W ostatnich kilku latach nawigacja satelitarna rozpoczęła podbój światowego rynku motoryzacyjnego i to w oszałamiającym tempie. Ponieważ w samej technologii GPS niewiele się zmieniło, cóż więc takiego mogło wpłynąćna nagły zachwyt tym wynalazkiem?

Odpowiedz jest prosta, żeby masowy rynek zainteresował się takim produktem musiały spaść jego ceny. I tak się właśnie stało. Od 2000 roku ceny odbiorników do nawigacji samochodowej radykalnie obniżają się. Cała światowa produkcja przeniesiona została z krajów najwyżej rozwiniętych na daleki wschód. To właśnie tam powstają urządzenia do nawigacji samochodowej wszystkich najbardziej popularnych marek na świecie. Nasuwa się jednak pytanie: skoro wszyscy kupują na tym samym rynku i za podobną cenę, dlaczego w niektórych krajach rozwój tej branży jest bardziej dynamiczny a w innych mniej? Tym razem odpowiedz nie jest tak oczywista, ale wytłumaczalna. Żeby nawigacja samochodowa była niezawodna niezbędne są nie tylko urządzenia, ale również doskonałe MAPY.

Samo urządzenie do nawigacji jest niewiele warte bez dobrych map cyfrowych kraju, w którym chcemy go używać. I to okazuje się być największą przeszkodą w popularyzacji nawigacji GPS, która rozwija się tam gdzie są dla niej odpowiednie mapy. Oczywiście poziom dokładności map cyfrowych jest różny w zależności od kraju. Są państwa, posiadające mapy cyfrowe pokrywające ponad 95 % powierzchni kraju a są i takie, w których prace w tym kierunku dopiero rozpoczynają się. Najbardziej szczegółowe mapy dostępne są dla Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych, dlatego też z tych krajów wywodzą się największe światowe koncerny mapowe: europejski TeleAtlas i amerykański Navteq. Jednak w Polsce sytuacja przedstawia się zgoła inaczej.

Aby wyjaśnić, dlaczego najdokładniejszych map Polski nie posiadają największe światowe firmy, należy przede wszystkim objaśnić, co to znaczy dokładna mapa nawigacyjna.

Mapy cyfrowe, używane w nawigacji samochodowej składają się z kilku elementów. Podstawowym z nich jest mapa drogowa (obejmująca sieć dróg w danym kraju), szczegółowe plany miast i miejscowości (z nazwami ulic i adresami budynków) oraz mapa topograficzna (prezentująca pokrycie terenu lasami i wodami). Bardzo ważnym elementem każdej mapy drogowej jest także zestaw tzw. restrykcji drogowych, czyli wszelkiego rodzaju utrudnień ruchu takich jak: zakazy wjazdu, drogi jednokierunkowe, zakazy skrętu czy zawracania. Z pośród wymienionych elementów niektóre jak na przykład, przebieg dróg czy podkłady topograficzne, można pozyskać korzystając ze zdjęć lotniczych lub satelitarnych. Niestety restrykcje drogowe, nazwy ulic czy numery budynków musza być zebrane w inny sposób.

Ta mnogość parametrów wpływających na jakość map nawigacyjnych wymusza technologię produkcji dobrych map, która zazwyczaj opiera się na badaniach terenowych, czyli bardzo żmudnej pracy polegającej na objechaniu wszystkich dróg i zebraniu niezbędnych informacji w terenie. Zadanie to może być ułatwione, jeżeli w danym państwie administracja publiczna jest zobowiązana do gromadzenia tego typu danych w formie elektronicznej, którą następnie łatwo można wykorzystać do produkcji map nawigacyjnych. Taka sytuacja ma miejsce właśnie w Europie Zachodniej i USA. Niestety w naszym pięknym kraju organa państwowe przez lata nie miały takiego obowiązku, w związku z czym produkcja dokładnych map nawigacyjnych w Polsce musi opierać się na badaniach terenowych.

