• Producenci samochodów nie wytwarzają samodzielnie ani tarcz, ani klocków hamulcowych, elementy stosowane na tzw. pierwszy montaż pochodzą od wyspecjalizowanych poddostawców
  • Większość firm dostarczających części do hamulców na pierwszy montaż, sprzedaje swoje wyroby również na tzw. rynek aftermarketowy, czyli za pośrednictwem niezależnych dystrybutorów części i serwisów
  • Części o jakości takiej, jak na pierwszy montaż, ale pod marką ich wytwórcy, a nie producenta samochodu, można kupić taniej
  • To, że klocki lub tarcze mają homologację, nie oznacza jeszcze, że są to części wysokiej jakości – to tylko informacja, że spełniają one minimalne wymagania
  • Renomowani producenci klocków hamulcowych stosują bardzo zróżnicowane mieszanki materiałów ciernych dostosowane do wymagań konkretnych aut

Do większości modeli aut wybór klocków i tarcz hamulcowych jest olbrzymi. Coraz częściej nawet w ASO klient ma wybór między podzespołami w różnych cenach i o różnej jakości, a w warsztatach niezależnych czy hurtowniach do tego samego auta oferowanych bywa nawet kilkanaście różnych modeli klocków i tarcz pochodzących od różnych producentów, podobnych z wyglądu, ale znacząco różniących się ceną. Niemal wyglądający zestaw klocków do tego samego auta może kosztować zarówno np. 20 zł, jak i 800 zł, czyli czterdziestokrotnie więcej! Mimo tak gigantycznej różnicy w cenie, zarówno najtańsze (ale pochodzące z oficjalnych źródeł) jak i najdroższe podzespoły muszą mieć homologację według normy ECE R90. Czy to znaczy, że skoro niemal nie widać różnicy, to nie ma powodu, żeby „przepłacać”? W przypadku części samochodowych, a szczególnie tych mających wpływ na bezpieczeństwo, czyli m.in. elementów układu hamulcowego, tak to nie działa! Owszem, różnice w cenach często wynikają z polityki danej marki czy sposobu dystrybucji części, ale też związane są z jakością części i ich parametrami eksploatacyjnymi.

Komplet klocków Foto: Materiał powstał we współpracy z ZF Aftermarket
Komplet klocków

Po pierwsze: wybierz właściwy model

Nawet jeśli według katalogu sklepu internetowego, czy według opisu na opakowaniu klocków czy tarcz hamulcowych powinny one pasować do Twojego auta, nie ma wcale gwarancji, że tak rzeczywiście będzie. W zależności od konkretnej wersji silnikowej, wyposażeniowej czy nawet od rynku, na który dany egzemplarz auta był przeznaczony, układ hamulcowy, a co za tym idzie zastosowane klocki i tarcze mogą się różnić. Może się zdarzyć, że części trzeba będzie dobierać nie na podstawie podstawowych danych auta (np. modelu, rocznika, wersji), ale po indywidualnym numerze VIN pojazdu. Niekiedy też zużyte elementy należy najpierw wymontować i na ich wzór dobierać nowe części. Katalogi producentów i dystrybutorów dostarczających zamienniki z niższej półki cenowej i jakościowej są często mało precyzyjne – wiarygodnych danych można za to szukać w katalogach firm i marek dostarczających podzespoły układu hamulcowego również na tzw. pierwszy montaż.

Wymiana tarcz i klocków hamulcowych Foto: Materiał powstał we współpracy z ZF Aftermarket
Wymiana tarcz i klocków hamulcowych

Markowe klocki lepiej pasują do auta

W przypadku wyrobów renomowanych producentów klocki hamulcowe o tym samym kształcie mogą być wykonane np. z różnych materiałów w zależności od tego, do jakiego dokładnie modelu auta są one przeznaczone!

Producenci elementów układu hamulcowego muszą dostosowywać swoje wyroby do potrzeb nowych modeli aut. Dużym wyzwaniem są np. samochody z napędem hybrydowym lub elektrycznym, w których klocki i tarcze hamulcowe zużywają się znacznie wolniej, bo auta tego typu w znacznym stopniu hamują układem napędowym, wykorzystując systemy odzyskiwania energii. Hamulce do takich aut powinny być bardziej odporne na starzenie, bo wymienia się je rzadziej, ale też muszą pracować ciszej od standardowych, ponieważ w autach, w których są stosowane dźwięku ich pracy nie zagłuszy hałas emitowany przez układ napędowy. Do niedawna użytkownicy aut elektrycznych skazani byli na korzystanie z ofert serwisów autoryzowanych, od września 2018 roku na rynku dostępne są również klocki TRW Electric Blue przeznaczone specjalnie do pojazdów z napędem elektrycznym i hybrydowym.

