Zawieszenie stuka - ostatnie ostrzeżenie przed katastrofą?

Coś tam czasem stukało, ale myślałem, że to nic poważnego!

W tym konkretnym przypadku skończyło się na pogiętych blachach i strachu, ale często takie sytuacje kończą się tragedią! Powód niebezpiecznej sytuacji: wybity sworzeń wahacza, który doprowadził do tego, że kierowca stracił kontrolę nad jednym z przednich kół auta.

Zawieszenie nie stuka bez powodu

Nawet delikatne postukiwanie zawieszenia występujące na nierównościach powinno skłonić użytkownika do wizyty w warsztacie i sprawdzenia zawieszenia i układu kierowniczego. Najczęstszą przyczyną hałasów jest uszkodzenie elementów metalowo-gumowych oraz wybicie sworzni w wahaczach czy końcówkach drążków kierowniczych, ale źródłem hałasów mogą też być amortyzatory i ich łożyska, przekładnia kierownicza czy nawet zaciski hamulcowe.

Z reguły hałasy pojawiają najpierw tylko po jednej stronie auta, choć czasem trudno zidentyfikować ich źródło, bo często „niosą się” po całym zawieszeniu. Jeśli nawet okaże się, że do wymiany nadaje się element po jednej stronie auta, to z reguły warto od razu wymienić również drugą taką część, zamontowaną symetrycznie, po drugiej stronie, przy tej samej osi auta. Oczywiście, w sytuacji kiedy hałasy nie są skutkiem wyeksploatowania części, a jej mechanicznego uszkodzenia, np. w wyniku wjechania w dziurę czy uderzenia, można poprzestać na wymianie zniszczonej części. W każdym przypadku mechanik powinien jednak bardzo dokładnie sprawdzić wszystkie podzespoły współpracujące z elementem wymagającym wymiany – zawieszenie to układ, w którym awaria jednego elementu niemal zawsze prowadzi do nadmiernego obciążenia pozostałych części.

Co tak stuka i czym to grozi?

Wahacze, sworznie, tuleje: stuki pojawiają się zwykle podczas pokonywania nierówności, ale także przy ruszaniu, zmianie prędkości czy hamowaniu. Wahacz „prowadzi koło”, żeby jednak nie przekazywał drgań i wibracji na nadwozie auta, jest połączony z nim najczęściej poprzez tuleje metalowo-gumowe, a ze zwrotnicą przez sworznie, zapewniające mu odpowiednią swobodę ruchu. Stuki z okolic zawieszenia wynikają z tego, że doszło do wybicia lub zerwania gum w tulejach i elementy metalowe uderzają o siebie przy większym obciążeniu, lub też z tego, że sworznie mają nadmierny luz. Stukom towarzyszy pogorszona precyzja prowadzenia, trudności z utrzymaniem kierunku jazdy. W skrajnym wypadku obluzowany sworzeń może się rozpiąć, przez co koło przestaje być prowadzone. Nawet jeśli nie dojdzie do wypadku, to i tak koło może w sposób niekontrolowany zmienić swoje położenie i uszkodzić nadkole, błotnik, drzwi czy przekładnie kierowniczą. Ignorowanie stuków dochodzących z okolic wahaczy może doprowadzić do tego, że w końcu kierowca utraci panowanie nad samochodem!

Sprężyny: jeśli dojdzie do pęknięcia sprężyny nie w połowie, ale w jej górnej lub dolnej części, kierowca może z początku nie zauważyć, że doszło do usterki. Auto stoi wtedy nieco krzywo, w pewnym stopniu pogarsza się też prowadzenie samochodu. Charakterystycznym objawem są metaliczne „strzały” podczas kręcenia kierownicą, np. w czasie manewrowania na parkingu. Ale uwaga! Na jednym pęknięciu może się nie skończyć – uszkodzona sprężyna jest bardziej obciążona, może pęknąć w kolejnym, bardziej newralgicznym miejscu. W zależności od konstrukcji zawieszenia i konkretnej sytuacji może się to skończyć albo „tylko” uszkodzeniem nadwozia, albo utratą panowania nad samochodem i wypadkiem.

Łączniki i gumy stabilizatora: wybicie tych elementów należy do najczęstszych usterek zawieszenia. Stuki są słyszalne nawet przy niewielkich nierównościach. Usterka wpływa na zachowanie auta na łukach

Końcówki drążków kierowniczych: usterka objawia się najczęściej postukiwaniem podczas manewrowania i przy krótkich szarpnięciach kierownicą. Ignorowanie usterki prowadzi do tego, że w końcu sworzeń drążka kierowniczego się wypnie i jedno z kół przestanie reagować ruchy kierownicą, a kierowca straci panowanie nad samochodem. Objawy podobne do symptomów sygnalizujących wybicie końcówek drążków kierowniczych występują także przy uszkodzeniach przekładni kierowniczej.

Amortyzatory i łożyska amortyzatorów: zużycie amortyzatorów może objawiać się nie tylko tym, że auto długo buja się po pokonaniu nierówności, a koła popiskują nawet przy delikatnym hamowaniu, ale także tym, że z okolic zawieszenia dobiega głuche dudnienie lub postukiwanie na nierównościach. Zużyte amortyzatory wpływają na prowadzenie auta oraz na długość drogi hamowania. Z kolei typowymi objawami uszkodzenia górnych łożysk amortyzatorów są skrzypienie podczas ruchów sprężyny, niepewne prowadzenia na łukach, terkot podczas kręcenia kierownicą, stuki podczas przejeżdżania po nierównościach.

Eksperci ZF Aftermarket radzą:

Każde auto wymaga regularnych przeglądów obejmujących również staranną kontrolę wszystkich elementów zawieszenia. Planowe przeglądy nie wystarczą jednak, żeby wychwycić wszystkie usterki newralgicznych podzespołów, do których może przecież dochodzić między rutynowymi wizytami w serwisie. Kierowca powinien zwracać uwagę na nietypowe zachowanie samochodu, a także na wszelkie niepokojące objawy, takie jak m.in. hałasy, drgania czy wyczuwalne luzy. W razie ich zauważenia należy natychmiast zgłosić się do warsztatu i sprawdzić przyczynę – nie wolno czekać do następnej planowej wizyty w serwisie.