Czy są dokładne mapy nawigacyjne Polski i kto je ma?

Na pewno dobrymi mapami do nawigacji po Polsce nie dysponuje amerykańska firma Navteq. Mimo że na swojej stronie internetowej ( www.navteq.com) chwali się pokryciem „full coverage of Poland” tłumaczone jako: „pełne pokrycie Polski”, to jednak pokrycie mapami cyfrowymi Europy Zachodniej ta sama firma określa jako „full detailed coverage” czyli „pełne szczegółowe pokrycie”. Oznacza to, że pokrycie Polski mapami Navteq jest niepełne, a firma ta dysponuje jedynie siecią dróg zwektoryzowanych automatycznie ze zdjęć satelitarnych i uzupełnionych o dane terenowe jedynie 8 największych polskich miast, jakość tych map i tak pozostawia wiele do życzenia.

Drugi światowy potentat na rynku map cyfrowych, europejska firma TeleAtlas, zdając sobie sprawę z trudności pozyskania dokładnych map Polski, przez 2 lata szukała najlepszego lokalnego producenta map, który miałby odpowiednie zasoby i doświadczenie w zbieraniu danych nawigacyjnych.. W końcu decyzja zapadła i w 2002 roku TeleAtlas podpisał umowę z polskim producentem map cyfrowych – firmą IMAGIS www.imagis.pl .

IMAGIS tworzący mapy cyfrowe Polski od 14 lat na starcie współpracy z TeleAtlasem dysponował już dokładną siecią dróg Polski. Dodatkowo w skład zasobu mapowego IMAGISu wchodziły 232 szczegółowe plany miast i miejscowości wraz z nazwami ulic i numeracją budynków. To dawało TeleAtlasowi dużą przewagę na starcie w stosunku do Navteq’u, jednak problemem okazała się konwersja map IMAGIS do formatu TeleAtlas. Jej przebieg w czasie pokazuje poniższa tabela.*

RokZas. adr. planów miast IMAGISLiczba adr. planów miast TeleAtlas2003232120042331620054765320061260158

* Źródło IMAGIS Sp.zo.o.

Jak widać z powyższej tabeli obecnie IMAGIS dysponuje dokładną mapą drogową Polski oraz posiada ponad 1260 planów miast i miejscowości z nazwami ulic i numerami budynków. W tym samym czasie TeleAtlasowi udało się przetworzyć z tego zasobu: sieć drogową oraz jedynie 158 planów miast, co w porównani z zasobem firmy Navteq jest i tak sporym osiągnięciem. Mapy IMAGIS-u są także w pokładowych systemach nawigacyjnych samochodów takich marek jak: Audi, BMW, Mercedes czy Volkswagen – choć ich zawartość jest zbliżona jest niestety co najwyżej do tej jaką mają mapy Polski TeleAtlasu, a nie do pełnego zasobu IMAGIS-u.

Ponieważ dostarczane przez firmy Navteq i TeleAtlas mapy nawigacyjne Polski, nie spełniały oczekiwań użytkowników systemów nawigacyjnych, firma IMAGIS w lipcu 2005 roku wypuściła na rynek rodzinę własnych systemów nawigacyjnych o nazwie MapaMap (www.mapamap.pl). Zawierają one najbardziej aktualne i najbogatsze dane nawigacyjne Polski. MapaMap w wersji 3.0 zawiera dokładną sieć drogową Polski oraz 1260 szczegółowych planów miast i miejscowości z nazwami ulic i numeracją budynków (ponad 1,7 mln punktów adresowych).

AutoMapa firmowana przez innego polskiego producenta map - firmę Geosystems. Na stronie internetowej produktu (www.automapa.pl) zamieszcza informację, że ma 1236 planów nawigacyjnych, a na stronie nowego portalu Targeo www.targeo.pl, korzystającego z pełnych zasobów AutoMapy, jest informacja, że prezentowane w nim mapy Polski są z dokładnymi adresami w 452 miejscowościach – i można je tam przeszukiwać.

