Przepisy precyzyjnie określają zarówno to, co to jest pojazd uprzywilejowany oraz w jaki sposób należy umożliwić mu przejazd. Niestety, większość kierowców tego nie wie. Efekt jest taki, że zamiast ułatwić jak najszybszy przejazd często blokują pojazd uprzywilejowany.
Pojazd uprzywilejowany - jak go poznać?
Musi spełniać jednocześnie 3 warunki: wysyłać sygnały świetlne niebieskie, wysyłać sygnały dźwiękowe, mieć zapalone światła mijania lub drogowe.
Jeśli więc np. policyjny radiowóz jedzie z włączonymi „kogutami”, ale bez sygnałów dźwiękowych – nie jest to wtedy pojazd uprzywilejowany i nie trzeba na niego specjalnie reagować.
Podobnie z innymi pojazdami, które mogą być uprzywilejowane: straży miejskiej, straży granicznej, służby celnej, agencji wywiadu, Biura Ochrony Rządu, Inspekcji Transportu Drogowego i kilkunastu innych służb. Nieważne co mają napisane na drzwiach, czy na masce – pojazd uprzywilejowany wcale nie musi być specjalnie oznaczony – napisem czy kolorem. Może to być zwykły samochód osobowy, motocykl, quad, samochód ciężarowy czy autobus – ważne, aby spełniał wymienione wcześniej 3 warunki (niebieskie „koguty, włączona syrena, włączone światła).
Ważna uwaga: pojazdami uprzywilejowanymi nie są pojazdy używające żółtych „kogutów” – np. pomoce drogowe, śmieciarki czy pogotowia techniczne.
Pojazd uprzywilejowany - jak zareagować
Art. 9 kodeksu drogowego nakazuje: „Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się”.
Stojący w korku kierowcy powinni rozjechać się na boki, wjechać na pas zieleni lub zjechać na pobocze. Obowiązek ułatwienia przejazdu dotyczy także pieszych znajdujących się na drodze.
Robiąc przejazd dla pojazdu uprzywilejowanego należy czynić to z głową, patrzeć jak zachowują się inni kierowcy, np. na którą stronę zjeżdżają.
Kierowcy karetek skarżą się, że często samochody hamują przed nimi. To zmusza kierowcę karetki do lawirowania i nagłego hamowania – jeśli w środku lekarz prowadzi akcję ratunkową, np. sztuczne oddychanie, masaż serca lub podaje rannemu kroplówkę – może dojść do groźnej sytuacji lub wręcz do obrażeń.
Pojazd uprzywilejowany - to musisz wiedzieć
Pojazd uprzywilejowany w akcji nie musi się stosować do zasad ruchu, może więc wjechać pod prąd, zatrzymać się na zakazie, wjechać na skrzyżowanie na czerwonym świetle. Nie oznacza to jednak, że jest bezkarny.
Np. jeśli pojazd uprzywilejowany wjedzie na skrzyżowanie na czerwonym świetle i dojdzie do kolizji z innym pojazdem jadącym prawidłowo – winę ponosi kierowca tego pierwszego.
Trzeba też pamiętać, że przepisy (art. 24.p. 11 kodeksu drogowego) zabraniają wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego – ale tylko na obszarze zabudowanym. Niezastosowanie się do tego przepisu grozi 300-złotowym mandatem i trzema punktami karnymi.