Historia marki Lancia w fotografii (1950-2000)

W najbliższych latach Lancia będzie się w ramach koncernu Fiat profilować jako producent stylowych samochodów dla ludzi kochających luksus i elegancję. W historii firmy nie brakuje również modeli ze sportowym zacięciem i sukcesami w sportach motorowych. Dzisiejsze spojrzenie w przeszłość marki Lancia obejmuje lata 1950-2000.

Pierwszą powojenną konstrukcją marki Lancia został typ Aurelia (1950) z pierwszym seryjnie produkowanym silnikiem V6 na świecie. Konstruktorem tego samochodu był Vittorio Jano. Kompaktowy 6-cylindrowy silnik w układzie V o pojemności 1754 cm3 (41 kW/56 KM) zaprojektował Francesco de Virgilio. Z przodu umieszczony silnik napędzał tylne koła poprzez 4-biegową skrzynię biegów zamontowaną przy tylnej osi wspólnie z przekładnią główną. Wszystkie cztery koła miały niezależne zawieszenie i resorowanie sprężynami śrubowymi. Eleganckie samonośne nadwozie pozbawiono słupków B, a drzwi otwierane były w odwrotnych kierunkach.

Wiosną 1951 zadebiutowało coupe Aurelia GT z oznaczeniem typowym B20. Silnik V6 zwiększono do 1991 cm3, dzięki czemu moc wzrosła do 55 kW/75 KM. Atrakcyjne kształty nadwozia 2+2 zaprojektował Felice Mario Boano pracujący dla producenta nadwozi Ghia.

W roku 1954 seria Aurelia poszerzona została o klasyczny roadster Spider B24, który zaprojektował Battista Farina, znany jako Pinin. Po pierwszej serii 240 egzemplarzy pojawiła się druga z luksusowym wyposażeniem. Wersja Spider B24 America wyróżniała się panoramiczną przednią szybą i zmienionymi zderzakami.

W latach 1950-58 powstało ponad 18 tys. sztuk modelu Lancia Aurelia.

Lancia nie zajmowała się produkcją wyłącznie wygodnych i luksusowych pojazdów. Model Appia, produkowany od roku 1953, zastępował modele Aprilia i Ardea. Pod maską znalazł się widlasty 4-cylindrowy silnik 1090 cm3 z małym stopniem rozwarcia cylindrów, który oferował 28 kW (38 KM). Sedan Appia pierwszej serii miał karoserię z opadającym tyłem bez słupków B i drzwiami otwieranymi w przeciwnych kierunkach. Samochód o rozmiarach 3865 x 1420 x 1420 mm i masie 820 kg rozpędzał się do prędkości maksymalnej 120 km/h i spalał średnio 8 l paliwa na 100 km.

Druga seria z roku 1956 dysponowała mocą zwiększoną do 35 kW (48 KM), a nadwozie zmieniło się na klasyczny sedan. Ostatnia, trzecia generacja zadebiutowała na salonie samochodowym w Genewie w roku 1959, a od poprzednika wyróżniała się nową szeroką atrapą chłodnicy. Appia produkowana była do roku 1963 i powstała w ilości 110 tys. egzemplarzy.

Po serii modeli z nazwą rozpoczynającą się na literę „A” Lancia wprowadziła modele z nawami na literę „F”. W roku 1957 oferta luksusowych modeli poszerzyła się o 6-miejscowy sedan klasycznej koncepcji Flamina z 2,5-litrowym silnikiem V6 (76 kW/103 KM), a później 2,8 V6 (95 kW/129 KM). Samochód z eleganckim nadwoziem firmy Pininfarina o długości 4850 mm popularny był między znanymi osobowościami, jeden egzemplarz należał nawet do papieża. Pininfarina zaprojektował również coupe, które wbrew wysokiej cenie było bardzo popularne. Nadwozia obu samochodów cechowały piękne linie, ale z powodu wysokiej masy (sedan 1560 kg) osiągały niezbyt wysoką prędkość maksymalną 170 km/h. Do roku 1970 powstało ok. 12,5 tys. egzemplarzy modelu Flamina.

