Podstawą wypłaty przez ubezpieczyciela odszkodowania jest zaistniała szkoda, a także sporządzenie dokumentacji ustalającej zakres szkody, jej wielkość i wartość. Wszystkie te czynności należą do ubezpieczającego. Natomiast ubezpieczyciel sprawdza tylko zasadność roszczeń. W celu uzyskania świadczenia należy wykazać: że ryzyko objęte jest ubezpieczeniem, że składka została opłacona, wielkość straty. Jeżeli ubezpieczający dostarczy wszystkie wymienione dokumenty, ciężar dowodu braku odpowiedzialności odszkodowawczej spoczywa na ubezpieczycielu. Oczywiście sposób zgłaszania szkody uzależniony jest od tego czy domagamy się uzyskania odszkodowania z OC (odpowiedzialności cywilnej) sprawcy czy też naszego AC (autocasco). Jeżeli ubiegamy się o odszkodowanie z OC sprawcy wypadku drogowego (kolizji), wówczas powiadamiamy jego ubezpieczyciela o szkodzie i jej rozmiarach. Z kolei jeżeli odpowiedzialność za szkodę leży po naszej stronie i chcemy uzyskać odszkodowanie z AC, wówczas powiadamiamy naszego ubezpieczyciela o zaistniałym zdarzeniu wraz z wnioskiem o likwidację szkody.
Zgłoszenie szkody powinno odbyć się niezwłocznie po zaistniałym zdarzeniu. Ogólne warunki ubezpieczenia, które podpisują ubezpieczający i ubezpieczyciel zazwyczaj dokładnie określą termin zgłoszenia szkody. Nie zgłoszenie szkody we właściwym terminie może skutkować odmową wypłaty odszkodowania.
Niezbędne oględziny likwidatora
Każdy zakład ubezpieczeniowy posiada odrębne komórki organizacyjne zajmujące się likwidacją szkód w pojazdach samochodowych. Zatrudnieni w nich likwidatorzy dokonują oględzin uszkodzonego samochodu oraz sporządzają protokół z oględzin, w którym opisuje się uszkodzenia w pojeździe. Oględziny likwidatora są niezbędne przy uzyskaniu odszkodowania.
Zakres ubezpieczenia, czyli na zwrot jakich kosztów możemy liczyć
Rozmiar naszego odszkodowania uzależniony jest przede wszystkim od szkód jakie ponieśliśmy, ale również w znacznym stopniu uzależniony jest od tego z jakiego ubezpieczenia będzie pokryte odszkodowanie. Ubezpieczyciel powinien pokryć wszystkie szkody zaistniałe na skutek zdarzenia objętego ubezpieczeniem. "W przypadku ubezpieczenia OC - likwidacją szkód odbywa się w oparciu o obowiązujące przepisy prawa, co oznacza, że jeśli likwidacja szkody spowodowanej przez naszego ubezpieczonego wymaga holowania pojazdu, wypłaty zadośćuczynienia, renty, pokrycia kosztów ubytku wartości pojazdu po szkodzie itp. i poszkodowany takie roszczenie zgłosi, są one przez nas realizowane" - mówi Krzysztof Michałek, Kierownik ds. Oceny Ryzyka w Liberty Direct. Tak więc, w przypadku gdy ponieśliśmy jakąkolwiek szkodę z tytułu wypadku czy kolizji spowodowanej przez innego uczestnika ruchu drogowego, wówczas możemy liczyć nie tylko na likwidację szkody w naszym pojeździe, ale również na zadośćuczynienie z powodu szkody osobowej. Szkoda osobowa to zdarzenie będące następstwem sprawczego działania którego skutkiem jest śmierć, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia winno się brać pod uwagę takie elementy jak stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego (kalectwo, oszpecenie), długotrwałość choroby, cierpień, leczenia, rehabilitacji (bolesność zabiegów, dokonywane operacje, leczenie sanatoryjne), wiek i płeć poszkodowanego, poczucie bezradności życiowej i możliwości w przyszłości (niemożność wykonywania zawodu, uprawiania sportu, zawarcia związku małżeńskiego, posiadania dzieci).
