- Zużyte amortyzatory wydłużają drogę hamowania nawet jeśli aut ma zamontowane najwyższej jakości opony
- Jazda z niesprawnymi amortyzatorami nie tylko pogarsza prowadzenie, ale też prowadzi do przedwczesnego zużycia innych elementów zawieszenia
- Na skutek zużycia amortyzatorów może dojść m.in. do pękania sprężyn czy uszkodzeń przekładni kierowniczej
- Czujny kierowca może zaobserwować wiele objawów świadczących o tym, że amortyzatory są już zużyte
Usterki amortyzatorów rzadko powodują tak wyraźne objawy, żeby właściciel auta pojechał do serwisu, żeby zlecić ich wymianę. Najczęściej zużycie tych ważnych podzespołów postępuje na tyle powoli, że kierowca po prostu przyzwyczaja się do tego, że działają one coraz gorzej.
O tym, że amortyzatory nie działają poprawnie z reguły nie ostrzegają nas też (poza nielicznymi wyjątkami) żadne kontrolki czy komunikaty ostrzegawcze wyświetlane na desce rozdzielczej. Najczęściej o tym, że amortyzatory wymagają wymiany, informuje dopiero diagnosta lub mechanik wykonujący przegląd – a to oznacza, że czasem kierowca czasem nieświadomie ryzykuje nawet miesiącami jeżdżąc niesprawnym samochodem.
Dlaczego amortyzatory są tak ważne?
Amortyzator to nic innego jak tłumik drgań zamontowany między sprężystymi elementami zawieszenia (sprężynami czy resorami), a nadwoziem lub ramą. Jego zadanie polega na tym, żeby ograniczyć „bujanie” auta na nierównościach i zapewnić możliwie nieprzerwany kontakt kół z podłożem. Nie chodzi tu więc tylko o komfort, ale i o bezpieczeństwo. Charakterystyka pracy amortyzatorów to zawsze kompromis między wygodą, a optymalnymi właściwościami jezdnymi – amortyzatory nie mogą tłumić drgań ani za szybko, bo cierpi na ty wygoda pasażerów i trwałość komponentów zawieszenia, ale też nie powinny być zbyt „miękkie”, żeby np. pełnym obciążeniu auto nie bujało się, a zawieszenie nie „dobijało” na każdej nierówności. W dodatku charakterystyka tłumienia musi być dostosowana do charakterystyki zamontowanych w aucie resorów i sprężyn.
Co amortyzator ma wspólnego z oponami?
Przy niesprawnych amortyzatorach na nierównościach, ale też np. przy hamowaniu koło może tracić kontakt z podłożem – nie zawsze widać to gołym okiem, czasem takie „podskoki” trwają zaledwie ułamki sekund. Warto sobie uświadomić, że kiedy koło znajduje się w powietrzu nad drogą, tracimy panowanie nad samochodem – auto ani nie hamuje, ani nie „słucha się” kierownicy.
Droga hamowania znacznie się wydłuża, a samochód gorzej zachowuje się podczas pokonywania łuków, trudniej jest też utrzymywać zadany kierunek jazdy. Na mokrej nawierzchni auto ze zużytymi amortyzatorami staje się też bardziej podatne na aquaplaning. Warto jednak wiedzieć, że nawet jeśli kierowcy uda się w takich sytuacjach nad autem zapanować i nie dojdzie do wypadku, to i tak z reguły zostają trwałe szkody w postaci nierównomiernego zużycia bieżnika – m.in. wytartych miejscowo „łatek”.
Typowe objawy usterki amortyzatorów
Czujny kierowca, nawet bez zaglądania pod auto, może wychwycić wiele objawów świadczących o tym, że amortyzatory nie pracują poprawnie. Najważniejsze z nich to:
– popiskiwanie opon podczas pokonywania łuków (uwaga, podobne objawy powoduje źle ustawiona geometria zawieszenia)
- popiskiwanie opon przy hamowaniu, szczególnie na nierównym podłożu, np. na „tarce” przed skrzyżowaniem
- częste i na pierwszy rzut oka nieuzasadnione ingerencje elektronicznych systemów bezpieczeństwa, np. włączający się system ABS już podczas normalnego hamowania (a nie dopiero przy hamowaniu awaryjnym), migająca kontrolka ESP przy pokonywaniu łuków
- problemy z przyczepnością przy ostrzejszym przyspieszaniu, częste ingerencje układu kontroli trakcji
- „nurkowanie” przodu auta przy hamowaniu
- konieczność częstego korygowania toru jazdy
- głuche hałasy lub postukiwanie na nierównościach dochodzące z okolic kół
Warto jednak wiedzieć, że usterkę amortyzatora niekiedy łatwiej jest zauważyć z zewnątrz (np. widząc, że jedno z kół jadącego przed nami auta podskakuje na nierównościach, a drugie normalnie toczy się po drodze), albo oglądając zawieszenie auta od spodu (typowy objaw świadczący o zużyciu amortyzatora, to wyciek oleju z jego obudowy).
Niesprawne (albo źle dobrane) amortyzatory mogą też prowadzić do uszkodzeń innych elementów zawieszenia, np. do pękania sprężyn, które w takiej sytuacji pracują w innym zakresie, niż przewidział to producent, wyrywania sworzni i elementów metalowo gumowych, a także do uszkodzeń układu kierowniczego.
Eksperci ZF Aftermarket radzą:
Okresowa wymiana opon to doskonały moment, żeby przyjrzeć się również amortyzatorom. Fachowiec wymieniający ogumienie powinien zwrócić uwagę na niepokojące objawy, takie jak wycieki oleju z amortyzatorów, uszkodzone osłony gumowe czy niesprawne łożyska kolumn resorujących. O długotrwałej jeździe z niesprawnymi amortyzatorami często świadczą też charakterystyczne ślady nierównomiernego zużycia na oponach.
Specjaliści z ZF Aftermarket radzą: Zużyte amortyzatory należy zawsze wymieniać parami, przynajmniej na jednej osi – jeżeli jednak również amortyzatory zamontowane na drugiej osi pojazdu wykazują parametry tłumienia mieszczące się w normie, ale odbiegające wyraźnie od parametrów części nowych, lepiej wymienić od razu cały komplet bo znaczna różnica między parametrami tłumienia między osiami powoduje, że zachowanie auta na drodze staje się nieprzewidywalne, a systemy takie jak ESP czy ABS dochodzą do granic swoich możliwości.
Wraz z amortyzatorami należy też wymieniać ich łożyska lub poduszki – trwałość tych elementów jest z reguły zbliżona do trwałości samych amortyzatorów.
Parametry amortyzatorów muszą być dobrane do wymagań konkretnego modelu, a nawet wersji auta, a także do parametrów pozostałych elementów zawieszenia – np. wymiana sprężyn na inne niż stosowane fabrycznie, może pociągać za sobą konieczność zastosowania innych amortyzatorów.
Marka Sachs dostarcza amortyzatory nie tylko na rynek wtórny, ale i na pierwszy montaż do milionów pojazdów rocznie, co daje gwarancję, że ich parametry i właściwości są dostosowane do potrzeb aut. Oferta marki Sachs obejmuje też pozostałe istotne komponenty, takie jak m.in.: łożyska oporowe amortyzatorów, zestawy serwisowe i sprężyny zawieszenia – części pochodzące od jednego producenta zapewniają optymalną współpracę wszystkich elementów zawieszenia.