Kasowanie błędów: sprawdzamy, czy warto zainwestować w tester diagnostyczny?

Wszystkie auta z silnikami benzynowymi sprzedawane na rynkach zachodnioeuropejskich od 2000 r. oraz diesle od 2004 r. muszą być wyposażone w znormalizowany system diagnostyki pokładowej EOBD. Jego głównym zadaniem jest czuwanie nad układami odpowiedzialnymi za skład spalin. Samodiagnoza ma sygnalizować wystąpienie usterki, w wyniku której mogą one stać się bardziej toksyczne, niż przewidują to normy.

Nadzorowana jest więc praca elementów układu zapłonowego i wtryskowego, m.in.: wtryskiwaczy, cewek, przepływomierza powietrza i czujnika położenia wału, oraz czujników dostarczających informacji potrzebnych sterownikowi silnika – sond lambda i sensora temperatury zasysanego powietrza. Ponieważ większość awarii silnika i jegoosprzętu ma wpływ na poziom emisji spalin, można liczyć na to, że elektronika je w jakiś sposób wychwyci.

Pokładowe systemy samodiagnozy są zwykle bardziej rozbudowane, niż wymagają tego standardy określone w przepisach. Jednak do zaawansowanych funkcji, takich jak m.in. rejestrowanie kodów usterek związanych z pracą układu hamulcowego, systemów kontroli trakcji, airbagów czy klimatyzacji, można dostać się jedynie przy użyciu narzędzi przeznaczonych do obsługi aut konkretnej marki lub drogich urządzeń uniwersalnych.

Postanowiliśmy sprawdzić, czy tester kupiony za ok. 400 zł może przydać się przyocenie stanu samochodu używanego. Zacznijmy od aspektu psychologicznego: sprzedawca, który wie, że jego auto ma mniej lub bardziej ukryte wady, prawdopodobnie zareaguje nerwowo na widok nabywcy uzbrojonego w sprzęt diagnostyczny. W komisach zdarzało nam się, że handlarz – widząc w ręku oglądającego np. profesjonalny tester grubości lakieru – sam sugerował wybór innego samochodu. „Komputer” działa zwykle jeszcze lepiej!

W przypadku auta widocznego na zdjęciachudało się ustalić, że numer VIN zapisany w sterowniku silnika jest taki sam, jak ten wybity na nadwoziu i wpisany do dokumentów – to zwiększa szanse, że nie jest to egzemplarz po „podmiance” sterownika (częsty sposób na ominięcie immobilisera). Choć na desce rozdzielczej nie paliła się lampka „check engine”, w pamięci komputera znaleźliśmy kod błędu świadczący o awarii układu wtryskowego.

Przed decyzją o zakupie auta należałoby więc zlecić fachowcowi pełną diagnostykę pojazdu, bo istnieje ryzyko, że wymaga on naprawy, która może kosztować kilka tysięcy złotych. Tester spełnił więc swoje zadanie!

1. Wszystkie obecnie sprzedawane auta muszą być kompatybilne ze standardemEOBD. W podstawowym zakresie można je więc diagnozować za pomocą testerów uniwersalnych. Gniazdo do podłączenia urządzenia ma standardowy kształt, a znajduje się w kabinie zwykle po stronie kierowcy, najczęściej pod deską rozdzielczą na tunelu środkowym lub przy bezpiecznikach.

2. Większość urządzeń wyświetla na ekranie instrukcje pomagające w podłączeniu sprzętu do auta – wcześniej warto jednak przeczytać instrukcję obsługi testera. Samo odczytanie błędów nie wiąże się z żadnym ryzykiem dla auta. Niektóre komputery pozwalają jednak na modyfikowanie parametrów. W rękach niedouczonego amatora mogą być więc naprawdę groźne.

3. Z listy dostępnych funkcji wybraliśmy odczyt zapisanych kodów błędów („Trouble Codes”). Urządzenie wykryło jedną odnotowaną usterkę. To, że w aucie nie paliła się lampka „Check Engine”, nazywana fachowo „MIL”, może świadczyć o tym, że usterka pojawiła się tylko na chwilę, a później znikła. Komputer zapisał informacje, w jakich okolicznościach do niej doszło.

4. Tester wyświetlił kod usterki P0251 oraz jej opis. W katalogu znormalizowanych kodów EOBD oznacza on wadliwe działanie nastawnika kąta wyprzedzenia tłoczenia pompy wtryskowej. W przypadku Forda Mondeo TDCI powodem zarejestrowania błędu mogło być zarówno skrzepnięte na mrozie paliwo, jak i usterka układu wtryskowego. Należy to sprawdzić!

5. Odczyt informacji o aucie: w tym przypadku udało się m.in. sprawdzić numer VIN, który na szczęście okazał się zgodny z wybitym na nadwoziu. Uwaga! Nie wszystkie sterowniki aut przechowują takie informacje. Jeśli komputer wyświetla inny numer niż ten zawarty w dokumentach, trzeba sprawdzić, czy auto np. nie zostało złożone z dwóch „połówek”.

6. Wiele testerów pozwala również na odczyt parametrów w czasie rzeczywistym. W autach z instalacjami gazowymi „fachowcy” często manipulują przy czujnikach temperatury. Jeśli elektronika wykrywa np. kilkudziesięciostopniowy mróz, to diagnostyka pokładowa zaczyna ignorować większość usterek – jest to znany trik pozwalający maskować wady instalacji LPG.

Co jeszcze warto sprawdzić przedzakupem używanego samochodu? Tester diagnostyczny pozwala zdemaskować niektóre usterki, ale nigdy nie zastąpi dokładnych oględzin auta. Przede wszystkim całkowicie ignoruje on usterki czysto mechaniczne, np. zużyte łożyska, czy awarie: skrzyni biegów, sprzęgła, dwumasowego koła zamachowego i wielu innych, drogich w naprawach podzespołów.

Standardowy tester nie wyświetla też informacji np. o stanie poduszek powietrznych – do tego potrzebne jest urządzenie przeznaczone do obsługi aut konkretnej marki. Warto też mieć świadomość, że wielu nieuczciwych handlarzy to prawdziwi zawodowcy, dysponujący znacznie bardziej zaawansowanym sprzętem oraz wiedzą. Dla nich np. skasowanie kodów usterek czy oszukanie niektórych sensorów przy użyciu emulatorów imitujących ich prawidłowe działanie to żaden problem.

Radzimy szczególnie dokładnie oglądać auta z instalacjami LPG – gazownicy do perfekcji opanowali metody oszukiwania układów diagnostyki pokładowej. W wielu samochodach z gazem błędy kasują się automatycznie!