Jak mapy do nawigacji przygotowuje firma IMAGIS

Zwykła mapa cyfrowa składa się z kilku warstw: przede wszystkim z mapy drogowej, mapy osadniczej ( miasta i miejscowości) i mapy topograficznej ( wody, lasy). Natomiast mapa cyfrowa przeznaczona do nawigacji musi dodatkowo posiadać bardzo rozbudowaną bazę danych informacji przypisanych do każdego odcinka drogi. Takimi informacjami są:

•Geometria, czyli przebieg – zgodny z pomiarem GPS•Numer drogi – umożliwiający użytkownikowi nawigacji zorientowanie się czy porusza się właściwą drogą•Kategoria drogi - (autostrada, droga krajowa, wojewódzka, powiatowa, itd.) – parametr niezbędny przy obliczaniu przez system nawigacyjny optymalnych tras (niezbędny na przykład przy wyborze pomiędzy kalkulacja trasy najszybszej a najkrótszej)•Kierunkowość – informacja o tym czy droga jest jednokierunkowa czy dwukierunkowa (niezbędna żeby system nie prowadził pod prąd) •Typ nawierzchni – bardzo ważna informacja, która umożliwia zaplanowanie trasy, tak żeby nie prowadziła na drogami gruntowymi•Restrykcje drogowe - takie jak zakazy wjazdu, skrętu, zawracania, nieodzowne w nawigacji, aby nie zmuszała użytkownika do łamania przepisów drogowych.

Dodatkowo mapa do nawigacji musi posiadać w miastach naniesioną informację adresową. Czyli przy każdej ulicy oprócz jej nazwy musi być dodany adres konkretnego budynku. Kolejną specyfiką map do nawigacji jest potrzeba dodania do mapy obiektów użyteczności publicznej tzw. POI, które mogą być przydatne podczas podróży. Do obiektów takich zaliczmy stacje benzynowe, restauracje, hotele, banki i bankomaty, urzędy administracji publicznej i wiele innych.

Cykl produkcyjny najbardziej złożonej mapy, jaką jest plan adresowy miasta składa się z następujących etapów:

1) Pierwszym etapem produkcji jest stworzenie podstawowej wersji mapy na podstawie skalibrowanych (odpowiednio zorientowanych względem współrzędnych geograficznych) zdjęć lotniczych lub satelitarnych. Proces tworzenia tzw. podkładów mapowych z tego typu zdjęć nazywamy digitalizacją. Proces ten wymaga specjalistycznego oprogramowania.

2) Drugim etapem jest wyjazd terenowy, w trakcie, którego weryfikowana jest za pomocą urządzeń GPS geometria ulic pozyskanych w procesie digitalizacji, Dodatkowo nanoszone są nazwy ulic i numery domów, kierunkowość ulic, ich typy, nawierzchnie oraz restrykcje w ruchu drogowym. Podczas badania terenowego dane te są wprowadzane bezpośrednio do komputera.

3) Kolejny etap to proces weryfikacji danych za pomocą specjalnie stworzonych procedur jakościowych i specjalnego oprogramowania. Obowiązkowo sprawdzane są następujące elementy: czy nie ma przerw w przebiegu ulic, czy w każde miejsce da się dojechać/wyjechać, czy można wyznaczyć trasę do każdego elementu sieci drogowej, czy adresy się nie powtarzają, czy wszystkie miejsca opisane są adresowo, czy lista ulic zgadza się z danymi GUS, a lista adresów z danymi Poczty Polskiej (w tym celu IMAGIS pozyskuje na bieżąco materiały od obu tych instytucji). Wewnętrzna instrukcja IMAGIS dotycząca konkretnych kroków w weryfikacji danych ma 50 stron!!!

