Saab 96 V4: sprinter z Trollhattan

Przez kilkanaście lat był napędzany dwusuwowym silnikiem, który zastąpiono czterosuwową jednostką V4 z Forda Taunusa. W Szwecji i innych krajach Europy Saab 96 V4 był także zwykłym samochodem dla rodziny i posiadał funkcjonalną wersję kombi znaną jako Saab 95.

Operacja "Kajsa"

Saab 96 debiutował w 1960 roku. Stanowił udane rozwinięcie modeli 92 i 93. Produkowano go z dwusuwowym silnikiem 750 ccm a później 841 ccm. Pojazd osiągał liczne sukcesy w sporcie. Mimo niepozornego wyglądu, w rękach kierowców tej klasy co Erik Carlsson, Simo Lampinen, Stig Blomquist czy legendarnej Pat Moss - Carlsson stanowił groźną broń. Carlsson stawał na najwyższym podium prestiżowego Rajdu Monte Carlo (1962 i 1963), i triumfował w rajdach Acropolis i San Remo oraz dziesiątkach innych imprez na całym świecie. Saab 96 był samochodem chętnie kupowanym nie tylko w Szwecji i krajach skandynawskich, ale także w całej Europie oraz na wymagającym rynku USA.

W połowie lat 60. coraz większą rolę odgrywała ekologia, zaś dwusuwowe silniki nie spełniały już coraz ostrzejszych norm obowiązujących na kluczowym rynku amerykańskim. Z produkcji dwusuwów wycofał się zachodnioniemiecki Auto Union (Audi) i Saab pozostał jedynym liczącym się producentem tego typu silników w Europie Zachodniej. Już na początku dekady inżynierowie firmy z Trollhattan rozpoczęli pracę nad przystosowaniem modelu 96 do transplantacji czterosuwowej jednostki z Forda.

Silnik Taunusa 15M miał cztery cylindry w układzie widlastym, ustawione parami pod kątem 60 stopni. Nadwozie Saaba 96 - projekt słynnego Sixtena Sassona zostało zmodyfikowane przez zespół Bjoerna Envalla. Wprowadzono m.in. szerszą atrapę chłodnicy. Operacja transplantacji V-4 do nadwozia Saaba 96 nosiła kryptonim "Kajsa". Dobra aerodynamika nadwozia oraz 65 - konny silnik pozwalały na osiągnięcie prędkości 155 km/h. Producent zalecał jednak stałą prędkość podróżną 140 km/h.

Ewolucja po szwedzku

W ciągu 14 lat produkcji Saab 96 V4 ewoluował. Szwedzi powoli, lecz konsekwentnie wprowadzali liczne zmiany w każdym roku modelowymi, dostosowując go do potrzeb poszczególnych rynków. Produkcję Saaba 96 V4 rozpoczęto 2 sierpnia 1966 roku w Trolhattan. Trzy lata później ruszył montaż w zakładach Saab - Scania Valmet OY w Uusikaupunki (Finlandia). Prócz modelu 96 kontynuowano produkcję Saaba 95 z pięcio- lub siedmiomiejscowym nadwoziem kombi.

W 1969 roku nastąpiła pierwsza modernizacja przedniej partii nadwozia pojazdu. Okrągłe reflektory zastąpiono podłużnymi. Od początku lat 70. Saab 96 oferowany na szwedzkim rynku był wyposażony seryjnie w wycieraczki reflektorów. Na innych rynkach była to opcja dodatkowa. Inną nowością niespotykaną wówczas nawet w luksusowych limuzynach był elektrycznie podgrzewany fotel kierowcy. Od sierpnia 1972 na wybrane rynki montowano reflektory halogenowe. W latach 1971 - 74, wyłącznie na rynki USA i Kanady był eksportowany Saab 96 z silnikiem 1.7/70 KM, pochodzącym z Forda Taunusa 17 M. W 1973 roku wprowadzono dwuczęściową atrapę z tworzywa sztucznego. Dla projektantów Saaba kwestie związane z bezpieczeństwem zawsze traktowano jako priorytety.

W już w połowie lat 70. model 96 posiadał pasy bezpieczeństwa montowane z przodu i z tyłu. Kokpit pokryto miękkim tworzywem i wyeliminowano wszystkie ostre krawędzie. Setki godzin poświęcono projektowaniu bezpiecznych zamków oraz klamek, które działały nawet w przypadku uszkodzeń i deformacji nadwozia. W kolejnych latach poszerzano listę wyposażenia o nowe pozycje. Nowe odcienie lakieru i wzory tapicerki sprawiały, że wiekowa już konstrukcja długo pozostawała atrakcyjna dla nabywców. W kwietniu 1975 roku, z okazji 25-lecia rozpoczęcia produkcji seryjnej modelu 92, zaprezentowano limitowaną serię Saab 96 V4 Silver Jubille. Od jesieni 1975 roku wszystkie Saaby 96 i 95 posiadały już szerokie zderzaki z tworzywa sztucznego, odporne na zderzenia z prędkością do 8 km/h. W tym czasie (rok modelowy 76’) w wersjach oferowanych w Szwecji i Finlandii montowano seryjnie światła do jazdy dziennej.

