Kariera świec żarowych zaczęła się ponad 100 lat temu, ale jako dodatkowych "grzałek" w silnikach Diesla używamy ich dopiero od lat 20. XX wieku. Od tego czasu przeszły małą metamorfozę – kiedyś były to grube spirale, w całości zrobione z metalu, dziś świeca żarowa jest długa, cienka (najcieńsze mają nie więcej niż 3 mm średnicy!), zaś jej rdzeń i element grzejny są wykonane z ceramiki. Z biegiem lat zmieniła się też jej rola.
Świeca żarowa — nowe normy i funkcje
W czasach prostych diesli, wyposażonych w pośredni wtrysk paliwa (np. komora wstępna lub wirowa), świece miały tylko jedno zadanie – wspomaganie rozruchu w zimnych temperaturach. Silnik Diesla wykorzystuje zjawisko samoczynnego zapłonu oleju napędowego w rozgrzanym (sprężonym do 30-50 barów) powietrzu.
Gdy na zewnątrz robi się zimno, powietrze zassane do cylindra musi najpierw być podgrzane – w przeciwnym razie diesel mógłby się nie uruchomić. I taką funkcję świeca żarowa pełniła przez długi czas, mniej więcej do chwili, gdy wprowadzono normę spalin Euro 4. Od tego momentu musiała stać się bardziej ekologiczna, należało więc m.in. skrócić okres po zimnym rozruchu, gdyż diesel wydala wtedy do atmosfery najwięcej trujących substancji.
Jak to zrobić? Najprościej – dogrzać powietrze w cylindrze (ale też bez przesady, bo zbyt wysoka temperatura spalania oznacza zbyt dużą emisję trujących tlenków azotu). Zatem w nowoczesnych autach świeca żarowa pracuje co najmniej trójfazowo: przed, w trakcie i po zimnym rozruchu silnika, aż do osiągnięcia temperatury zapewniającej względnie ekologiczne warunki do spalania mieszanki.
Świeca żarowa pełna elektroniki
Jednak to nie wszystko, bo w najbardziej zaawansowanej formie świeca żarowa potrafi też np. wspomagać wypalanie filtra cząstek stałych, a w niektórych silnikach może działać nawet po ich wyłączeniu(!) – chodzi o to, żeby filtr DPF zbyt gwałtownie się nie wychłodził. Z kolei m.in. Beru i Siemens mają w swojej ofercie świece wyposażone w czujniki ciśnienia. Dzięki temu patentowi centralka sterująca silnikiem wie, jak zmienia się ciśnienie w cylindrze, i pod tym kątem optymalizuje skład mieszanki. Ma być jak najbardziej ekologicznie. A że w razie usterki trzeba będzie niekiedy bardzo głęboko sięgnąć do kieszeni? Cóż...
Świeca żarowa — jak rozpoznać usterkę?
Gdy dojdzie do uszkodzenia którejś ze świec, diesel z wtryskiem pośrednim może mieć problemy z rozruchem nawet w temperaturze +10 st. Celsjusza, a trudno to uznać za arktyczne warunki. Wystarczy jedna niesprawna świeca żarowa, żeby silnikiem "telepało", a z rury wydechowej wydobywał się dym. W większości aut w takiej sytuacji na zestawie zegarów zapala się kontrolka świec (pamiętajcie o tym, że może to też świadczyć o innej usterce – wiele diesli nie ma kontrolki "check engine", zastępuje ją właśnie lampka świec). Z kolei nowoczesne diesle common rail z pozoru są znacznie bardziej odporne na awarie, bo potrafią odpalić nawet z niesprawnymi wszystkimi świecami, i to na mrozie. To jednak wcale nie oznacza, że należy w ten sposób jeździć.
Świeca żarowa — problemy z wykręceniem
Dawniej świece żarowe działały tylko podczas rozruchu, więc i wolniej się zużywały, obecnie potrafią się poddać już po 80-100 tys. km. Zbyt długa jazda z niedomagającą świecą sprawia, że na żarniku osadza się nagar, a to najprostsza droga do ukręcenia świecy – jest na tyle mocno przytrzymywana, że podczas próby jej wymiany poddaje się gwint. Jeśli chcecie do wymiany zabrać się sami, zachowajcie ostrożność i gdy poczujecie duży opór, lepiej zwróćcie się do mechanika.