4) Ostatni etap tworzenia mapy nawigacyjnej - to drugi wyjazd terenowy, w trakcie, którego w specjalnym oprogramowaniu, (któremu towarzyszy tysiącstronicowa instrukcja) sprawdzane są wszystkie krytyczne dla nawigacji elementy sieci drogowej, czyli: informacje o wiaduktach, tunelach, mostach, ślimakach, łącznikach i innych. Wtedy tez zbierane są szczegółowe informacje o stacjach benzynowych, hotelach przy drogach, restauracjach oraz innych obiektach użyteczności publicznej (włącznie z rozrysowaniem podjazdów do nich, zebraniem danych o adresie obiektu, nazwie, a nawet numerze telefonu).

W taki właśnie sposób przygotowywane są mapy nawigacyjne przez firmę IMAGIS. Dokładność i szczegółowość map cyfrowych IMAGIS® odpowiada skali map papierowych 1:10000, a błąd reprezentacji położenia osi ulic nie przekracza 10 metrów. Uzyskanie takiej jakości map umożliwiła technologia produkcji map opisana, powyżej, która w głównej mierze opiera się na szczegółowych badaniach terenowych. 14 letnie doświadczenie IMAGIS w produkcji map uczy, że tylko własne badania terenowe są wiarygodnym źródłem pozyskania tego typu danych w Polsce.

Podsumowując zebrane informacje, nie dziwi fakt, że w większości systemów nawigacyjnych w Polsce, wykorzystywane są najdokładniejsze mapy firmy IMAGIS. Poniżej w tabeli widzimy zestawienie dostępnych na naszym rynku najbardziej popularnych systemów nawigacyjnych. Wśród nich mamy takich potentatów jak Garmin, Blaupunkt, czy TomTom. To właśnie w tych systemach znajdziemy mapy IMAGIS, ale tylko MapaMap i MapaMap traffic ma największe i najdokładniejsze zasoby mapowe, (patrz tabela).

Porównanie systemów nawigacyjnych typu All In One ido urządzeń Pocket PC:

Systemy nawigacyjne typu All In Onestan na koniec lutego 2007TomTomMapaMap TrafficGarminMapaMap ClarionPionierBlaupunktNaviFlashModel UrządzeniaOne, Go 500, 700, 910PNi350Street Pilot C310, 320, 330,510,550 Nuvi 300,310,350, 360,610,660MAP 360 MAP 560AVIC-S1Travel Pilot LucaNaviFlashDostawca Map PolskiIMAGISIMAGISIMAGISIMAGISIMAGISIMAGISIMAGISDrogi w PolsceGłówne Drogi PolskiWszystkie DrogiWszystkie DrogiWszystkie DrogiGłówne Drogi PolskiGłówne Drogi PolskiGłówne Drogi PolskiAdresowe Plany Miast i Miejscowości Polski96126012601260969696Mapy Europy ZachodniejtaktaktaktaktaktaktakDostawca Map Europy Zach.TeleAtlasNavteqNavteqTeleAtlasTeleAtlasTeleAtlasTeleAtlas

Systemy nawigacyjnena urządzeniach Pocket PCstan na koniec lutego 2007AutomapaMapaMap 3.0Navigo 2AutopilotDestinator 6TomTom Navigator 6Dostawca Map PolskiGeosystemsIMAGISPPWKE-mapaIMAGISIMAGISDrogi w PolsceWszystkie DrogiWszystkie DrogiWszystkie DrogiWszystkie DrogiGłówne Drogi PolskiGłówne Drogi PolskiDokładne adresoweplany miast i miejscowości Polski452 patrz: www.targeo.pl udostępniający plany AutoMapy12602303187 (niedokładne i mała ilość adresów)9696Mapy Europy ZachodniejnienienieTylko Główne DrogitaktakDostawca Map Europy Zach.-- NavteqTeleAtlasTeleAtlas