Jak wyprzedzać bezpiecznie?

• mamy odpowiednią widoczność i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu;
• kierujący jadący za nami nie rozpoczął wyprzedzania;
• kierujący jadący przed nami na tym samym pasie ruchu nie zasygnalizował zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy (uwaga na skręt w lewo!) lub zmiany pasa ruchu.
• dodatkowo podczas wyprzedzania należy zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, wózka rowerowego, motoroweru, motocykla lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m – mało kto tak robi.

Co mówią znaki?

Zasady dotyczące wyprzedzania regulują znaki pionowe i poziome. Zakaz wyprzedzania pojazdów silnikowych (1) dotyczy wszystkich samochodów (w tym ciężarówek) i obowiązuje od miejsca ustawienia do odwołania (2) lub skrzyżowania (uwaga: np. wyjazd z drogi osiedlowej skrzyżowaniem być nie musi!) (2). Zakaz wyprzedzania dla ciężarówek o dmc powyżej 3,5 t (3) spotyka się np. w miastach i na autostradach. Odwołanie zakazu (4).

Pod znakiem zakazu może być umieszczona tabliczka informująca o tym, że można wyprzedzać np. traktor (pojazd wolnobieżny). Linia podwójna ciągła oddziela pasy biegnące w przeciwnych kierunkach.

W praktyce warto też pamiętać o tym, żeby przed wyprzedzaniem nie „przyklejać się” do zderzaka samochodu poprzedzającego, gdyż znacznie utrudnia to obserwowanie przeciwległego pasa drogi. Prędkość najlepiej zwiększyć jeszcze po swojej stronie – w ten sposób czas jazdy po pasie przeciwległym da się skrócić do minimum. Jeżeli wyprzedzasz kolumnę pojazdów – zwłaszcza ciężarówek – w miarę możliwości upewnij się, że będziesz mógł przerwać manewr i awaryjnie schować się na swój pas, gdyby nagle okazało się, że zachodzi taka potrzeba. W trakcie wyprzedzania nieznacznie przekraczasz dozwoloną prędkość? Przepisy oczywiście tego zabraniają, ale zdrowy rozsądek podpowiada, że lepiej jednak przyspieszyć i szybciej zjechać na swoją stronę niż sprawdzać wytrzymałość kierowców nadjeżdżających z przeciwnego kierunku.

Uwaga: warto odróżnić wyprzedzanie od omijania – w pierwszym wypadku mamy do czynienia z obiektem poruszającym się w tym samym kierunku, w drugim chodzi o nieporuszający się obiekt (pojazd, inna przeszkoda). Zasady dotyczące omijania też są dość surowe, jednak policja potrafi niekiedy przymknąć oko na sytuację, gdy najechanie na ciągłą linię nastąpiło w sytuacji, gdy przeszkody na jezdni nie da się ominąć w inny sposób. Bo gdyby kurczowo trzymać się wytyczynych, należałoby... zawrócić i szukać innej drogi.

Czasem można i z prawej

Zasadniczo wyprzedzamy z lewej strony, choć istnieją od tej reguły wyjątki. Z prawej strony wolno wyprzedzać m.in. pojazdy szynowe (tramwaje; chyba że z racji położenia/przebiegu torów jest to niemożliwe!) oraz pojazdy skręcające na skrzyżowaniu. Ogólnie na skrzyżowaniu niekierowanym dozwolone jest wyprzedzanie pojazdu sygnalizującego zamiar skrętu, pod warunkiem że wyprzedzający nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym. Z prawej wolno wyprzedzać też m.in. na jezdni dwukierunkowej, gdy na obszarze zabudowanym co najmniej dwa pasy prowadzą w jedną stronę, a poza nim – trzy. Nie mylmy jednak jezdni z drogą – np. typowa autostrada składa się z dwóch jezdni, a to oznacza, że można wyprzedzać z prawej w większości sytuacji. Czy to bezpieczne? Naszym zdaniem – średnio. Na pewno wyprzedzanie przy 130-140 km/h na zakręcie i (lub) przed szczytem wzniesienia wiąże się z ryzykiem najechania na tył wolno poruszającego się pojazdu. A takich na naszych autostradach jednak nie brakuje (np. ciężarówki).

O tym, czy wyprzedzać można, czy nie, decydują przede wszystkim znaki pionowe (zakaz wyprzedzania, odwołanie zakazu) i poziome (podwójna ciągła; poza sytuacją, gdy np. jeden pas jest na tyle szeroki, że – w teorii – zmieszczą się na nim bez najeżdżania na linie dwa pojazdy obok siebie), ale także np. ukształtowanie terenu (nie można wyprzedzać na drodze w czasie dojeżdżania do wzniesienia; nie dotyczy jezdni jednokierunkowej!) oraz przebieg drogi – zakaz wyprzedzania obejmuje m.in. zakręty, skrzyżowania (uwaga: wyjątki to np. tzw. skrzyżowanie kierowane oraz rondo) i przejście dla pieszych (zarówno przed nim, jak i na nim). To zresztą jeden z najczęściej łamanych przepisów, bo np. w miastach często przejścia przecinają ruchliwe drogi z kilkoma pasami.

Ważne: problemów często przysparza linia jednostronnie przerywana/przekraczalna – w takim miejscu można wyprzedzać, ale manewr należy zakończyć najpóźniej wtedy, gdy linia jednostronnie przekraczalna kończy się po „naszej” stronie! Późniejszy powrót na własny pas – przez podwójną ciągłą – to wykroczenie.

To jest dozwolone

Wyprzedzanie, czyli innymi słowy przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku. Najczęściej odbywa się z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, choć są od tej reguły wyjątki, bo np. dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na jezdni jednokierunkowej, a więc także na autostradzie. Warto jednak pamiętać o tym, że w wielu krajach obowiązują w tej kwestii całkowicie inne regulacje – można dostać bardzo wysoki mandat.

Tego robić nie wolno!

W teorii sytuacja jest prosta: nie można wyprzedzać w miejscach oznaczonych. Dużo wątpliwości budzi jednak np. kwestia wyprzedzania rowerzystów (pamiętaj o wymaganym przepisami odstępie 1 m!) i pojazdów wolnobieżnych (traktor, kombajn, furmanka) – zgodnie z przepisami nie wolno w takim wypadku najechać na linię ciągłą. Prawda jest jednak taka, że czasem nie da się tego zrobić inaczej, bo oznaczałoby to konieczność jazdy przez długi czas za rowerem/traktorem/kombajnem. Z drugiej strony kierujący pojazdem wolnobieżnym zobowiązany jest do jazdy jak najbliżej prawej krawędzi jezdni, żeby umożliwić wyprzedzanie bezpieczne i zgodne z przepisami.

Nietypowe sytuacje

Wyprzedzanie pojazdów uprzywilejowanych – w tym kolumn – jest dozwolone tylko poza terenem zabudowanym (1). Wyprzedzanie na skrzyżowaniach z ruchem niekierowanym? Zabronione! Jednak w tej sytuacji (2) niebieskie auto ma prawo wyprzedzić, gdyby z kolei biały skręcał w prawo, to niebieski również może go wyprzedzić, pod warunkiem że nie wjedzie na część jezdni dla ruchu z naprzeciwka.

Kary za nieprawidłowe wyprzedzanie/omijanie

Naszym zdaniem

Wyprzedzanie wymagające wyjechania na przeciwległy pas to dla wielu kierowców duży stres... Warto więc wiedzieć, kiedy wyprzedzać nie wolno, żeby dodatkowo nie zwiększać zagrożenia. I przyczynić się do poprawy statystyk.