Gottlieb Daimler: od narodzin ojca motoryzacji upłynęło175 lat

Zaczynał jako prosty robotnik w fabryce lokomotyw w Graffenstad, ale odszedł, by studiować nauki techniczne w Stuttgarcie. Co prawda do swojego miejsca pracy powrócił, ale na początku lat sześćdziesiątych 19. stulecia odjechał do Anglii. W 1862 roku rozpoczął pracę jako konstruktor w fabryce wyrobów metalowych.Po trzech latach został kierownikiem fabryki maszyn w Reutlingen.W 1863 roku wstąpił do Bruderhausu w Reutlingenu. Organizacji wspomagającej sieroty i biednych, która zatrudniała potrzebujących w papierni. Tam Daimler poznał dwie osoby, które miały wpływ na jego dalsze życie. Pierwszą była Emma Pauline Kurz, która po czterech latach znajomości została jego żoną. Drugą osoba był Wilhelm Maybach (1846-1929).

Dziesięć lat u Deutza

Ważną datą w jego życiorysie był 1. lipca 1872 roku, gdzy rozpoczął pracę w fabryce silników Deutz (firma była też nazywana Otto und Langen – od swoich założycieli Nikolausa Augusta Otto i Gustava Langena). Tam z pomocą swojego kolegi i współpracownika Maybacha skonstruował nowy silnik, znacznie mniejszy od Otto. Daimler miał wizję stworzeni małych silników, które będzie można montować do bicykli i karet. Jednak nie spotkał się ze zrozumieniem Otto i po dziesięciu latach drogi obu się rozeszły.

600 obrotów

Daimler z Maybachem na działce w Bad Cannstatt koło Stuttgartu rozpoczęli prace nad nowym silnikiem. Mieli świadomość, ze patent Otto DRP 532 wciąż jest ważny.celem opracowania projektu małego silnika benzynowego dużej mocy, który by zastąpił powszechnie stosowane silniki na gaz miejski, o dużych gabarytach i odpowiednio znacznym ciężarze. Po roku prac rozwojowych mieli gotowy czterosuwowy silnik jednocylindrowy, jako paliwo zastosowali benzynę, co wówczas nie było oczywiste, mieli do wyboru różne frakcje ropy naftowej oraz olej z oliwek, ten ostatni zapewne był łatwiej dostępny niż benzyna. Do zapłonu zastosowano świece żarowej, które wynalazł Anglik Watson. Pierwsza wersja o pojemności 100 cm3 i mocy jedynie 0,25 KM (0,184 kW) była słaba, ale bez problemu osiągała 600 obr./min, czyli trzy razy szybciej niż silnik Otto. Wynalazek został opatentowany 16. grudnia 1883 roku pod numerem DRP 28022/

Zegarek dziadka

Obaj nie spoczęli na laurach i nadal intensywnie pracowali, by swoją maszynę jeszcze bardziej udoskonalić. W dniu 3. kwietnia 1885 roku zarejestrowali kolejny patent pod numerem DRP 34926. Był to silnik jednocylindrowy chłodzony powietrzem, który otrzymał przezwisko Zegarek dziadka. Był jeszcze mniejszy i nadawał się do wykorzystania w pojazdach mechanicznych. Po raz pierwszy zastosowano w nim gaźnik pływakowy, którego autorem był Maybach. Zawór ssący sterowany był automatycznie, mechaniczne sterowanie wydechu było dziełem Daimlera. Silnik o pojemności skokowej 264 cm3 miał moc 0,5 KM i 700 obr./min. Daimler zamontował go do drewnianego dwukołowca z dwoma pomocniczymi kółkami po bokach. W ten sposób powstał jeden z pierwszych na świecie motocykli. Pierwszymi motocyklistami stali się synowie Daimlera Adolf i Paul. Pierwszy z nich pokonał na tej dziwacznej, jak na owe czasy maszynie, dystans 3 kilometrów. Drugi w dniu 10. listopada 1885 roku zaliczył bez najmniejszych problemów 9,5 km.

Zmotoryzowana kareta

Udoskonalony jednocylindrowy silnik, chłodzony powietrzem o pojemności skokowej 0,46 l i mocy 1,5 KM, zbudował Daimler w 1886 roku. Został on zamontowany do samobieżnej karety, która była pierwszym czterokołowym pojazdem napędzanym silnikiem benzynowym. W odróżnieniu od trójkołowca Benza, była to jednak zmotoryzowana kareta.

Silnik umieszczony został w środku pojazdu przed tylnym siedzeniem. Rok później otrzymał on chłodzenie wodne.

Urzędowe pozwolenie na kierowanie pojazdami po drogach publicznych, czyli współczesne prawo jazdy, Daimler otrzymał 17. lipca 1888 roku.

Dwa cylindry

Swój mały silnik konstruktorzy zamontowali w 1886 roku także do łodzi, co świadczy o jego uniwersalności zastosowania. Rok później Daimler kupił opuszczona fabrykę na wzgórzu Seeleberg i wraz z 23 pracownikami rozpoczął produkcję seryjną, W 1989 roku powstał Stahlradwagen, pojazd z metalowymi kołami i dwucylindrowym widlastym silnikiem z cylindrami nachylonymi do siebie pod kątem 17 stopni. Miał on moc około 1,5 kW (2 KM) przy 600 obr./min i występował w dwóch wariantach o pojemności skokowej 565 i 920 cm3.

