Jakość paliwa

Większość kierowców wie, że ma zatankować np. bezołowiową 95 oktanów, ale o innych rodzajach raczej niewiele może powiedzieć. - Rzeczywiście, w paliwach do silników spalinowych zaszło sporo zmian i nie wszyscy kierowcy nadążają za tym. Można w tym miejscu przypomnieć, że zamiast benzyny ołowiowej do samochodów starszego typu, bez katalizatorów, należy stosować benzynę U95, która nie zawiera związków ołowiu, ma natomiast dodatki zapobiegające wypalaniu gniazd zaworowych. - Dlaczego wcześniej dodawano do benzyny związki ołowiu? - Benzyna ma tym lepsze właściwości, im ma wyższą liczbę oktanową. Dawniej jakość paliw była marna, a liczba oktanowa ledwo przekraczała 80, potem zbliżyła się do 90. Efektem tej niskiej jakości było zjawisko spalania stukowego oraz wypalania gniazd zaworowych. Aby je zlikwidować, należało podnieść liczbę oktanową. Było to możliwe dzięki dodaniu czteroetylku ołowiu. Spalanie stukowe i wypalanie gniazd wprawdzie ustawało, ale zawartość ołowiu w benzynie była szkodliwa, spaliny były bardzo toksyczne. Dziś to zabrzmi wprost niewiarygodnie, ale kilkanaście lat temu w polskiej benzynie zawartość związków ołowiu wynosiła aż 1 gram na litr! Potem wprowadzono ostrzejsze normy, zawartość ołowiu spadała do 0,5 grama na litr, do 0,2 grama na litr, a teraz już w ogóle nie można stosować benzyny z ołowiem. Oczywiście, bardzo duży wpływ na wyeliminowanie związków ołowiu z benzyn miały coraz bardziej surowe przepisy ekologiczne, które wymusiły z kolei wprowadzenie katalizatorów do aut. Trzeba przypomnieć, że nawet niewielka zawartość związków ołowiu w spalinach nieodwracalnie uszkadza katalizator. Aby zapobiec pomyłkom, końcówki węża w dystrybutorach z benzyną bezołowiową mają inną średnicę. - Co to jest liczba oktanowa? - Jest to wartość określająca jakość benzyny. Oznaczana jest na wzorcowym silniku ze zmiennym stopniem sprężania i na wzorcowym paliwie. To wzorcowe paliwo to mieszanina dwóch składników: izooktanu i heptanu. Pierwszy ma liczbę oktanową 100, drugi zero. Jeśli chcemy określić liczbę oktanową, to używamy ją w silniku wzorcowym aż do wystąpienia spalania stukowego. Potem sprawdzamy, przy jakich proporcjach izooktanu i heptanu również wystąpiło spalanie stukowe. Jeślibyło to przy 95 procentach izooktanu i 5 heptanu, to liczba oktanowa badanego paliwa wynosi 95. Skomplikowane? Dla osoby bez przygotowania technicznego tak. Ale muszę jeszcze bardziej skomplikować. Otóż dokładne określenie jakości paliwa jest możliwe przy podaniu dwóch liczb oktanowych: pierwsza mierzona jest metodą badawczą, druga - metodą motorową. Nie wdając się w skomplikowane sprawy techniczne można tylko podać, że w dobrej benzynie różnica między tymi dwiema wartościami jest mała. - Czy warto stosować benzynę o liczbie oktanowej 98? - Oczywiście, ale tylko do nowszych aut, gdzie jest wysoki stopień sprężania lub turbo. W starszych, ze słabymi silnikami, efekt będzie niezauważalny.Rozmawiał: Roman Dębecki