Sonda lambda

- Kiedy wiele lat temu zaczęto wprowadzać katalizatory redukujące ilość szkodliwych substancji w spalinach, okazało się, że najlepsze efekty uzyskuje się wówczas, gdy skład mieszanki powietrzno-paliwowej jest ściśle określony i wynosi 14,75:1. Mówiliśmy już wcześniej, że taką mieszankę nazywamy stechiometryczną. Najłatwiej wtedy osiągnąć dopalenie węglowodorów i tlenków węgla oraz zredukować tlenki azotu. Gaźnik nie gwarantował uzyskania mieszanki stechiometrycznej. Dopiero wprowadzenie wtrysku (początkowo jednopunktowego, a potem wielopunktowego, który teraz jest standardem) pozwoliło na ściśle określone odmierzanie dawek paliwa. Pozostał jednak problem różnego obciążenia silnika. Konieczne było urządzenie, które analizując spaliny, pozwalałoby precyzyjnie sterować wtryskiem. I takim właśnie urządzeniem jest sonda lambda.- Jak wygląda sonda i gdzie jest umieszczona? - Z zewnątrz przypomina świecę zapłonową. Umieszczona jest w układzie wydechowym, przed katalizatorem. Nie wdając się w szczegóły jej budowy, wystarczy podać, że jedna część sondy jest wewnątrz rury wydechowej, a druga część na zewnątrz. Sonda musi nagrzać się do około 300 stopni Celsjusza, pracuje w zakresie 300-800 stopni Celsjusza. Na stykach sondy powstaje napięcie elektryczne. Jego wartość jest zależna od składu mieszanki. Gdy mieszanka jest bogata - napięcie jest wyższe, gdy jest uboga - niższe. Te sygnały kierowane są z kolei do komputera sterującego wtryskiem. Gdy mieszanka jest za bogata - zmniejsza dawkę paliwa, gdy zbyt uboga - zwiększa.- Jak szybko sonda lambda reaguje i jak często wysyła informacje do komputera?- Pomiar przeprowadzany jest 300 razy na sekundę. Tyle razy informacja z sondy trafia do sterownika wtrysku. To pierwszy krok. Pozostaje pytanie: jak szybko sterownik może zareagować? Możliwe jest wprowadzenie 300 korekt dawki wtrysku w ciągu minuty - czyli 5 w jednej sekundzie. To w zupełności wystarcza do optymalnego dostosowania składu mieszanki do potrzeb. W najnowszych modelach samochodów stosuje się dwie sondy lambda: pierwszą przed, a drugą za katalizatorem. Jest to szczególnie przydatne w silnikach z systemem wtrysku bezpośredniego.- Jaka jest trwałość sondy lambda? Czy należy ją co jakiś czas wymieniać?- Trwałość określana jest - podobnie jak w przypadku katalizatora - na około 120 tysięcy kilometrów przebiegu. Mówię teraz o zużyciu, a nie uszkodzeniu mechanicznym. Sonda, podobnie jak i katalizator, umieszczona jest pod spodem auta, w niekorzystnych warunkach może dojść do jej uszkodzenia np. przez kamienie, wystające korzenie itp. - Czy kierowca może stwierdzić, że sonda lambda uległa uszkodzeniu? - To jest trudne do zauważenia. Zmieni się skład mieszanki, auto może więcej palić. W nowych modelach spełniających normę Euro 3 są urządzenia autodiagnostyki sygnalizujące zapaleniem czerwonej lampki nieprawidłową pracę sondy lub katalizatora.