- Kontrolka Check Engine musi informować o usterkach, które mogą mieć wpływ na skład spalin
- Zapaleniu się kontrolki zawsze towarzyszy zapisanie błędu w pamięci sterownika
- Nie czekaj aż kontrolka sama zgaśnie – lepiej jechać do serwisu i sprawdzić, z jakiego powodu pojawiło się ostrzeżenie o usterce
- Nawet jeśli mimo zapalenia kontrolki auto jedzie normalnie, lepiej tego objawu nie ignorować, bo nie dość, że samochód może w takim stanie zużywać znacznie więcej paliwa niż zwykle, to jeszcze dłuższa jazda grozi pogłębieniem się usterki
- Kasowanie błędów ze sterownika to nie naprawa – to tylko doraźne maskowanie objawów awarii
Nie zawsze musi to być żółta kontrolka z napisem Check Engine, w wielu modelach wyświetla się napis „Service”, żółta kontrolka z symbolem silnika i wykrzyknikiem lub piorunem, w niektórych miga kontrolka świec żarowych – taki komunikat oznacza, że system diagnostyki pokładowej wykrył awarię, której skutkiem może być niewłaściwy skład spalin. Od kilkunastu lat obowiązują w Polsce przepisy, które nakazują, żeby każde nowe auto było wyposażone w układ diagnostyki pokładowej, który informuje o tym kierowcę. Oczywiście, nie tylko o układ oczyszczania spalin tutaj chodzi – praktycznie każda poważna awaria układu zasilania czy zapłonu może powodować niewłaściwy skład spalin, więc problem może dotyczyć niemal każdego podzespołu związanego z silnikiem, osprzętem silnika, a nawet z układem przeniesienia napędu.
Check Engine rzadko zapala się bez powodu
Kontrolka Check Engine, oficjalnie nazywa się „MIL” czyli Malfunction Indicator Light (kontrolka awarii), ale tej nazwy mało kto używa. Przy uruchamianiu silnika kontrolka powinna się na chwilę zapalić, po czym zgasnąć, kiedy tylko silnik zacznie pracować. Jeśli nie zapala się wcale, może to oznaczać, że np. ktoś próbuje ukryć usterkę auta – tak dzieje się niekiedy w samochodach spreparowanych przez nieuczciwych handlarzy, albo np. instalatorów LPG, którzy nie poradzili sobie z poprawnym zamontowaniem instalacji gazowej w aucie. Nawet jeśli gazownik twierdzi, że po zamontowaniu instalacji kontrolka musi się czasem zapalić i nie ma się co tym przejmować, to lepiej w to nie wierzyć – przy poprawnie skonfigurowanej, zamontowanej i zestrojonej instalacji o takich objawach nie może być mowy!
Jazda w trybie awaryjnym
Jeśli jednak kontrolka zapala się w czasie pracy silnika lub nie gaśnie po jego uruchomieniu, oznacza to, że system diagnostyki pokładowej odnotował nieprawidłowe odczyty z któregoś z czujników, którymi obudowany jest silnik, lub niewłaściwe działanie któregoś z podzespołów. Bardzo często mimo zapalenia się pomarańczowej kontrolki silnik wydaje się pracować zupełnie normalnie i nie wykazuje innych, niepokojących objawów. To jednak tylko pozory – sterownik silnika, jeśli wykryje nieprawidłowe parametry pracy z któregoś z podzespołów, np. niewłaściwe wskazania sondy lambda czy przepływomierza może zapalić kontrolkę, ale jednocześnie przyjąć wartości domyślne i w miarę bezpieczne, tyle że niekoniecznie optymalne. W takiej sytuacji silnik nie będzie np. rozwijał pełnej mocy, ale za to zużycie paliwa może gwałtownie wzrosnąć, bo zbyt bogata mieszanka jest dla silnika potencjalnie mniej groźna, niż mieszanka za uboga. Oczywiście, na dłuższą metę taka jazda nie służy nie tylko portfelowi kierowcy, ale też i autu. W sytuacji, kiedy sterownik silnika musi zastępować nieprawidłowe wartości z czujników np. ilości zasysanego powietrza, temperatury czy ciśnienia doładowania, albo też układ wykryje np. nieprawidłowe działanie zaworu recyrkulacji spalin czy nastawnika zmiennych faz rozrządu, silnik może przejść w tryb awaryjny. Z reguły objawia się on tym, że poza zapaleniem kontrolki usterki silnika auto w bardzo ograniczonym stopniu reaguje na wciskanie pedału gazu, a silnik nie przekracza określonych obrotów. Dodatkowym objawem bywa często włączenie na stałe elektrycznego wentylatora chłodnicy – w ten sposób sterownik na wszelki wypadek stara się zapobiegać przegrzaniu silnika.
