FSM 126p

FSM 126p to mały ale legendarny dla polskiej motoryzacji samochód osobowy produkowany w Tychach oraz Bielsku-Białej. Auto zostało oficjalnie zaprezentowane w 1972 roku, natomiast umowę licencyjną podpisano rok wcześniej. W połowie 1973 roku zostały zmontowane pierwsze sztuki popularnego „malucha” jeszcze z włoskich części.

Początkowo 126p produkowano wyłącznie w Fabryce Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej, a montaż w Tychach ruszył 2 lata później. FSM 126p miał 2-drzwiowe nadwozie zdolne pomieścić 4 pasażerów. O wygodzie nie było mowy, szczególnie na tylnej kanapie, gdzie nawet jeszcze nie przewidziano pasów bezpieczeństwa (poza egzemplarzami przeznaczonymi na eksport zewnętrzny), jednak jak na tamte czasy w PRL był to samochód o którym marzył każdy obywatel. Początkowo w „maluchu” montowano 2-cylindrowy silnik o pojemności 600 ccm, który generował 23 KM. Moc kierowana była na tylne koła za pomocą 4-stopniowej skrzyni manualnej z niezsynchronizowanym pierwszym biegiem.

Pierwsze zmiany przyszły w 1977 roku. Pojemność silnika została powiększona do 650 ccm, co zaowocowało dodatkowym 1 KM. Dodatkowo dotychczasową prądnicę zastąpiono alternatorem. Oprócz tego, rok później chromowane zderzaki zostały zastąpione wykonanymi z tworzywa sztucznego, a mniejszy silnik został wycofany z oferty. Już w 1981 roku FSM świętowała wyprodukowanie „malucha” nr 1 000 000! Następnego liftingu 126p doczekał się w 1984 roku, co zresztą zostało zawarte w dopisku FL (face lifting). Usunięte zostały wszelkie ostre krawędzie z nadwozia, dodano większe zderzaki i inne listwy boczne. Wewnątrz z kolei pojawiła się nowa kierownica, tapicerka i deska rozdzielcza. Już w 1985 roku z fabryki wyjeżdża FSM 126p nr 2 000 00.

2 lata później pojawia się kolejna nowość – 126p BIS. Samochód ten wyróżniał się tym, iż silnik montowano pod podłogą bagażnika z tylu, dzięki czemu wygospodarowano więcej miejsca na bagaże (w zwykłym 126p jedyna przestrzeń bagażowa znajdowała się pod przednią maską). Dodatkowo jednostka została powiększona do 703 cmm, która generowała 25,2 KM. W silniku zmieniono system chłodzenia z chłodzenia powietrzem na chłodzenie cieczą. Niestety mimo tego zabiegu, silnik i tak bardzo łatwo ulegał przegrzaniu. Przeniesienie silnika oznaczało przeprojektowanie tylne klapy, która otwierała się razem z dużą szybą, a bagażnik powiększył swoją pojemność do 150 litrów. Jego produkcja odbywała się w Tychach, a wraz z wprowadzeniem do produkcji Cinquecento w 1991 roku, jego montaż został zakończony.

W tym samym roku zadebiutował FSM 126p Cabrio „Bosmal”. Cała konstrukcja została wzmocniona przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Samochodów Małolitrażowych BOSMAL a do standardowego, 24-konne silnika można było zamówić zestaw podnoszący jego moc do 30 KM. Aż 400 z 507 wyprodukowanych sztuk trafiło na eksport ze względu na niskie zainteresowanie pojazdem w Polsce. Już w 1993 roku wyprodukowano pojazd nr 3 000 000!

Rok później „maluch” został kolejny raz zmodernizowany. Weszła do produkcji odmiana „el” która otrzymała wnętrze z Cinquecento, a nadwozie zostało delikatnie unowocześnione. Rok wcześniej doszło do podpisania umów z Fiatem, na mocy których powstały nowe spółki. Piecze nad produkcją dalej sprawowało FSM, ale w późniejszym czasie auta wyjeżdżały już z nowym logiem Fiata. W 1996 roku pojawiła się wersja elx która została wyposażona w katalizator spalin. Rok później przydomek 126p - „maluch” stał się jego oficjalną nazwą. Rok przed końcem produkcji do seryjnego wyposażenia weszły zagłówki tylnej kanapy (Maluch Town).

W 2000 roku zakończono produkcję legendarnego „malucha” a finalną edycją była odmiana „Happy End” limitowana do 500 sztuk żółtych i 500 sztuk czerwonych pojazdów. Łącznie wyprodukowano ponad 4,5 mln egzemplarzy, z czego w Polsce aż 3,3 mln. Następca FSM 126p – Fiat Cinquecento wszedł do produkcji już w 1991 roku.