- Nietypowa praca sprzęgła (hałasy, za niskie lub za wysokie „branie”, ślizganie się) to powód do natychmiastowej wizyty w serwisie
- Przy prawidłowej eksploatacji sprzęgło zwykle wystarcza na ok. 150-250 tys. km
- Gwałtowne starty, holowanie przyczep, tuning zwiększający moment obrotowy silnika, czy też po prostu częsta jazda w miejskich korkach to czynniki, które skracają trwałość sprzęgła
Podczas normalnej eksploatacji sprzęgło zużywa się na tyle powoli, że kierowca, który jeździ tylko swoim autem często nie dostrzega objawów jego wyeksploatowania, ani pierwszych sygnałów świadczących o zbliżającej się awarii. O tym, że we własnym aucie pedał inaczej „bierze” (albo zbyt wysoko, albo za nisko) albo że do jego naciśnięcia potrzebna jest coraz większa siła, większość kierowców dowiaduje się dopiero, kiedy wpuszczą kogoś innego za kierownicę, kiedy sami przejadą się innym, sprawnym autem, albo wtedy, kiedy ze sprzęgłem jest już tak źle, że nie da się już jeździć! Radzimy zachować czujność i reagować już na pierwsze objawy zbliżających się problemów. Oto lista objawów, które powinny skłonić do jak najszybszej wizyty w serwisie i kontroli stanu sprzęgła i innych elementów przeniesienia napędu.
Sprzęgło bierze za wysoko
Jeśli auto zaczyna rusza dopiero wtedy, kiedy kierowca niemal całkowicie zwolni nacisk na pedał sprzęgła, to jest to typowy objaw znacznego zużycia okładzin tarczy. W wielu autach w układach sterowania sprzęgłem stosowane są mechanizmy, które mają kompensować ziany działania sprzęgła w miarę jego zużywania się, tak żeby przez cały okres eksploatacji ruch jałowy pedału był taki sam. Jeśli w takim aucie sprzęgło zaczyna brać za wysoko, to albo zawiódł mechanizm automatycznej regulacji, albo okładzin jest już tak mało, że ich zużycia nie da się w taki sposób skompensować. Uwaga! Sprzęgło które bierze bardzo wysoko jest też bardzo podatne na ślizganie, bo nie jest w stanie przenieść wysokich obciążeń. Tymczasem nadmierny poślizg jest zabójczy dla sprzęgła i innych współpracujących z nim podzespołów (m.in. docisku czy dwumasowego koła zamachowego), bo prowadzi do ich przegrzewania.
Sprzęgło bierze za nisko
Jeżeli samochód gwałtownie rusza już przy minimalnym popuszczeniu pedału sprzęgła, czyli kiedy bierze ono „tuż przy podłodze”, to może to być objaw niesprawności jego docisku. Autem z tak działającym sprzęgłem trudno płynnie ruszać, niemal niemożliwe staje się też precyzyjne manewrowanie z niewielką prędkością. Jeśli zignorujemy usterkę, w końcu sprzęgło przestanie rozłączać silnik i skrzynię, zmiana biegów stanie się niemożliwa. Czasem takie objawy wynikają z usterki układu sterowania sprzęgłem, np. awarią hydraulicznego wysprzęglika, który nie trzyma ciśnienia. Uwaga! Dla kierowcy, który przyzwyczaił się do jazdy ze zużytym sprzęgłem, pierwsze kilometry po wymianie tego podzespołu mogą być trudne – zdarza się, że właściciel auta wraca po wymianie z reklamacją, że sprzęgło bierze za nisko.
Sprzęgło bierze raz za nisko, raz za wysoko
Taki objaw świadczy zwykle o problemie z układem regulacji luzu sprzęgła lub z niesprawnością układu sterowania sprzęgłem. Czasem przyczyna jest błaha, np. zapowietrzony układ hydraulicznego sterowania sprzęgłem.
