- Obecna koncesja na eksploatację odcinka A4 wygasa w marcu 2027 r., a rząd nie zamierza jej przedłużać
- Spółka Stalexport Autostrady chce rozbudować autostradę A4 Katowice-Kraków w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego
- Prezes spółki zaznaczył, że rozbudowa potrwałaby przynajmniej 10 lat
Jak pisaliśmy już nie raz, Ministerstwo Infrastruktury nie planuje przedłużenia koncesji na autostrady A2 oraz zarządzanej obecnie przez spółkę Stalexport Autostrada Małopolska, autostrady A4. Spółka ma koncesję na eksploatację odcinka autostrady Katowice-Kraków do marca 2027 r. Firma nie ma jednak ochoty z niej "odejść". Chciałaby za to podjąć się jej rozbudowy.
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideo- Dowiedz się więcej: W końcu. Najdroższa polska autostrada "będzie darmowa". Znamy datę
Jednym z głównych argumentów Stalexportu za rozbudową A4 jest możliwość skrócenia czasu realizacji inwestycji. Ma on być nawet dwa lata krótszy niż w przypadku państwowej administracji drogowej. Jak zaznaczył prezes Kaczmarek, projekt, którego koszt szacowany jest na co najmniej 3 mld zł, jest odpowiedzią na rosnące natężenie ruchu. Według danych spółki dziennie przez autostradę przejeżdża średnio 50 tys. pojazdów, co w ocenie jej władz wymaga poszerzenia autostrady o dodatkowy, trzeci pas ruchu w każdym kierunku.
Prezes wyjaśnił, że państwowy zarządca byłby w stanie zrealizować tę inwestycję w ciągu 7-8 lat, podczas gdy prywatny podmiot osiągnąłby ten cel szybciej, m.in. dzięki pominięciu procedur związanych z zamówieniami publicznymi. W rozmowie z PAP zaznaczył, że po wygaśnięciu obecnej umowy koncesyjnej powstaje ryzyko zatorów komunikacyjnych.
- "Jesteśmy w stanie podjąć się rozbudowy autostrady w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne. Umowa koncesyjna kończy się, więc trzeba to przedsięwzięcie zamknąć i rozliczyć. I powstaje pytanie, co się stanie z tą drogą następnego dnia, kiedy dramatycznie wzrośnie ruch po zniesieniu opłat za przejazd" – podkreślił Kaczmarek.
Koncesja się kończy
Obecna umowa koncesyjna obowiązuje do marca 2027 r. Minister infrastruktury Dariusz Klimczak w lutym 2024 r. zadeklarował, że rząd nie zamierza jej przedłużać. W opinii Andrzeja Kaczmarka potrzebne są nowe rozwiązania prawne, które umożliwią dalszy rozwój infrastruktury drogowej w oparciu o alternatywne modele współpracy. Zwrócił też uwagę, że okres nowej umowy, uwzględniającej dodatkowe prace modernizacyjne, powinien wynosić przynajmniej 10 lat.
Oprócz poszerzenia autostrady o dodatkowe pasy, projekt obejmowałby także przebudowę obiektów inżynierskich, w tym wiaduktów, które mogłyby spełniać nowe normy, np. pod kątem transportu wojskowego w kierunku Ukrainy.
Miliony zysków, miliardy kosztów
Stalexport Autostrady, kontrolowany w 61,2 proc. przez włoską grupę Mundys, odnotował w 2024 r. przychody sięgające 578,9 mln zł, z czego 573,1 mln zł pochodziło z opłat za przejazd. Zysk netto spółki wyniósł 139,7 mln zł. Prezes przypomniał, że oprócz podatków przedsiębiorstwo przekazuje także część zysków Skarbowi Państwa — w 2024 r. było to 126,5 mln zł.
Odnosząc się do podwyżek stawek za przejazd, Kaczmarek argumentował, że mieszczą się one w granicach wyznaczonych umową koncesyjną, co pozwala na wykonanie zobowiązań wobec państwa, takich jak modernizacja infrastruktury. W latach 2023-24 SAM podpisał kontrakty na łączną kwotę 540 mln zł, które obejmują m.in. wymianę nawierzchni oraz remont obiektów mostowych.
Remonty na A4 nadal trwają
Na autostradzie A4 prowadzone są obecnie prace modernizacyjne. Skutkują one utrudnieniami w ruchu na odcinkach o łącznej długości 9 km. Kierowcy mają do dyspozycji dwa pasy ruchu w każdym kierunku.
Umowa koncesyjna, podpisana w 1997 r., przekazała prywatnemu podmiotowi zadania związane z finansowaniem, budową, utrzymaniem i eksploatacją odcinka autostrady. Opłaty za przejazd były jedynym źródłem finansowania prac, a koncesjonariusz ani razu nie skorzystał z publicznych dotacji — przypomniał Kaczmarek. Pierwszą dywidendę spółka wypłaciła dopiero w 2016 r., a zobowiązania kredytowe związane z inwestycją zostały spłacone około 2020 r.
Rozwiązania przyjęte w latach 90. umożliwiły przeprowadzenie inwestycji, jednak obecna sytuacja wymaga — jak wskazują zarówno władze spółki, jak i rząd — zmian. W czerwcu 2023 r., nowelizując ustawę o autostradach płatnych, zniesiono opłaty za przejazd wszystkimi odcinkami zarządzanymi przez GDDKiA. Odcinek Katowice-Kraków, zgodnie z zapowiedzią rządu, ma zostać włączony do nowego modelu po wygaśnięciu koncesji w 2027 r.