Rok później Saab 96 posiadał już siedzenia z zagłówkami, pochodzące z modelu 99. 23 lutego 1978 roku zakończono produkcję Saaba 95. W ciągu 19 lat wyprodukowano 110 527 egzemplarza rodzinnego kombi. W 1979 roku produkcję modelu 96 kontynuowano wyłącznie w Uusikaupunki. Na przełomie 1979/80 zmontowano pożegnalną serię 300 egzemplarzy. Były one dostępne wyłącznie w metalizowanym lakierze Aquamarine Blue, posiadały elegancką szarobłękitną tapicerkę z weluru oraz aluminiowe obręcze Minilite. 8 stycznia 1980 roku z taśmy zakładów Saab - Valmet zjechał ostatni egzemplarz Saaba 96. Mistrz Erik Carlsson przejechał nim osobiście do firmowego muzeum w Trollhattan.

Skandynawski sprinter

Wspaniałe dziedzictwo rajdowych Saabów z lat 50. i 60. zobowiązywało także kierowców młodego pokolenia, następców Erika Carlssona. Dość często zapomina się o licznych sukcesach modelu 96 V4, ograniczając rolę Saaba w sporcie do modeli z dwusuwowymi silnikami. Tym bardziej warto przypomnieć najważniejsze osiągnięcia na trasach rajdów.

Już w sezonie 1967, kierowca Saaba 96 V4, Simo Lampinen zdobył tytuł rajdowego mistrza Finlandii. W tym samym roku Erik Carlsson zwyciężył Rajd Wełtawy w Czechosłowacji. W tej samej imprezie kobieca załoga Pat Moss/ Elizabeth Nystrom zajęła czwarte miejsce. W 1968 roku fińsko - brytyjska załoga Lampinen/Davenport okazała się bezkonkurencyjna na trasie 17. rajdu RAC. W latach 1969 i 1970 Carlsson startował jeszcze w meksykańskim rajdzie Baja 1000, gdzie zdobył kolejno trzecie i piąte miejsce. W sezonie 1971 do największych sukcesów Saaba można zaliczyć zwycięstwo załogi Blomquist/Hertz w Rajdzie 1000 Jezior w Finlandii. W listopadzie 1971 roku ta sama załoga zwyciężyła 20. edycję rajdu Daily Mirror RAC. Trzecie miejsce zajęli ich koledzy z teamu Saab Scania - Orrenius i Persson. Rok później Blomquist i Hertz zajęli drugie miejsce Dailly Mirror RAC Rally, dzielnie stawiając czoła silnym rywalom z teamu Forda i Opla.W lutym 1973 roku Blomquist i Hertz triumfowali w Rajdzie Szwecji. Drugie miejsce zajął inny kierowca Saaba - Per Eklund.

Po raz kolejny niepozorny Saab 96 V4 okazał się szybkim samochodem, który był w stanie konkurować z Alpine Renault A 110 czy Lancią Fulvią. W 1974 roku Blomquist, pilotowany przez Hansa Sylvaba był drugi w Arctic Rally oraz w brytyjskim rajdzie RAC. W latach 1971 - 76 Blomquist zdobył pięć tytułów rajdowego mistrza Szwecji. W sezonie 1975 Simo Lampinen zdobył tytuł kolejny tytuł rajdowego mistrza Finlandii. W sierpniu tego roku załoga Lampinen/Markkanen zajęła drugie miejsce w Rajdzie 1000 Jezior. Od 1976 roku Saab 96 V4 był już zastępowany przez rajdową wersję modelu 99. Sporadycznie auta należące do mniej utytułowanych załóg startowały jeszcze w sezonie rajdowym 1979.

Saab z Rzeszowa

Prezentowany przez nas Saab 96 V4 z rocznika 1977 należy do p. Pawła Hoffmana, członka Automobilklubu Rzeszowskiego. Samochód przygotowano profesjonalnie w jego warsztacie Serwis Hoffman w Rzeszowie. Paweł Hoffman z powodzeniem startuje w eliminacjach Górskich Samochodowych Mistrzostwach Polski . Wyposażenie auta jest zgodne z homologacją FIA dla Saaba 96 V4.

Dane techniczne samochodu SAAB 96 V4 (1977):

Silnik typ: czterocylindrowy, czterosuwowy, z cylindrami w układzie V

Pojemność skokowa silnika: 1498 ccm

Moc maksymalna: niezmierzona

Zasilanie: gaźnik Solex 32TDID

Skrzynia biegów: 4 biegowa manualna, synchronizowana

Zawieszenie: niezależne, sprężyny śrubowe, amortyzatory hydrauliczne

Układ hamulcowy: hydrauliczny ze wspomaganiem, przód: tarcze, tył: bębny

Opony używane do jazdy sportowej: 165/65R15, oraz 165/50R15

Długość: 4200 mm

Szerokość: 1580 mm

Wysokość: 1470 mm