samochodowy i dlaczego jest tak istotny w prawidłowym funkcjonowaniu pojazdu:
„Jest to mechanizm podwozia spełniający wiele zadań. Najważniejszym z nich, jak wskazuje nazwa, jest amortyzowanie, czyli przenoszenie, minimalizowanie wszystkich drgań z elementów sprężystych, np. sprężyn. Z drugiej strony amortyzator ma także zapewnić komfort jazdy, być w miarę możliwości miękki i elastyczny” – tłumaczy Adam Klimek, ekspert Motoricus.com.
Typy amortyzatorów
Amortyzatory dzielą się na dwa główne typy: olejowe i gazowe. Pierwszy z nich działa na zasadzie dwóch zaworów, przez które przepływa ciecz niwelująca drgania. Natomiast drugi typ to zdecydowanie bardziej popularne obecnie rozwiązanie. Działa na podobnej zasadzie, ale zamiast samej cieczy znajduje się w nim mieszanka gazu z płynem.
Dzięki lepszym właściwościom mieszkanki od samej cieczy, uznaje się amortyzatory gazowe za skuteczniejsze. Należy jednakże pamiętać, że nie są w pełni wolne od cieczy – jest ona niezbędna ze względu na konieczność niwelowania tarć w tłoczyskach.
Amortyzatory gazowe mogą także zapewnić większy komfort jazdy kosztem mniejszej siły tłumienia, przyczepności i czasu reakcji. Ten ostatni powód stał się właśnie przyczyną do prac nad amortyzatorem gazowym, który jest sztywniejszy i daje lepszą przyczepność pojazdu, ale cechuje się tzw. kaczkowatym chodem pojazdu.
Niekwestionowaną zaletą amortyzatorów gazowych jest mniejsza podatność na panujące warunki atmosferyczne. Gaz nie zmienia tak znacząco swoich parametrów pod wpływem temperatury jak olej.W dodatku amortyzatory gazowe można częściowo regulować i określać parametry pracy.
Jak dobrać odpowiedni amortyzator
Kierowcy lubiący majsterkować przy swoich samochodach, często wymieniają oryginalne części na pochodzące z innych aut. Zazwyczaj robią to w dobrej wierze, by usprawnić swój pojazd. Jednak w przypadku amortyzatorów i wielu innych elementów, ekspert Motoricus.com Adam Klimek zaleca trzymać się wskazań producenta:
„Jestem przeciwnikiem wprowadzania jakiejkolwiek modyfikacji. Wiele osób prosi, by np. do Skody Fabii zamontować części od Octavii – bo są identyczne, jeśli chodzi np. o mocowanie. Natomiast ja bym tego odradzał. To co jest napisane w instrukcji samochodu, uważam za świętość”.
Jeśli jednak zdecydujemy się na zmianę amortyzatorów, to koniecznie należy dokonywać wyboru spośród uznanych marek. Zwykle są to drogie produkty, ale dają pewność trwałości i bezpieczeństwa. Tanie zamienniki cechują się znacznie krótszą żywotnością, często pojawia się problem z uznawaniem przez serwisy ich gwarancji, a ponadto kwestia ich właściwości i bezpieczeństwa bywa dyskusyjna.
Popularna w Polsce jest również wymiana samych sprężyn bez amortyzatorów, aby uzyskać większą sztywność i obniżyć samochód o kilka centymetrów: „To jest niestety droga donikąd. W ten sposób można stracić tylko komfort użytkowania, bez zyskania żadnych własności jezdnych. Skutkiem tego typu eksperymentów może być dodatkowo uszkodzenie karoserii czy popękane szyby” – ostrzega Adam Klimek.
Dlaczego należy dbać o amortyzatory
Dbałość o jakość i stan amortyzatorów oprócz bezpieczeństwa i odpowiednich właściwości jezdnych, zapewnia oszczędność. Wszelkie niedopatrzenia w tym względzie będą powodować dodatkowe usterki i koszty. Zepsute amortyzatory wpływają na pozostałe elementy zawieszenia.
