Według statystyk policyjnych wypadki z udziałem pieszych zajmują drugie miejsce pośród wszystkich rodzajów wypadków drogowych w Polsce. W ubiegłym roku w wyniku ponad 12 tysięcy zdarzeń określanych jako najechanie na pieszego śmierć poniosło blisko 1,5 tys. osób. Do myślenia daje fakt, że aż 9 proc.wszystkich tych zdarzeń miało miejsce na przejściach dla pieszych.
Do wypadków z udziałem pieszych przyczyniają się zarówno kierowcy, jak i sami piesi. Do najczęstszych niezgodnych nie tylko z prawem, lecz także ze zdrowym rozsądkiem zachowań należą: wchodzenie na jezdnię spoza pojazdu (najczęściej autobusu), przekraczanie jezdni w niedozwolonym miejscu oraz wchodzenie na przejście przy czerwonym świetle. Nagminne jest też wbieganie na jezdnię lub torowisko tuż przed nadjeżdżający pojazd. Przy takim zachowaniu pieszego nawet kierowca skrupulatnie przestrzegający przepisów ruchu nie ma właściwie szans na uniknięcie tragedii.
W materiałach propagandowych dotyczących bezpieczeństwa pieszych trenerzy ze Szkoły Jazdy Renault wyliczają: kierowca potrzebuje około sekundy, aby zareagować na nagłe zdarzenie. Ta jedna sekunda w przypadku, gdy samochód jedzie z prędkością zaledwie 50 km/h, przekłada się na 14 przejechanych metrów, co stanowi podwójną długość przejścia dla pieszych, a do tego należy dodać jeszcze ok. 12 metrów drogi hamowania!
Jednak niewłaściwe zachowania pieszych nie tłumaczą kierowców. Musimy wciąż pamiętać o ich bezpieczeństwie, szczególnie poza miastem, gdzie w Polsce z reguły brak jest chodników. Pamiętajmy o tym, że przecież sami często też bywamy pieszymi!
Piesi na drodzeJezdnia przeznaczona jest dla samochodów! Przepisy wyraźnie mówią, że pieszy obowiązany jest korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku – z pobocza. Tylko jeśli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może poruszać się po jezdni, jednak pod dwoma warunkami:• musi iść lewą stroną drogi,jak najbliżej krawędzi jezdni;• musi ustępować miejsca (schodzić z jezdni) nadjeżdżającym pojazdom.
Przepisy określają również postępowanie w sytuacji, gdy z jezdni korzysta większa liczba pieszych. Gdy jest ich kilku, powinni iść jeden za drugim. Tylko na drodze o małym natężeniu ruchu i w warunkach dobrej widoczności dwóch pieszych może poruszać się obok siebie.
strona 2
Odrębne przepisy regulują poruszanie się po drodze większych grup pieszych – w tym wypadku wiele zależy od tego, kim oni są. Kolumna pieszych w wieku do 10 lat rządzi się przepisami ogólnymi, opisanymi powyżej. Dzieci powinny więc iść „gęsiego” lub dwójkami po lewej stronie drogi. Wymagany jest nadzór co najmniej jednej osoby pełnoletniej. W pozostałych wypadkach kolumna pieszych powinna poruszać się po prawej stronie drogi, a liczba osób idących obok siebie nie może przekraczać czterech (w kolumnie wojskowej – sześciu).
Przechodzenie przez jezdnięPieszy przechodzący przez jezdnię lub torowisko obowiązany jest korzystać z przejścia dla pieszych – znajdując się na nim ma pierwszeństwo przed pojazdem. Przechodzenie poza wyznaczonym przejściem jest dozwolone, gdy odległość od przejścia dla pieszych przekracza 100 m, a także na skrzyżowaniach, ale pod waunkiem, że nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub utrudnienia ruchu. Pieszy obowiązany jest ustąpić pierwszeństwa pojazdom, a do przeciwległej krawędzi jezdni iść drogą najkrótszą.
Pieszym zabrania się wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd (także na przejściu dla pieszych!) oraz spoza pojazdu, przebiegania przez jezdnię oraz zwalniania lub zatrzymywania się bez potrzeby. Z kolei kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest zobowiązany do szczególnej ostrożności i ustąpienia pierwszeństwa pieszym. Skręcając w drogę poprzeczną, musi ustąpić też przechodzącym przez jezdnię, na którą wjeżdża.
Dzieci na drodzeDzieci do lat 7 mogą korzystać z drogi tylko pod opieką osoby, która ma co najmniej 10 lat. Z kolei dziecko w wieku do lat 15, poruszające się po drodze po zmierzchu poza obszarem zabudowanym, „obowiązane jest używać elementów odblaskowych w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu”. Chodzi oczywiście o odblaski na ubraniu, plecaku itp.
Praca na drodzeArt. 41 kd stanowi, że „osoba wykonująca roboty lub inne czynności na drodze jest obowiązana używać w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu elementów odblaskowych odpowiadających właściwym warunkom technicznym”. Zatem choć w Polsce nie ma obowiązku wożenia kamizelki odblaskowej, to np. zmieniając koło, należy ją włożyć!
Królestwo pieszych
Są jednak miejsca, gdzie to piesi mają absolutną przewagę nad samochodami oraz innymi pojazdami. Mowa o strefach zamieszkania. Pojęcie to wprowadzono do polskiego Prawa o ruchu drogowym stosunkowo niedawno – w roku 1991. Strefa zamieszkania zdefiniowana została jako „obszar obejmujący drogi publiczne lub inne drogi, na którym obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi’.
Znaki drogowe to – odpowiednio – tablice D-40 i D-41, a szczególne zasady ruchu drogowego w strefie zamieszkania są następujące:1. Pieszy może korzystać z całej szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem (art. 11 ust. 5).2. Pojazd wjeżdżający na drogę ze strefy zamieszkania uważa się za włączający się do ruchu (art. 17 ust. 1 pkt 1).3. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów (nie tylko samochodu, lecz także np. roweru czy skutera) wynosi 20 km/h (art. 20 ust. 2).4. Nie obowiązuje nakaz zapewnienia opieki korzystającym z drogi dzieciom w wieku do lat 7 (art. 43 ust. 1).5. Obowiązuje zakaz postoju pojazdów w innych miejscach niż wyznaczone specjalnie w tym celu (art. 49 ust. 2 pkt 4).
Mandatownik Dla pieszych Wchodzenie na jezdnię bezpośrednio przed nadjeżdżający pojazd: 1) na przejściu dla pieszych50 zł2) w miejscach innych niż przejścia100 złWychodzenie na jezdnię spoza pojazdu100 złPrzebieganie przez jezdnię50 złZwalnianie kroku lub zatrzymywanie się bez uzasadnionej potrzeby podczas przechodzenia przez jezdnię 50 złChodzenie po torowisku 50 zł
Dla kierowców Omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu 500 zł
Wyprzedzanie na przejściach dla pieszych i bezpośrednio przed nimi 200 złNieustąpienie pierwszeństwa pieszym znajdującym się na przejściu 350 złNieustąpienie pierwszeństwa pieszym na skrzyżowaniu przy skręcaniu w drogę poprzeczną 350 zł