Każdy olej silnikowy to mieszanina oleju bazowego oraz dodatków uszlachetniających. Baza często jest mieszanką kilku różnych składników, które w efekcie zapewniają pożądane własności. Rodzaj bazy decyduje o tym, czy olej jest mineralny, półsyntetyczny czy syntetyczny. Dodatki uszlachetniające mają za zadanie poprawić parametry oleju bazowego (np. ustabilizować jego lepkość w dłuższym czasie), albo zadbać o konkretne funkcje (np. zmywanie osadów). Wymagania odnośnie do nowoczesnych olejów są tak wysokie, że dziś każdy olej ma w swoim składzie wiele różnych dodatków uszlachetniających.

Bazy olejowe

Amerykański Instytut Nafty (American Petroleum Institute – API) wprowadził podział baz, z jakich produkowane są oleje, na 5 grup:

Grupa I – produkty destylacji ropy naftowej (praktycznie nie stosowane poza specjalnymi olejami dla starych silników);

Grupa II – destylaty ropy naftowej poddane uszlachetnianiu; czasami wyróżnia się

Grupę II+ oznaczającą produkty z grupy II o podwyższonej jakości;

Grupa III – destylaty ropy naftowej poddane rozbudowanemu uszlachetnianiu na czele z kilkakrotnym krakingiem w obecności wodoru; czasami wyróżnia się Grupę III+ oznaczającą produkty z grupy III o podwyższonej jakości;

Grupa IV – krótkołańcuchowe poliolefiny (ang. polyalphaolefins – PAO) otrzymywane drogą syntezy chemicznej;

Grupa V – pozostałe bazy olejowe otrzymywane drogą syntezy chemicznej; najczęściej stosowane są oleje poliestrowe (ang. polyoester – POE).

Oleje złożone z baz należących do grupy I i II (z ewentualnym niewielkim dodatkiem innych baz) nazywane są olejami mineralnymi.

Olej silnikowy przeznaczony do motocykli
Olej silnikowy przeznaczony do motocykli

Oleje złożone z baz należących do grupy I i II oraz baz grup wyższych w określonej ilości nazywane są olejami półsyntetycznymi. O zaliczeniu oleju do półsyntetyków decyduje minimalna zawartość baz grup III, IV i V w bazie oleju (bez dodatków) zależna od norm obowiązujących w danym kraju – zazwyczaj jest to 25% lub 30%; oznacza to, że jest możliwa sytuacja, że olej zawierający w swej bazie 74% grupy II i 26% grupy III w jednym kraju zostanie zaliczony do półsyntetycznych (min. 25%), a w innych do mineralnych (min. 30%).

Bardzo ważne jest to, aby zwrócić uwagę na pochodzenie oleju (kraj produkcji). Wśród państw europejskich tylko w Niemczech prawo ściśle reguluje nazewnictwo oleju, tzn. oleje, które maja tylko 100% bazy PAO mogą być nazywane jako w stu procentach syntetyczne. W innych krajach niestety jest różnie; zdarzają się sytuacje, że olej z grupy III lub III+ nazywany jest olejem syntetycznym.

Dodatki

Dodatki możemy sklasyfikować w następujący sposób:

dodatki obniżające temperaturę krzepnięcia,

dodatki dyspersyjne, utrzymujące zanieczyszczenia w jednorodnej zawiesinie,

dodatki przeciwutleniające, hamujące proces starzenia się oleju,

dodatki zwiększające smarność,

dodatki obniżające temperaturę pienienia oleju,

dodatki przeciwkorozyjne – zmniejszające korozyjny wpływ oleju na elementy silnika.

Ilość i proporcje dodatków zależą od tego, do jakiego silnika olej jest dedykowany i jakie ma spełniać specyfikacje. W tej chwili większość współczesnych silników motocyklowych wymaga oleju o specyfikacji JASO MA2.

Co z tego wynika?

Zgodnie z unijną dyrektywą GVO, do każdego modelu można bez ryzyka utraty gwarancji stosować olej dowolnej marki, o ile tylko spełnia on wymagania producenta. Niezbędne parametry są publikowane przez wytwórnie motocykli, a koncerny petrochemiczne starają się szybko na nie reagować. Warto jednak wiedzieć, że są to wymagania minimalne i niektórzy producenci olejów dostarczają produkty znacznie je przewyższające. Liqui Moly, jako firma stawiająca na najwyższą jakość, a niekoniecznie najniższe ceny detaliczne, oferuje oleje za każdym razem przewyższające wymagania producentów.

Zakłady produkcyjne Liqui Moly
Zakłady produkcyjne Liqui Moly

Oleje syntetyczne Liqui Moly zawierają wyłącznie najbardziej wyrafinowane bazy typu PAO (tzw. IV grupa). Z kolei oleje wykonane w technologii syntetycznej pochodzą z głębokiego przetworzenia oleju mineralnego w procesie hydrokrakingu (tzw. III grupa). Każdy z nich ma swoje zalety, ale w przypadku olejów tej marki nabywca jest w pełni świadomy tego, za jaki produkt płaci. Nawet znacznie tańsze oleje półsyntetyczne są w Liqui Moly wytwarzane w oparciu o najbardziej wyrafinowane bazy IV grupy. To zapewnia przewagę nad wieloma konkurentami.