Gdy mimo to dojdzie do uszkodzenia (ukręcenia, pęknięcia) świecy, zostają wam dwa wyjścia: trzeba albo ściągać głowicę (drogo!), albo zwrócić się po pomoc do fachowca, który "odwierci" świecę z głowicy – ramka poniżej. Przy dobieraniu świecy należy zwrócić uwagę m.in. na napięcie znamionowe (4,4 lub 11 V), temperaturę i czas grzania – nie może być pomyłki! Niezbędne informacje znajdziecie w instrukcji obsługi waszego auta lub w katalogu producenta świec.
Ile kosztuje świeca żarowa?
| Marka/Model | Cena dobrego zamiennika (brutto) | Koszt wymiany ukręconej świecy (netto)* |
| BMW 320d (E90; silnik N47) | 100 zł | 450 zł |
| Citroën C8 2.2 HDi | 60 zł | 1000 zł** |
| Fiat Grande Punto 1.3 M-jet | 65 zł | 300 zł |
| Kia cee’d 1.6 CRDi | 65 zł | 350 zł |
| Opel Astra II 1.7 CDTI | 65 zł | 300 zł |
| Renault Trafic 2.0 dCi | 100 zł | 650 zł |
| Toyota Avensis 2.0 D-4D | 65 zł | 300 zł |
*materiały plus robocizna; **bardzo trudny dostęp
Świeca żarowa — typowe usterki
Na żarniku gromadzi się nagar, świeca żarowa przegrzewa się, urywają się żarniki, pojawiają problemy z wykręceniem (np. korozja gwintu), dochodzi do zwarcia w instalacji elektrycznej.
Świeca żarowa — naszym zdaniem
Zapieczona i urwana świeca żarowa to plaga nowoczesnych diesli. Jeśli jeszcze przy okazji wyjdzie na jaw, że w danym aucie zamontowano świece z czujnikiem ciśnienia, to końcowy rachunek – usunięcie urwanej świecy i wymiana pozostałych – może przekroczyć nawet 3000 zł. W imię ekologii.
Galeria zdjęć
1/7 Potem wyciągamy urwany element. Przed montażem nowej świecy czyścimy przylgnię, a na gwint nakładamy smar.
2/7 W nowoczesnych dieslach zamiast metalowych świec najczęściej stosuje się ceramiczne. Wśród nich wyróżniamy kilka typów, m.in.: niskonapięciowe (4,4 V), szybkiego rozruchu, wysokotemperaturowe oraz wyposażone w czujnik ciśnienia (fot. obok). W uproszczeniu świeca zamienia energię elektryczną na ciepło i ogrzewa powietrze zassane do cylindrów. Zakres temperatury pracy typowej świecy ceramicznej to 1000-1300˚C – żarnik musi ją osiągnąć w 2-4 s! Zastosowanie w dieslach głowic z czterema zaworami na cylinder wymusiło wprowadzenie supercienkich świec. Powód? Brak miejsca. Z tego względu świece są wyposażane np. w czujniki ciśnienia – inaczej nie byłoby gdzie ich upchnąć.
3/7 Nową świecę dokręcamy zalecanym momentem. Łatwiej będzie ją potem zdjąć.
4/7 Następny krok: frezowanie. Chodzi o to, żeby w świecy od środka wykonać gwint – mocuje się do niego ściągacz.
5/7 Dawniej pomagały dieslom tylko podczas rozruchu, dziś mają wiele innych ważnych zadań do wykonania. I potrafią być kłopotliwe...
6/7 Pierwszy etap to rozbrojenie świecy z wystających elementów i dobór odpowiedniego wiertła.
7/7 Podczas wiercenia dla bezpieczeństwa warto co jakiś czas zebrać opiłki za pomocą specjalnego magnesu.
