To nie koniec fotoradarów! Nowe zasady pomiarów prędkości

System odcinkowych pomiarów prędkości był zapowiadany od wielu lat, ale datę jego uruchomienia wielokrotnie odwlekano m.in. z powodu unieważnienia przetargów, niewłaściwą dokumentację czy problemy techniczne. Pod koniec ubiegłego roku ITD było przyparte do muru, bo sfinansowany ze środków unijnych system musiał zacząć działać, w przeciwnym wypadku trzeba by zwracać wydane na niego fundusze. Oficjalnie od nowego roku działa więc 29 odcinków pomiarowych. Jak działają pomiary odcinkowe? System rejestruje pojazdy na początku i na końcu odcinka pomiarowego. Na podstawie czasu przejazdu wyliczana jest średnia prędkość. Odcinki oznaczone są znakiem D51 („Kontrola prędkości. Fotoradar” – mimo że z technicznego punktu widzenia sprzęt ten nie ma nic wspólnego z fotoradarem) wraz z tabliczką „Kontrola średniej prędkości na odcinku... km”. Najkrótszy odcinek ma ok. 900 metrów, najdłuższy 6 km, w sumie wszystkich 29 nadzorowanych tras ma długość 81 km. Zgodnie z przepisami na całym odcinku pomiarowym musi obowiązywać takie samo ograniczenie prędkości.

Mapę lokalizacji odcinków można znaleźć na stronach CANARD-u.

Odcinki są oznakowane i mają długość od 900 metrów do 6 km, 81 km łącznie.

CANARD to skrót od Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym, a fakt,

że to słowo po francusku znaczy „kaczka”, jest zapewne czystym przypadkiem.

Na system ten składają się obok systemów odcinkowego pomiaru prędkości i monitoringu przejazdu na czerwonym świetle również fotoradary w różnych lokalizacjach rozrzuconych po całej Polsce (ok. 400 sztuk) oraz 29 tzw. mobilnych urządzeń rejestrujących, czyli mniej lub bardziej zakamuflowanych aut wyposażonych w fotoradary (mających również funkcję wideorejestratora). Zarówno fotoradary stacjonarne, jak i mobilne wyposażone są w urządzenia przeznaczone do bezprzewodowej transmisji danych. Informacje o zarejestrowanych wykroczeniach oraz zdjęcia są na bieżąco przesyłane do siedziby CANARD-u znajdującej się na warszawskim Wilanowie. Jeśli taki fotoradar zrobi zdjęcie, to np. spalenie go czy staranowanie ciężarówką nic nie da – zdjęcia są przechowywane zarówno na twardym dysku urządzenia, jak i na serwerach centrum.

Od niedawna ITD wraz z wezwaniami przesyła do właścicieli pojazdów zdjęcia dokumentujące wykroczenie; wcześniej Inspekcja długo twierdziła, że nie musi tego robić, a nawet, że to niezgodne z obowiązującym prawem – zdjęcia udostępniane były dopiero w sądzie. O ile fotoradary stacjonarne CANARD-u muszą być odpowiednio oznakowane (żółte obudowy, znaki informujące o kontroli prędkości, zlokalizowane w miejscach wytypowanych przez ekspertów), to już w przypadku urządzeń mobilnych takie wymagania nie obowiązują. Fotoradary ukryte są zarówno w autach cywilnych, jak i np. w samochodach udających pomoc drogową.

Od 1 stycznia 2016 r. strażnicy nie tylko stracili uprawnienia do obsługi fotoradarów, ale też nie mogą już wystawiać mandatów na podstawie zdjęć wykonanych wcześniej. Oficjalnie mówi się o tym, że zdjęcia zrobione przed 1 stycznia, na podstawie których nie wystawiono jeszcze mandatów, zostaną przekazane policji, która zajmie się ustaleniem sprawców i ich ukaraniem. Tyle że w większości przypadków to czcze groźby. W wielu gminach już od jesieni radary nie działały, bo obsługujący strażnicy nie chcieli wysilać się bez potrzeby, zamiast tego pracowicie wysyłali wezwania i wystawiali mandaty na podstawie starszych zdjęć.

Chodzi o to, że pieniądze z mandatów wystawianych przez strażników trafiały do kasy zatrudniającej ich gminy. Jeśli kierowca zostanie ukarany dopiero przez sąd lub sprawę przejmie policja, to pieniądze z grzywny zasilą budżet państwa, gmina i strażnicy nic z nich nie mają. Jest więc mało prawdopodobne, żeby funkcjonariuszom chciało się tym zajmować zupełnie za darmo, a deklaracje, że mandaty wystawiano przecież wyłącznie w trosce o bezpieczeństwo, można włożyć między bajki.

Jeśli po 1 stycznia w naszej skrzynce na listy pojawiło się wezwanie od straży miejskiej lub gminnej, w którym domaga się ona wskazania kierującego pojazdem, którym popełniono wykroczenie, to można je bez żadnych konsekwencji zignorować. Wraz z utratą uprawnień do używania fotoradarów strażnicy stracili też prawo do kierowania do sądu wniosku o ukaranie na podstawie paragrafu o „niewskazaniu sprawcy (art. 96 par. 3). Jeżeli jednak wcześniej (przed 1 stycznia) przyznaliśmy się do winy i na tej podstawie został wystawiony przez straż miejską lub gminną mandat, to trzeba go zapłacić.

O systemie monitorowania przejazdu na czerwonym świetle kierowcy dowiadują się zwykle dopiero w chwili otrzymania wezwania z CANARD-u. Dlaczego? Bo zgodnie z przepisami, inaczej niż w przypadku fotoradarów czy pomiaru odcinkowego, nie ma żadnych wymogów dotyczących oznakowania miejsc kontroli. Nie ma znaków czy tablic ostrzegawczych, a w momencie przejechania na czerwonym świetle przez skrzyżowanie nie błyska lampa błyskowa. W ramach CANARD-u działa 20 takich urządzeń w lokalizacjach rozrzuconych po całej Polsce: w Markach, Mrokowie i Jabłonnie (woj. mazowieckie), Olkuszu i Łukanowicach (woj. małopolskie), Polkowicach (woj. dolnośląskie), Luzinie, Miszewie i Mostach (woj. pomorskie), Komornikach i Pile (woj. wielkopolskie), Grębocinie, Kowalu oraz Nakle nad Notecią (woj. kujawsko-pomorskie), Pyskowicach i Łaziskach Górnych (woj. śląskie), Anielinie (woj. lubelskie), Zgierzu (woj. łódzkie), Ropczycach i Stalowej Woli (woj. podkarpackie).

Tam, gdzie zlikwidowano radary straży miejskich i gminnych, kierowcy poczuli się bezkarni i znów jeżdżą szybciej – owinięty czarną folią maszt działa jak zaproszenie do głębszego naciskania pedału gazu. Korzystają z tego często policjanci, którzy zaczajają się właśnie w pobliżu nieaktywnych fotoradarów. Lepiej więc nie zmieniać dotychczasowych, dobrych przyzwyczajeń i jeździć w tych miejscach tak jak dotychczas, czyli przepisowo. Warto wiedzieć, że policjanci coraz częściej korzystają z mierników laserowych, które pozwalają na wykonywanie pomiarów z odległości kilkuset metrów. Nadal obowiązują przepisy, które w razie stwierdzenia przez policjanta, że kierowca przekroczył na terenie zabudowanym dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h, nakazują zatrzymać mu prawo jazdy na 3 miesiące. Funkcjonariusz może zatrzymać dokument także w innych sytuacjach, jeśli stwierdzi, że kierowca popełnił wykroczenie, za które może zostać orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.