Inaczej wygląda likwidacja szkody z ubezpieczenia AC. "W ramach dobrowolnego ubezpieczenia AC ochroną ubezpieczeniową objęte mogą być szkody powstałe w pojeździe lub jego wyposażeniu oraz poniesione w związku ze szkodą koszty holowania i/lub koszty poniesione w celu zabezpieczenia pojazdu przed ewentualnym powiększeniem rozmiarów szkody (koszty te uznawane są do limitu 10% sumy ubezpieczenia)" - mówi Agnieszka Sobucka z PZU. Jednak zakres odszkodowania może być rozszerzony, jeżeli ubezpieczony wykupił uprzedni dodatkowe pakiety ubezpieczenia. Do każdej umowy istnieje (zgodnie z ogólnymi warunkami ubezpieczenia AC) możliwość wykupienia (wiąże się to z opłatą dodatkowej składki) dodatkowych ryzyk np. w zakresie holowania pojazdu ponad limit określony powyżej lub korzystania z pojazdu zastępczego w okresie wykonywania naprawy pojazdu przez okres technologicznego czasu naprawy, nie dłużej niż 7 dni - - dodaje Agnieszka Sobucka.
Amortyzacja części
Jeszcze kilka lat temu powszechnie stosowanym zjawiskiem było potrącanie części odszkodowań, tytułem amortyzacji wymienianych części pojazdu. W opinii Rzecznika Ubezpieczonych jest to działanie nieuprawnione. Stanowisko to wynika zarówno z ogólnych zasad Kodeksu cywilnego jak i utrwalonego orzecznictwa sądowego. Działania zakładów ubezpieczeń w tej kwestii, w związku z likwidacją szkód z tytułu ubezpieczenia AC są co prawda zgodne z zapisami ogólnych warunków umowy, jednak i tutaj ubezpieczeni sygnalizują, iż współczynniki amortyzacji w nich zapisane są ich zdaniem nieadekwatne do faktycznego zużycia elementów pojazdu i powinny być ustalane indywidualnie - poprzez specjalistyczne badania - w każdej szkodzie. W przypadku ubezpieczenia AC odszkodowanie może obejmować koszty związane z amortyzacją części, jednak jest to uzależnione od wariantu ubezpieczenia AC, który został wybrany przez klienta." - mówi Krzysztof Michałek z Liberty Direct.
Bezgotówkowo, czy gotówkowo?
Obecnie praktykowane są dwa sposoby rozliczeń przy likwidacji szkód w samochodzie. Pierwszy, gotówkowy, bardzo popularny wśród polskich kierowców i drugi, bezgotówkowy, wybierany średnio co szóstego poszkodowanego. Ten pierwszy polega na tym, że właściciel uszkodzonego samochodu, na podstawie sporządzonego kosztorysu, otrzymuje pieniądze na własne konto i dokonuje likwidacji szkody we własnym zakresie. Z kolei w ramach rozliczenia bezgotówkowego poszkodowany nie otrzymuje pieniędzy na własne konto, a jedynie wskazuje, który warsztat samochodowy dokona naprawy auta. Ta forma rozliczenia jest wybierana głównie przez klientów, którzy zamierzają dokonać naprawy swojego samochodu w warsztacie samochodowym (np. w ASO) w oparciu o nowe części zamienne. Decyzja odnośnie zakładu naprawczego, w którym ma być dokonana naprawa pojazdu leży wyłącznie w gestii klienta" - mówi Agnieszka Sobucka z PZU. Tak samo jest u innych ubezpieczycieli.
Należy pamiętać, że w przypadku ubezpieczenia AC ubezpieczyciele mogą uzależniać zwrot kosztów naprawy od rodzaju wykupionego ubezpieczenia. Bardzo często w podstawowym i zarazem najtańszym ubezpieczeniu AC ubezpieczyciel nie dość, że uwzględni amortyzację części to jeszcze zwróci koszty naprawy dokonanej wyłącznie w oparciu o zamienniki. Naprawa w oparciu o części oryginalne, nie uwzględniająca amortyzacji dokonywana jest przeważnie w przypadku wykupienia pełnych i zarazem najdroższych ubezpieczeń AC. Warto o tym pamiętać, przy dokonywaniu wyboru ubezpieczenia i ubezpieczyciela.