Przy doborze środka smarnego można samemu wybrać odpowiedni olej, o ile tylko zna się klasę jakości (ACEA/API/JASO), klasę lepkości (SAE).

Wybór wytwarzanych w Niemczech olejów Liqui Moly daje pewność korzystania z najlepszych technologii przemysłu petrochemicznego. Jednocześnie dobrej klasy olej to największy prezent, jaki właściciel może zafundować silnikowi swojego pojazdu. Nawet dwukrotne różnice w trwałości identycznych silników nie są dziełem przypadku.

Pytania i odpowiedzi

1. Jak prawidłowo należy wymieniać olej w motocyklu?

Na co należy zwrócić szczególną uwagę? Przed wymianą oleju w silniku dobrze jest wykonać płukanie układu olejowego, które polega na dodaniu do starego oleju dodatku, dzięki któremu możemy się pozbyć pozostałości po starym oleju, sadzy oraz innych zanieczyszczeń, które mogą prowadzić do usterek silnika spowodowanych niedostatecznym smarowaniem.

Doskonałym przykładem są tutaj awarie samochodowych turbosprężarek, „wariatorów” zmiennych faz rozrządu, hydraulicznych regulatorów luzów zaworowych. Płukanie jest bardzo proste wystarczy do starego oleju wlać dodatek Motorbike Engine Flush Liqui Moly (1657) uruchomić silnik na około 10 – 15 min następnie wymienić olej oraz filtr oleju na nowy.

2. Jaki olej wybrać?

Wybierając olej do silnika należy zawsze kierować się zaleceniem producenta i dobierać olej odpowiadający tak zwanej aprobacie. Bez względu na to, jaki jest przebieg pojazdu. Wybierając olej do silnika swojego motocykla należy wybrać olej o możliwie najlepszych parametrach, chodzi tu między innymi o temperaturę płynięcia, temperaturę zapłonu oraz lepkość w temperaturze 100 °C.

3. Do jakich silników używamy syntetyki, półsyntetyki, oleje mineralne?

Do silników współczesnych pojazdów należy wybierać oleje, które spełniają stosowne aprobaty. Drugorzędna sprawa to pochodzenie bazy olejowej. Oczywiście dobrze byłoby, gdyby producenci olejów informowali o pochodzeniu bazy olejowej, co niestety nie zawsze ma miejsce. Na szczęście uczciwe podejście firmy Liqui Moly gwarantuje to, że na każdym opakowaniu oleju jest jasno określone z jakiej bazy pochodzi olej bez względu na to w jakim kraju zostanie on zakupiony.

4. Jak często należy wymieniać olej?

Częstotliwość wymiany oleju jest uzależniona od wielu czynników:

- sposób eksploatacji,

- jakość paliwa,

- warunki pracy silnika.

Im trudniejsze warunki pracy, tym olej powinien być zmieniany z większą częstotliwością. Oczywiści sama jakość oleju ma tutaj kolosalne znaczenie. Należy pamiętać, że trudne warunki eksploatacji to również jazda w ruchu miejskim i na krótkich odcinkach.

5. Jakie znaczenie ma lepkość oleju – jak ją odczytać?

Klasa lepkości olejów uniwersalnych np. 5W-30 kryje dwie informacje ważne dla użytkownika: lepkość w niskich temperaturach (zdolność płynięcia oleju), szczególnie istotna podczas uruchamiania silnika w niskich temperaturach. Cyfra stojąca przed literką W oznacza zdolność płynięcia; najczęściej mamy do czynienia z oznaczeniem 0W, 5W, 10W, 15W, 20W. Im mniejsza cyfra tym olej szybciej dociera do punktów smarowania, liczba po myślniku oznacza lepkość oleju po jego rozgrzaniu. Wybór klasy lepkości jest zależny od warunków eksploatacji, a przede wszystkim od zaleceń producenta silnika. Klasa lepkości jest uzależniona od parametrów konstrukcyjnych silnika; dziś często mówimy o silnikach oszczędzających paliwo, które wymagają olejów o niskiej lepkości typu 5W-20 czy 0W-20, stosowanie takich olejów jest możliwe tylko w specjalnie do tego przystosowanych silnikach.

6. Jak poprawić lepkość oleju w niskich temperaturach otoczenia?

Trudno jest poprawić samą lepkość oleju, można jednak zastosować dodatek, który zmniejsza tarcie, będzie on chronił silnik zarówno w czasie zimnego startu, jak i podczas wysokich temperatur, optymalnym rozwiązaniem jest tutaj Cera Tec MOTORBIKE MoS2.

Jego zadaniem jest zmniejszenie tarcia, a co za tym idzie i zużycia części współpracujących. Zastosowanie takiego dodatku pozwala na zabezpieczenie części silnika zarówno podczas rozruchu, jak i w czasie, gdy silnik jest mocno rozgrzany.