Kiedy kontrolka miga?
Często zdarza się też, że kontrolka „Check Engine” zapala się, a po chwili lub po kolejnym uruchomieniu silnika samoczynnie gaśnie, tak jakby samochód sam się naprawił. Układ diagnostyki pokładowej na bieżąco kontroluje ważne parametry pracy silnika i jeśli wrócą one do normy i przez określony czas wszystko działa poprawnie, kontrolka rzeczywiście gaśnie. Niestety – zazwyczaj kontrolka nie zapala się bez powodu.
Generalna zasada jest taka, że kontrolki, które zapalają się na czerwono oznaczają poważne i bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa lub dla podzespołów pojazdu, kontrolki zapalające się na żółto informują o potencjalnych problemach, ale nie oznaczają konieczności natychmiastowego zatrzymania pojazdu. W przypadku kontrolki Check Engine znaczenie może mieć też to, czy świeci ona w sposób ciągły, czy też szybko miga – w tym drugim przypadku należy to potraktować jako szczególnie pilne ostrzeżenie, wymagające natychmiastowej reakcji.
Z jakich powodów najczęściej zapala się kontrolka Check Engine?
- Usterka przepływomierza: pogorszenie osiągów i z reguły znaczny wzrost zużycia paliwa
- Awaria sondy lambda: usterka powoduje niewłaściwy skład spalin, gorsze osiągi, wyższe zużycie paliwa
- Usterka katalizatora lub filtra DPF: spaliny nie są dostatecznie oczyszczane ze szkodliwych substancji
- Wypadanie zapłonów z powodu niesprawności świec, cewek czy przewodów: niespalone paliwo może zniszczyć katalizator
- Usterka układu wtryskowego: do cylindrów trafiają niewłaściwe dawki paliwa, co zakłóca pracę silnika.
- Zablokowanie zaworu recyrkulacji spalin (EGR): ogranicza skuteczność układu oczyszczania spalin, spadek osiągów i wzrost zużycia paliwa
- Zbyt wysokie lub za niskie ciśnienie doładowania np. z powodu zablokowania zmiennej geometrii turbosprężarki
- Błąd korelacji między między wałkiem/wałkami rozrządu, a wałem korbowym, np. na skutek przeskoczenia paska lub łańcucha „o ząbek” – czasem to ostatnie ostrzeżenie przed zniszczeniem silnika po zerwaniu napędu rozrządu
- Nieprawidłowe ciśnienie paliwa
Eksperci ProfiAuto radzą:
Jeśli w aucie zaświeci się kontrolka Check Engine lepiej nie ryzykować i udać się niezwłocznie do serwisu w celu sprawdzenia przyczyn tego objawu. W takiej sytuacji pierwszym etapem diagnostyki jest podłączenie testera diagnostycznego i odczytanie kodu usterki, która doprowadziła do zapalenia kontrolki. Nie można jednak na to liczyć, że tester całkowicie wyręczy fachowca i zawsze dokładnie wskaże, który element należy naprawić lub wymienić. Urządzenie z reguły pomaga tylko w poszukiwaniach usterki, np. jeśli pojawia się błąd przepływomierza czy innego czujnika, fachowiec i tak powinien sprawdzić, czy rzeczywiście dany element pokazuje nieprawidłowe odczyty, czy może sama część jest sprawna, a problem tkwi w uszkodzonym przewodzie czy poluzowanej wtyczce. To, że już za kilkadziesiąt złotych można kupić proste urządzenia pozwalające na odczyt i kasowanie błędów zapisywanych przez układ diagnostyki pokładowej (OBD), nie oznacza, że majsterkowicz będzie w stanie poprawnie zinterpretować odczytane błędy. Może się zdarzyć, że na skutek pobieżnej diagnozy zostaną niepotrzebnie wymienione sprawne części.
Warto też wiedzieć, że w sterownikach auta zapisywane są bardzo precyzyjnie informacje o tym kiedy i w jakich okolicznościach układ diagnostyki pokładowej wykrył błąd lub usterkę i od kiedy na desce rozdzielczej świeci się kontrolka wzywająca do sprawdzenia auta w serwisie. W przypadku aut będących jeszcze na gwarancji fakt, że kierowca np. mimo zapalenia się kontrolki Check Engine nie udał się niezwłocznie do warsztatu, może być przyczyną odrzucenia roszczeń gwarancyjnych. W nowoczesnych autach, mimo skasowania błędu i wyłączenia kontrolki, fachowcy z reguły są wstanie odtworzyć zapisane w sterowniku informacje o wcześniej odnotowywanych usterkach.