Jego podwozie tworzyła rama z rur stalowych, które także spełniały rolę chłodnicy. Produkowała je firma Neckarsulmer Fahrrad Werke, czyli późniejsze NSU. Koła nie były amortyzowane.

Pojazd ten zaprezentowano po raz pierwszy na wystawie w Paryżu w 1889 roku. Został on we Francji, gdyż jego silnik zainteresował Armando Peugeota, a także René Panharda i Emila Levassora. Wkrótce ich fabryki rozpoczęły produkcję tych jednostek napędowych na licencji oraz montowanie do własnych pojazdów.

Na początku francuskiej misjistał też inny człowiek, Edouard Sarrazin, paryski prawnik, z którym Daimler znał się z czasów pracy u Deutza. Został on przedstawicielem na Francję już w 1887 roku, a po jego niespodziewanej śmierci interesy przejęła wdowa Louisa.

Madame Sarrazin, która w 1890 roku wyszła ponownie za mąż, za Emila Levassora, była siłą napędowa dalszego rozwoju. Niemieckie silniki we Francji montowane do francuskich pojazdów, wygrywały pierwsze zawody.

Daimler-Motoren-Gesellschaft

Pierwsza żona Daimlera Emma zmarła 28. lipca 1889 roku. Ponad rok później, 20. listopada 1890 roku Daimler wraz z Maybachem oraz finansistami Maxem von Duttenhoferem i Karlem Lorenzem, tworzą Daimler-Motoren-Gesellschaft i rozpoczynają produkcję pojazdów napędzanych silnikami spalinowymi.

W dniu 11. maja 1891 roku Maybach opuścił firmę. DMG rozrastała się i krótkim czasie zatrudniała już 163 pracowników, z których większość nie posiadała najwyższych kwalifikacji. Zastrzeżenie wzbudzał także nowy szef konstruktorów Max Schrödter, który nie znał się najlepiej na silnikach spalinowych. Sprzedaż spadała i spółka zaczęła ponosić straty.

Stąd tez Daimler zawarł tajną umowę z Maybachem. Wynajął część hotelu w Bad Cannstatt i zamienił ją w biuro konstrukcyjne. Tutaj Maybach stworzył Riemenwagen (pojazd napędzany łańcuchem), dwu- i czterocylindrowe silniki Phoenix oraz gaźnik.

W marcu 1893 roku Daimler został odwołany z funkcji dyrektora technicznego. Von Duttenhofer i Lorenz podjęli ze spółki znaczną część pieniędzy. Zażądali od Daimlera odsprzedanie jego akcji, a pieniędzy nie chcieli zwrócić. W efekcie 10. października 1894 roku Daimler opuścił bankrutująca firmę.

Wcześniej zdążył się po raz drugi ożenić z Liną Hartmann (8. lipca 1893 roku). Jego fabryka została sprzedana z prawami do produkcji silników do Wielkiej Brytanii. Nabywcą byłFrederick Richard Simms, który odsprzedał ją H. J. Lawsonovi i w efekcie w 1896 roku powstał brytyjski Daimler. Dzięki tej transakcji udało się Daimlerowi, Wilhelmowi Maybachowi i Karolowi Linckowi (bliski współpracownik Daimlera, odpowiedzialny za sprzedaż) udało się ponownie zyskać wpływ na DMG.

Gottlieb Daimler zmarł 6. marca 1900 roku w wieku 65 lat i został pochowany na cmentarzu Uffkirchhof w Stuttgart-Bad Cannstatt.

Dalszy rozwój

Wkrótce po śmierci Daimlera firma kupiła nowe tereny w Untertürkheim. W 1901, gdy kierownictwo przejął syn Paul (1869-1945), Maybach skonstruował pierwszego osobowego Mercedesa typu Phoenix 24 HP. Emil Jellinek, późniejszy austriacki konsul w Nicei, propagował produkty Daimlera w wyścigach samochodowych. Pojazdy, którymi startował, nosiły nazwę Mercedes (od imienia najmłodszej córki).

Nie umknęło to uwadze w Bad Cannstatt i od imienia hiszpańskiej dziewczyny przyjęto w 1902 roku nazwę dla marki DMG. Marka Daimler nadal była wykorzystywana w samochodach użytkowych.

W 1926 roku firma połączyła się z producentem samochodów Mercedes i powstała nowa spółka Daimler-Benz AG. Paradoksem tej fuzji jest fakt, iż obaj wynalazcy nie znali się osobiście i nigdy ze sobą nie współpracowali.

Wilhelm Maybach po 1910 roku usamodzielnił się i produkował luksusowe samochody i silniki, a jego fabryka w Friedrichschafen w latach sześćdziesiątych dwudziestego stulecia stała się częścią koncernu Daimler-Benz. Pod marką Mercedes, a później Mercedes-Benz powstało wiele samochodów osobowych i użytkowych, przyszły też sukcesy sportowe. Na początku XXI wieku reinkarnacji doczekał się również Maybach.