Sensacją turyńskiego salonu w roku 1961 została Lancia Flavia, pierwszy włoski samochód z napędem na przód, silnikiem typu bokser i hamulcami tarczowymi na wszystkich kołach, który skonstruował profesor Antonio Fessia. W nowym zakładzie w Chivasso nieopodal Turynu montowane były Flavie z silnikami 1,5 i 1,8 l, później pojawiły się 2-litrowe silniki z bezpośrednim wtryskiem paliwa. Już tradycyjnie na krótko po prezentacji nowego modelu firmy Pininfarina i Zagato przedstawiły swoje sportowe odmiany. Podczas gdy coupe Pininfarina odznaczało się eleganckimi ponadczasowymi kształtami, Flavia Sport zaprojektowana firmą Zagato wyróżniała się nietypowym rozwiązaniem z czterema przednimi lampami, panoramiczną przednią szybą i tylnymi bocznymi szybami przechodzącymi na dach. W latach 1960-74 powstało ponad 100 tys. egzemplarzy modelu Flavia.

W roku 1963 Lancia zaprezentowała mniejszy sedan Fulvia z napędem na przód i silnikiem V4. O wiele sławniejsze stało się jednak temperamentne coupe Flavia z roku 1965, zwłaszcza w wersji HF. Skrót pochodził z terminologii rajdowej i oznaczał Horizon Full, czyli na pełnym gazie przez horyzont. Fulvia HF w wersji wyczynowej oferowała 121 kW (164 KM), a Sandro Munari zwyciężył z autem w Rajdzie Monte Carlo 1972.

Swojej wersji nie zapomniała przygotować również firma Zagato, której Fulvia Sport z początku dysponowała aluminiowym nadwoziem, później z aluminium były tylko drzwi i maska. W sumie Fulvia Sport z silnikami V4 OHC 1,3 l (66 kW/90 KM) i 1,6 (85 kW/115 KM) powstała do roku 1972 w ilości ponad 7 tys. egzemplarzy.

Chociaż Lancia oferowała atrakcyjne i zaawansowane technicznie samochody, w drugiej połowie lat sześćdziesiątych firma znalazła się na granicy bankructwa. Jesienią 1969 roku swoją pomocną dłoń wyciągnął koncern Fiat.

Kiedy Fulvia HF nie nadążała już za konkurencją, Lancia przedstawiła w roku 1972 samochód wyścigowy Stratos HF z nadwoziem Bertone. Auto skorzystało z mocnej jednostki V6 z Ferrari Dino 246 (140 kW/190 KM). Za kierownicą bolidu zasiadło wiele świetnych kierowców, m. in. Sandro Munari czy Bernard Darniche. W latach 1974-76 samochód trzykrotnie wygrywał mistrzostwa świata w rajdach samochodowych. W sumie wyprodukowano ok. 500 sztuk Lancii Stratos.

Pierwszym typem, który był wynikiem współpracy z Fiatem, stał się sedan z opadającym tyłem Lancia Beta. Samochód zadebiutował w roku 1972 w Turynie i był pierwszym modelem marki z silnikiem i skrzynią biegów zamontowanymi z przodu poprzecznie. Na bazie podstawowego modelu z rzędowymi 4-cylindrowymi silnikami Fiat o pojemności od 1,4 do 1,8 l powstało wiele wersji nadwoziowych. Już w roku 1974 oferta poszerzyła się o dwudrzwiowe coupe i spider. Kolejny rok przyniósł nowości w postaci kombi-coupe Lancia Beta HPE (skrót HPE oznaczał High Performance Estate, a później Executive) z odchylanym tyłem jak w nadwoziu hatchback oraz atrakcyjnego coupe Beta Montecarlo z nadwoziem firmy Pininfarina. Od roku 1980 produkowano trójbryłową wersję Beta Trevi z silnikiem 2,0 l (90 kW/122 KM). Później oferta wzbogaciła się o wersję Beta Trevi Volumex z silnikiem doładowanym sprężarką mechaniczną Roots (99 kW/135 KM). Sprężarka później montowana była również w 2-litrowych odmianach Beta Coupe i Beta HPE. W latach 1972-84 wyprodukowano 366 tys. Lancii Beta.

Czterodrzwiowy model Gamma z roku 1976 miał karoserię Pininfarina i napędzany był 4-cylindrowymi silnikami z przeciwsobnymi tłokami i rozrządem OHC o pojemności 2,0 i 2,5 l. Większy silnik oferował moc 103 kW (140 KM) i rozpędzał relatywnie duży samochód (458 x 173 x 141 cm) do prędkości 195 km/h. Gamma oferowana była również w wersji coupe. Do roku 1984 powstało 22 tys. egzemplarzy.

