Pojazdy w Wojsku Polskim przed wybuchem II wojny światowej
Wojsko Polskie w okresie międzywojennym (1918-39) miało nie tylko czołgi i samochody pancerne, armia dysponowała także samochodami terenowymi, ciężarowymi, sanitarkami, autocysternami, ciągnikami i motocyklami. Wiele z tych pojazdów było polskiej produkcji.
Na potrzeby wojskowe produkowały m.in. Państwowe Zakłady Inżynierii (PZInż.) oraz powstałe na ich bazie Centralne Warsztaty Samochodowe, ulokowane na warszawskiej Pradze. Powstawały tam nadwozia samochodowe oraz krótkie serie pojazdów specjalnych. Po zakupieniu licencji na Fiata w latach 30., w rozpoczęto także produkcję Polskich Fiatów, wykorzystywanych także przez wojsko. Były to ciężarowe pojazdy o oznaczeniach 621 L 2.5 t i 621 R 3 (o ładowności trzech ton). Ciężarowy Polski Fiat 621 L był najpopularniejszym pojazdem tego typu w Polsce. Na jego bazie powstawały na potrzeby wojskowe samochody sanitarne, cysterny oraz wersja specjalna – półgąsienicowy pojazd terenowy.
Pojazdy w Wojsku Polskim 1918-39. PZInż. 222 – półgąsienicowy transporter piechoty, zbudowany na bazie Polskiego Fiata 618Żródło: Auto Świat
Z kolei na bazie Polskiego Fiata 508 powstawały w polskiej fabryce Fiata półciężarówki, furgony zamknięte, sanitarki, a także terenowe łaziki. Również na bazie większego i bardziej luksusowego modelu, Fiata 518, budowano furgony i małe autobusy na potrzeby wojska.
Jak podaje dr Jan Tarczyński w książce "Pojazdy w Wojsku Polskim 1918-39": "Samochody ciężarowe własnej konstrukcji to przede wszystkim seria stu sztuk 3,5-tonowych PZInż. 703 z klasyczną kabiną kierowcy i PZInż. 713 z kabiną typu wagonowego, zaplanowanych do produkcji od 1940 roku w liczbie 12 tys. sztuk rocznie, także w wersjach pochodnych i rozwojowych (autobus PZInż. 723, terenowe ciągniki: artyleryjski PZInż. 342 i uniwersalny PZInż. 343, ciężarówka PZInż. 603 o ładowności do 2,5 ton i inne). Ponadto powstały prototypy nowoczesnych pojazdów kołowych (np. terenowy PZlnż. 303 z napędem 4x4 i wszystkimi kołami kierowanymi czy PZInż. 322, niewielki ciągnik zbudowany z elementów Polskich Fiatów 621 i 508, przeznaczony do holowania samolotów i dla wojsk saperskich), a także półgąsienicowych, m.in. ciągnik PZInż. 202, zbyt nowoczesny jak na polskie możliwości ekonomiczno-techniczne, i transporter dla kawalerii zmotoryzowanej PZInż. 222, zbudowany na bazie Polskiego Fiata".
Od roku 1931 r. produkowano w Polsce czołgi rozpoznawcze TK (była to ulepszona wersja angielskiej tankietki), a od 1934 r. wprowadzono do produkcji ulepszoną wersję oznaczoną TKS. Od 1936 r. produkowano seryjnie ciągnik artyleryjski C2P, w którym wykorzystano zespół napędowy z ciężarowego licencyjnego Polskiego Fiata 621. Na licencji Vickers powstał polski czołg TTP – produkowano go od 1935 r.
Produkcja czołgów lekkich 7TP w ZM Ursus, ok. 1938 r.Żródło: Auto Świat
Jak obliczają specjaliści, w latach 1935-39 w PZInż. zbudowano 23,5 tys. pojazdów ciężarowych i osobowych, z których znaczna część trafiła do wojska. Poza tym, wyprodukowano ok. 160 lekkich czołgów oraz 7-8 tys. motocykli. Według szacunków Armia Polska miała w 1936 r. 610 czołgów lekkich i rozpoznawczych.
Tuż przed wybuchem II wojny światowej Wojsko Polskie dysponowało:
223 samochodami pancernymi
ok. 600 czołgami rozpoznawczymi TK, TKS
102 czołgami lekkimi R-17
135 czołgami lekkimi 7TP
38 czołgami lekkimi Vickers E
50 czołgami lekkimi R-35
464 ciągnikami artyleryjskimi
(Na podstawie opracowania "Pojazdy w Wojsku Polskim 1918-39" Jana Tarczyńskiego, Krzysztofa Barbarskiego i Adama Joncy).
Galeria zdjęć
1/9 Pojazdy Wojska Polskiego 1918-39. Produkcja czołgów w ZM Ursus
1/9
Żródło: Auto Świat
Produkcja czołgów w ZM Ursus
2/9 Pojazdy Wojska Polskiego 1918-39
2/9
Żródło: Auto Świat
Ciągnik artyleryjski PZInż. 302, na bazie Polskiego Fiata 508/518
3/9 Pojazdy Wojska Polskiego 1918-39
3/9
Żródło: Auto Świat
Półgąsienicowy transporter piechoty PZInż. 222, na bazie ciężarówki Polski Fiat 618
4/9 Pojazdy Wojska Polskiego 1918-39
4/9
Żródło: Auto Świat
PZInż. 303, samochód terenowy 4x4
5/9 Pojazdy Wojska Polskiego 1918-39
5/9
Żródło: Auto Świat
Polski Fiat 508 „łazik"
6/9 Pojazdy Wojska Polskiego 1918-39
6/9
Żródło: Auto Świat
Czołgi lekkie7TP
7/9 Pojazdy Wojska Polskiego 1918-39
7/9
Żródło: Auto Świat
Ciężarówka Ursus A z lat 30.
8/9 Pojazdy Wojska Polskiego 1918-39
8/9
Żródło: Auto Świat
Samochód pancerny Peugeot. Zdjęcie z 1932 r.
9/9 Pojazdy Wojska Polskiego 1918-39
9/9
Żródło: Auto Świat
Motocykl CWS M55, 1939 rok
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