Sprzęgło się ślizga
Po puszczeniu sprzęgła auto przyspiesza słabo, mimo że obroty silnika gwałtownie rosną, albo podczas pokonywania wzniesienia auto zwalnia przy jednoczesnym wzroście obrotów. Przyczyn takich objawu może być naprawdę wiele, nie wszystkie wiążą się z koniecznością wymiany sprzęgła. Wizyta w warsztacie jest jednak absolutnie konieczna, bo to bardzo niepokojący objaw, zarówno ze względu na bezpieczeństwo jazdy, jak i na wpływ jaki może mieć na inne podzespoły auta. Ślizgające się sprzęgło może spowodować przegrzanie dwumasowego koła zamachowego! Oto najczęstsze powody ślizgającego się sprzęgła:
- zużycie elementów ciernych sprzęgła – okładziny są już tak wytarte, że nie przenoszą napędu. W takiej sytuacji pomoże tylko ich wymiana;
- zaolejenie sprzęgła. To dosyć częsta usterka wynikająca z reguły z uszkodzenia uszczelniaczy tylnego łożyska wału korbowego lub wałka wejściowego skrzynki biegów. Niektórzy mechanicy twierdzą, że zaolejoną tarczę sprzęgła można uratować myjąc ją przy użyciu agresywnych rozpuszczalników, z reguły jednak konieczna jest jej wymiana. Dobra wiadomość jest taka, że w takiej sytuacji zwykle nie trzeba wymieniać kompletnego sprzęgła, o ile oczywiści inne elementy są sprawne. Szanujący się mechanicy przy okazji wymiany sprzęgłą zalecają też profilaktyczną wymianę uszczelniaczy olejowych – koszt części i robocizny jest niewielki, a ryzyko zaolejenia sprzęgła spada do minimum. Taki sam efekt jak zaolejnie tarczy olejem silnikowym lub przekładniowym powoduje też jej zabrudzenie płynem hydraulicznym z nieszczelnego wysprzęglika;
- uszkodzona sprężyna centralna;
- niesprawny układ sterowania sprzęgłem;
- sprzęgło niedostosowane do obciążeń lub osiągów silnika – tu objawy mogą wynikać albo z zastosowania sprzęgła o niewłaściwych parametrach przy jego wcześniejszej wymianie (np. przeznaczonego do innej wersji silnikowej) lub też np. z tuningu silnika, który spowodował znaczny wzrost momentu obrotowego, wykraczający poza parametry dopuszczalne dla fabrycznie zamontowanego sprzęgła.
Smród spalenizny przy ruszaniu i przy manewrowaniu z niewielką prędkością
To jeden z objawów towarzyszących ślizganiu się sprzęgła – tyle, że wiele zależy tu od materiału, z którego wykonane są konkretne okładziny. Niektóre śmierdzą już przy minimalnym poślizgu, inne mimo poważnego przegrzania nie śmierdzą niemal wcale.
Auto szarpie przy ruszaniu
To kolejny objaw mogący mieć wiele przyczyn – od problemów z układem sterowania sprzęgłem, przez wyeksploatowanie elementów ciernych, zaolejenie tarczy sprzęgła, usterkę docisku, aż po awarię dwumasowego koła zamachowego. Oczywiście, bywa też, że winna jest nieodpowiednia technika jazdy, ale też zdarza się, że kierowca tak przyzwyczaja się do źle działającego sprzęgła we własnym aucie, że jest w stanie ruszyć płynnie mimo jego poważnych usterek.
Naciśnięcie pedału sprzęgła wymaga coraz większej siły
Problem może wynikać ze zużycia docisku sprzęgła, ale też i usterki układu sterowania sprzęgłem
Biegi wchodzą z oporem lub ze zgrzytem
Jeśli problem występuje głównie przy włączaniu biegów pierwszego i wstecznego i to tylko przy pracującym silniku, a przy wyłączonym problemu nie ma, to winne jest prawdopodobnie sprzęgło, które nie rozłącza w pełni silnika od skrzyni.
Hałas pojawiający się po naciśnięciu pedału sprzęgła
To typowy objaw usterki tzw. łożyska oporowego.
Eksperci ZF/Sachs radzą:
W większości przypadków powodem problemów ze sprzęgłem jest jego zużycie eksploatacyjne, a nie np. przedwczesne usterki wynikające z wad materiałowych czy uszkodzeń poszczególnych elementów. Dlatego niemal zawsze optymalnym rozwiązaniem jest wymiana kompletnego zestawu sprzęgła, a nie np. tylko samej zużytej tarczy czy łożyska. Wynika to z faktu, że żywotność poszczególnych komponentów sprzęgła jest zbliżona. Zestaw sprzęgła marki SACHS do samochodów osobowych to uwzględnia – zawiera wszystkie istotne komponenty, które są niezbędne do wymiany sprzęgła. Z reguły zestaw obejmuje tarczę dociskową sprzęgła, tarczę sprzęgła i wyprzęgnik.W zestawie znajduje się także specjalny smar do montażu zapewniający doskonałe działanie po wymianie. Zestawy sprzęgła marki SACHS są dostępne w różnych kombinacjach. Poza nowoczesnymi tarczami dociskowymi sprzęgła Xtend, najbardziej zaawansowany zestaw obejmuje również dwumasowe koło zamachowe (DKZ). Oprócz zestawu sprzęgła z DKZ i Xtend dostępne są też zestawy z centralnym wyprzęgnikiem (CSC).
Zaletą stosowania kompletnego zestawu sprzęgła pochodzącego od renomowanego producenta jest też gwarancja, że wszystkie jego elementy są idealnie do siebie dopasowane – przy zakupie np. tarczy, docisku czy łożyska z różnych źródeł takiej gwarancji nie ma!
Oszczędności wynikające z wymiany tylko tych podzespołów, które są już całkowicie wyeksploatowane, a pozostawieniu tych, które jeszcze działają z reguły na dłuższą metę okazują się złudne – najczęściej koszt robocizny związanej z późniejszym ponownym montażem i demontażem zespołu sprzęgła okazuje się dużo wyższy od tego, co udało się zaoszczędzić wymieniając tylko wybrane elementy.