Pamiętajmy, że amortyzatory zawsze wymienia się parami, ze szczególnym uwzględnieniem tylnej osi. Wystrzegajmy się także wymiany amortyzatorów tylko na jednej z osi np. w ciągu 10 lat trzykrotnie wymienimy przednie, a ani razu tylne amortyzatory. Taka praktyka doprowadzi do tego, że oś tylna zacznie się giąć, co może okazać się bardzo zdradliwe i niebezpieczne.
Ponadto powinniśmy wiedzieć, że całe zawieszenie należy traktować jako naczynia ściśle ze sobą połączone. Jeśli mamy luz na wahaczu, to inaczej pracuje drążek, inaczej poduszka itd. Konsekwencją usterki jednej części, będzie szybsze zużycie się innej. Dbajmy o zawieszenie jako całość.
Bezpieczeństwo raz jeszcze!
Stan techniczny amortyzatorów ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo czynne jak i bierne. Niesprawne, zużyte amortyzatory nie zapewniają odpowiedniej przyczepności opon do nawierzchni, co przekłada się na gorsze hamowanie i prowadzenie auta. Źle tłumiący amortyzator przyczynia się ponadto do znacznych drgań i tym samym reflektorów. Efektem tego jest oślepianie kierowców jadących znad przeciwka, co także może doprowadzić do bardzo niebezpiecznych sytuacji na drodze
Fakty i mity
Na temat amortyzatorów samochodowych krąży wiele historii. Jedni uznają, że ich przeciętna żywotność to tylko 3 lata, inni mówią, że nigdy nie są w 100% sprawne, a pozostali sugerują, by amortyzatory regenerować. Adam Klimek, ekspert Motoricus.com, przedstawia fakty i mity:
1. Przeciętna żywotność amortyzatory wynosi 3 lata„Jest to zupełna nieprawda. Z tego względu, że ludzie jeżdżą bardzo różnie – jedni omijają studzienki, drudzy nie, to nie można mówić o latach eksploatacji. Pamiętajmy, że na 20-30 przejechanych kilometrów, amortyzator wykonuje tysiące cykli! Mało kto sobie zdaje sprawę, że jest to jeden z najbardziej eksploatowanych elementów podwozia. Dlatego uważam, że każde auto powinno przejść test amortyzacyjny raz do roku”.
2. Warto regenerować amortyzatory„To również niestety fałsz. Na dłuższą metę ekonomiczniei jakościowo to się niestety nigdy nie opłaci. Amortyzatory mają stosunkowo krótką żywotność,a proces ich regeneracji nie będzie w pełni zadowalający. Regeneracja amortyzatorów ma sens jedynie w przypadku samochodów zabytkowych, do których nie ma po prostu zamienników”.3. Amortyzator nigdy nie jest w 100% sprawny„To prawda. Żaden amortyzator nigdy nie będzie mógł być określony w ten sposób. Sprawność procentową mierzy się poprzez liczenie czasu przez jaki koło przylega do podłoża podczas wykonywania testu, stąd nawet nowy amortyzator nie osiągnie takiego wyniku. Należy zapamiętać, że wynik na poziomie 70% jest bardzo dobry, a nad wymianą możemy się zastanawiać poniżej 40%”.
4. Amortyzatory olejowe są zawsze bardziej „miękkie” niż gazowe„Nie jest to prawda. Do ostatecznego wrażenia przyczynia się dodatkowo kilka innych czynników. Mając amortyzatory gazowe można jeździć „bardziej miękko”, niż w przypadku olejowych odpowiedników. Bardzo ważne są same fotele, opony oraz poziom ciśnienia, jaki w nich mamy, a także drobne patenty konstrukcyjne amortyzatorów i zawieszenia stosowane przez poszczególne koncerny”.