Ważnym wydarzeniem i zalążkiem przyszłych sukcesów stała się w roku 1979 prezentacja hatchbacku Delta z karoserią zaprojektowaną przez Giorgetto Giugiaro (Ital Design). Delta zyskała w roku 1980 tytuł europejskiego samochodu roku i sześciokrotnie zwyciężyła w mistrzostwach świata w rajdach samochodowych. Kompaktowy 5-drzwiowy hatchback (długość 3885 mm) bazował na podzespołach Fiata Ritmo i oferował silniki 1,3 (55 kW/75 KM) i 1,5 (62 kW/85 KM). Wkrótce powstały jednak jeszcze bardziej usportowione wersje. Lancia Delta HF Turbo z roku 1983 z doładowanym silnikiem 1,6 l produkowała 95 kW (130 KM), a wersja 2-litrowa aż 122 kW (165 KM). W połączeniu z napędem na cztery koła 4WD chodziło o niepokonalny samochód sportowy.

Prawdziwa legenda powstała w roku 1984 wraz z pojawieniem się modelu Lancia Delta HF Integrale z 2-litrowy turbodoładowanym silnikiem (133 kW/181 KM). Po zastosowaniu techniki 4-zaworowej moc wzrosła do 147 kW (200 KM), a prędkość maksymalna wynosiła 222 km/h. Konkurencja nie pozostawała jednak z tyłu, tak więc w roku 1985 Lancia przygotowała supersportowy 2-miejscowy pojazd Delta S4 z silnikiem 1759 cm3 (184 kW/250 KM) z podwójnym doładowaniem (volumex i turbo). Silnik umieszczony podłużnie przed tylną osią napędzał wszystkie koła i rozpędzał auto do setki w 6 s, a prędkość maksymalna sięgała 225 km/h.

W roku 1981 Lancia zaprezentowano ekstremalną rajdówkę przeznaczoną dla grupy B. Dwumiejscowe coupe Lancia Rally 037 z plastikowym nadwoziem zaprojektowanym przez firmę Pininfarina napędzał doładowany (volumex) 16-zaworowy 4-cylindrowy silnik. W roku 1983 Lancia 037 pokonała niemiecką konkurencję z napędem na cztery koła, stając się ostatnim samochodem, który zwyciężył z napędem jednej osi.

Ścisła współpraca z Fiatem zaowocowała w roku 1984 luksusowym sedanem Thema, który jako projekt Tipo 4 był spokrewniony z modelami Fiat Croma, Alfa Romeo 164 i szwedzkim Saab 9000. Stylistycznie bardzo udany sedan z karoserią Giugiaro napędzany był benzynowym 4-cylindrowym silnikiem 2,0 l (88 kW/120 KM), dieslem 2,5 l (74 kW/100 KM) i benzynowym 2,85 V6 (110 kW/150 KM). Topowy model Thema 8.32 z silnikiem Ferrari 3,0 V8 oferujący 158 kW (215 KM) rozpędzał się do 240 km/h. W roku 1989 doszło do niewielkiej modernizacji, która dotknęła jednostki 2,0, która otrzymała 16 zaworów, co zwiększyło moc do 108 kW (147 KM), a z przodu pojawiły się niższe lampy. Samochód sprzedawano również w wersji kombi, którą zaprojektowano we współpracy z ośrodkiem Pininfarina. Produkcja modelu Thema stanęła w roku 1994 na liczbie 357 tys.

Najmniejszym modelem w ofercie Lancii został typ Y10 produkowany od roku 1985. Auto o długości zaledwie 339 cm napędzały rzędowe silniki 4-cylindrowe o pojemności 1,0-1,3 l, powstały również wersje Turbo i 4WD z napędem na cztery koła. W sumie wyprodukowano ponad 800 egzemplarzy Y10.

Następcą modelu Prisma została Lancia Dedra (1989) zbudowana na platformie Fiata Tipo/Tempra. Dedra oferowana była z silnikami 1,6/1,8/2,0. Po roku w ofercie pojawił się turbodoładowany silnik o mocy 124 kW (169 KM) w połączeniu z napędem na cztery koła (Dedra HF Integrale). Nie brakowało też wersji kombi Dedra Station Wagon. W przeciągu dziesięciu lat Dedra powstała w 418 tys. egzemplarzy.