Klocki hamulcowe do aut elektrycznych TRW Blue Foto: Materiał powstał we współpracy z ZF Aftermarket
Klocki hamulcowe do aut elektrycznych TRW Blue

Homologacja ECE R90, a normy producentów

To, że dane klocki czy tarcze hamulcowe mają wymaganą przepisami homologację ECE R90, nie jest wcale gwarancją ich najwyższej jakości – to oznacza tylko tyle, że spełniają one przynajmniej minimalne, określone w przepisach homologacyjnych wymogi. Tyle, że spełnienie ich nie jest przesadnie trudne. Homologowane klocki i tarcze muszą zapewniać właściwy współczynnik tarcia i wytrzymywać odpowiedni nacisk i odporność na ścinanie materiału, ale standardowe badanie nie obejmują prób dotyczących trwałości, odporności na korozję czy zachowania w trudnych warunkach (przy bardzo niskich temperaturach, przy maksymalnym rozgrzaniu, na mokro), nie bada się ich pylenia czy emitowanego przy hamowaniu hałasu. Markowe klocki i tarcze hamulcowe, szczególnie te spełniające wymogi części stosowanych na tzw. pierwszy montaż, badane są znacznie bardziej kompleksowo i mają parametry znacznie przewyższające te wymagane przez normę ECE R90.

Klocki z ASO nie zawsze są najskuteczniejsze

Klocki hamulcowe stosowane przez producentów na pierwszy montaż to też zawsze wynik pewnych kompromisów – muszą zapewniać bezpiecznie krótkie drogi hamowania, i rozsądną trwałość, ale też nie mogą być przesadnie głośne, ani nadmiernie brudzić obręczy. Ich koszt (produkcji, a nie sprzedaży do klienta finalnego) też ma znaczenie, bo przy setkach tysięcy montowanych egzemplarzy nawet niewielkie oszczędności sumują się do olbrzymich sum. Tego typu części są też dopasowane do standardowych wymagań użytkowników towarzyszących typowym zastosowaniom danego modelu auta. Zakup podzespołów o jakości „pierwszomontażowej” (OE,OEM) to dla większości użytkowników najlepsze i najbezpieczniejsze rozwiązanie. Dlatego – nawet jeśli nie zamierzamy korzystać z usług serwisu autoryzowanego, ani montować części sygnowanych logiem producenta – warto wybierać wyroby tych firm i marek, które dostarczają podzespoły również producentom aut. Dzięki tej współpracy mogą one wytwarzać części idealnie współpracujące z innymi elementami układu hamulcowego, dostosowane do wymagań producenta.

Warto też wiedzieć, że nie wszystkie klocki czy tarcze hamulcowe firmowane przez producentów aut mają jakość części stosowanych na pierwszy montaż – często w ASO obok takich części oferowane są też podzespoły z tańszych linii produktowych, przeznaczone specjalnie do tańszej obsługi aut używanych.

Zamienniki lepsze i gorsze od „oryginałów”

W ofercie „aftermarketowej” można oczywiście znaleźć też podzespoły o innych parametrach. Najtańsze klocki i tarcze z reguły nie są ani skuteczne, ani trwałe – psują się nie tylko w przypadku intensywnego użytkowania, ale też z reguły są bardziej podatne na korozję. Z reguły zapewniają też niższy komfort użytkowania – poprzez zastosowanie tańszych mieszanek, czy rezygnację z dodatkowych warstw czy elementów tłumiących niepożądane drgania – mogą piszczeć czy szurać. Ale uwaga! Hałasować mogą też klocki przeznaczone do specjalnych zastosowań, np. sportowe, o wysokim współczynniku tarcia, odporne na bardzo wysokie temperatury. Tego typu klocki mogą być skuteczniejsze od tych stosowanych na pierwszy montaż, ale np. poza nadmierną emisją hałasu niszczą również tarcze hamulcowe. Dla większości użytkowników świetnym rozwiązaniem są za to klocki ceramiczne, takie jak np. klocki TRW DTEC, które pozwalają obniżyć zapylenie felg aż o 45 proc. w porównaniu do innych markowych klocków, nie niszczą przedwcześnie tarcz hamulcowych, przy zachowaniu skuteczności na poziomie części stosowanych na pierwszy montaż.

Niskopylące klocki TRW DTEC Foto: Materiał powstał we współpracy z ZF Aftermarket
Niskopylące klocki TRW DTEC

Jakość tarcz hamulcowych też ma znaczenie

Dla optymalnego działania układu hamulcowego ważne jest też to, żeby klocki i tarcze hamulcowe dobrze ze sobą współpracowały. Optymalnym rozwiązaniem jest stosowania wyrobów pochodzących od jednego producenta, najlepiej należących do tej samej linii produktowej. Tarcze hamulcowe oferowane przez różnych wytwórców różnią się między sobą nie tylko precyzją wykonania (nawet niewielkie niedoskonałości mogą powodować tzw. bicie czy uciążliwe wibracje), czy ciężarem, ale też rodzajem zastosowanego materiału, jego obróbką czy wykończeniem powierzchni warstwą antykorozyjną. Warto wiedzieć, że np. tarcze hamulcowe marki TRW wykonywane są z taką precyzją, że maksymalna odchyłka w przypadku grubości tarczy to 0,008 mm!

Tarcze hamulcowe Foto: Materiał powstał we współpracy z ZF Aftermarket
Tarcze hamulcowe