Druga generacja modelu Delta zaprezentowała się w roku 1993 w Genewie. Bardziej zaokrąglone nadwozie zbliżone było stylistycznie do modelu Dedra. Po dwóch latach oferta poszerzyła się o 3-drzwiową wersję Delta HPE. Auto napędzane było 4-cylindrowymi silnikami 1,6 16V (76 kW/103 KM) i 1,8 16V (83 kW/113 KM) oraz turbodieslem 1,9 (66 kW/90 KM). Delta HPE oferowana była również w wersji HF z silnikiem 2,0 Turbo (142 kW/193 KM). Produkcję modelu Lancia Delta zakończono w roku 1999.

Następcą modelu Thema został w roku 1994 model κ (Kappa), który przejął rolę modelu flagowego. Karoseria luksusowego sedanu powstała we współpracy z ośrodkiem I.De.A. Platforma podłogowa była ewolucją podwozia Tipo 4. Dwa lata po premierze sedanu w ofercie pojawiło się kombi, przy którym ponownie współpracował ośrodek Pininfarina. Kolejną wersją zostało jakiś czas później coupe z rozstawem osi skróconym do 258 cm. Klienci mogli wybierać z szerokiej gamy silników obejmującej 5-cylindrowy benzynowy 2,0 l (107 kW/145 KM), benzynowy 3,0 V6 (150 kW/204 KM) oraz 5-cylindrowe turbodiesle 2,1 i 2,4 l (91 kW/124 KM). Klienci odebrali 117 tys. egzemplarzy.

Lancia Y, produkowana od roku 1995, nawiązała do modelu Y10. Niekonwencjonalny luksusowy samochód miejski o długości 372 cm napędzały koncernowe 4-cylindrowe jednostki FIRE 1,2 (44 kW/60 KM) i 1,4 (59 kW/80 KM), do których później dołączył 4-cylindrowiec 1,2 16V (63 kW/86 KM). Podstawową paletę dwunastu odcieni nadwozia dopełnić można było o setkę kolejnych według żądania klienta (system Kaleidos). W roku 2003 pojawiła się nowa generacja auta produkowana do dziś.

Historia marki Lancia w fotografii (1950-2000)

Galeria zdjęć

Retro Motor Show. Trzydniowe święto klasycznej motoryzacji w Poznaniu. Tysiąc klasyków do podziwiania i kupienia

Odwiedziłem zlot Forza Italia w Rozalinie. 420 włoskich aut to uczta dla oczu i dla ducha

To kultowe polskie samochody. Niektóre pamiętamy do dziś. Ale czy wszystkie? Sprawdź się

Sensacja w świecie kolekcjonerów. Mercedes sprzedany na aukcji za ponad 51 mln euro

Tak się kupowało nowy samochód w PRL. Absurdy, udręka i drożyzna

Te polskie samochody mogły podbić świat. Niespełnione prototypy z FSO

Polska motoryzacja 100 lat temu: grudzień 1924. Po drogach jeździło 10 tys. aut osobowych

Ten samochód mógł napisać piękną historię polskiej motoryzacji

Klasyczne auta z gwiazdą na masce tylko w rękach pań. Rajd She's Mercedes

To najdziwniejsze Ferrari w historii. Przezwano je "jajko". Na jego widok Enzo ponoć pobladł i zaniemówił

Syrena Laminat - klasyk, który tworzył historię

Najpiękniejszy Mercedes wszech czasów: model 500 K Special Roadster. Kosztował tyle, ile luksusowa willa w Berlinie

Szokujące opowieści o naprawach aut w PRL. Nadal chcesz narzekać na swój warsztat?

Polacy przerobili Forda T i wyruszyli nim w wielką podróż. Co za historia

Star ze Starachowic. Jak powstała polska ciężarówka i dlaczego zniknęła z naszych dróg

Historia Ursusa. Jak rozwijała się firma w czasach swojej świetności?

Takiego muzeum, jakie mają Czesi w Pradze, możemy im tylko zazdrościć

Tak tankowało się samochody w okresie PRL. Myślisz, że ładowanie elektryka jest ciężkie?

Możesz wystartować w słynnym wyścigu Mille Miglia 2024 – marzenie za 150 tys. euro

Mercedesy 300 SL Gullwing i 190 SL będą obchodzić 70. urodziny

Marszałek Józef Piłsudski lubił Cadillaki. Ostatnim nie zdążył się nacieszyć