Kolumna MacPhersona to bardzo kompaktowy amortyzator odpowiadający za tłumienie nierówności i prowadzenie koła. Jego nieduże rozmiary pozwalają na zastosowanie nawet w miejskich samochodach. Pozostawiają też dużo miejsca dla innych elementów auta, np. poprzecznie umieszczonego silnika. Wynika to z faktu niemal pionowego umieszczenia kolumny, z dołu zamontowanej do zwrotnicy, a od góry do ramy pomocniczej. To tam, schowane w gumowej poduszce, znajduje się łożysko MacPhersona umożliwiające skręcanie całej kolumny.
Czym jest łożysko MacPhersona?
W przypadku kół o stałym kierunku toczenia nie ma żadnego problemu – amortyzator ze sprężyną są bezpośrednio zamocowane do ramy pomocniczej. Trudności sprawia konieczność skręcania, która powoduje zmiany w geometrii zawieszenia zależne od tego, jak mocno obróciliśmy kierownicę. Do tego właśnie służy łożysko MacPhersona. Stanowi ono łącznik między amortyzatorem a konstrukcją samochodu pozwalający na obrót kolumny wraz z kołem w zakresie kilkudziesięciu stopni w obu kierunkach.
Niestety, nie cała energia kinetyczna przekłada się na pracę amortyzatora i sprężyny. Spora jej część przenosi się na mocowanie, w którym łożysko jest umieszczone prostopadle do osi, wzdłuż której następuje tłumienie. Oznacza to, że element pozwalający na obrót jest narażony na występowanie dużych sił w najmniej korzystnym kierunku. Z tego względu dodatkowo zabezpiecza się je poprzez osadzenie w tzw. poduszce – gumowym elemencie łagodzącym te drgania.
Jak sprawdzić łożysko kolumny MacPhersona?
W starszych pojazdach kwestia, jak sprawdzić łożysko kolumny MacPhersona, nie przysparza żadnych trudności. Dopóki z zawieszenia nie dochodzą żadne niepokojące dźwięki, a kierownica obraca się z takim samym oporem jak zawsze, możemy być spokojni o stan łożysk. Objawy, które powinny zwrócić naszą uwagę, to przede wszystkim niepokojące dźwięki dochodzące z okolic mocowania amortyzatora. Są to zwłaszcza trzaski, trzeszczenia, skrzypienia czy puknięcia, często o sprężystej charakterystyce.
Zużyte łożysko wpływa także na wzrost oporu na kierownicy odczuwalny zwłaszcza w ostrzejszych zakrętach. Niestety, w nowszych samochodach zaawansowane systemy wspomagania i lepsze wygłuszenie mogą sprawić, że te objawy pozostaną niezauważone. Wówczas grozi nam jego zablokowanie – przy próbie skrętu łożysko MacPhersona stawia tak duży opór, że kolumna obraca się w poduszce, na sprężynie lub mocowaniu, wydając donośne „strzały”.
Jak wymienić łożysko kolumny MacPhersona?
Żeby uniknąć nieprzyjemnej i niebezpiecznej sytuacji, należy wymieniać łożyska – zawsze parami – zgodnie z zaleceniami producenta, a także przy każdej wymianie amortyzatorów. Nie należy też lekceważyć nawet najdrobniejszych niepokojących objawów – stuki czy trzaski w zawieszeniu to sygnał, że konieczny jest przegląd. Na szczęście zarówno łożyska, jak i ich wymiana są stosunkowo tanie. Tym bardziej sprawia to, że nie warto na nich oszczędzać.
Jak wymienić łożysko kolumny MacPhersona i czy można to zrobić samodzielnie? Taka operacja wymaga odpięcia całego amortyzatora od zwrotnicy i kielicha oraz wyjęcia z nadkola. Następnie rozbiera się górną część kolumny, w której ukryte jest łożysko. Ta operacja jest stosunkowo niebezpieczna ze względu na konieczność odpowiedniego zabezpieczenia sprężyny – w przeciwnym razie może ona wystrzelić z ogromną siłą. Z tego względu wymianę łożyska MacPhersona lepiej pozostawić wykwalifikowanemu mechanikowi dysponującemu odpowiednimi narzędziami i wiedzą.
Jaki wpływ na bezpieczeństwo jazdy ma łożysko MacPhersona?
Prawidłowo działające łożysko MacPhersona jest istotnym elementem, bez którego konstrukcja przedniego zawieszenia większości współczesnych samochodów nie funkcjonowałaby zgodnie z zamierzeniami producenta. Jego duże zużycie poza niepokojącymi dźwiękami może też mieć niekorzystny wpływ na bezpieczeństwo jazdy. Większa siła potrzebna do skręcenia kół i obrót na innych elementach (np. sprężynie) sprawia, że samochód może zachowywać się nieprzewidywalnie przy gwałtowniejszych manewrach i utracić sterowność w najmniej pożądanym momencie.
Kolumna opracowana przez Earle’a S. MacPhersona to ważny krok milowy w rozwoju motoryzacji. Prosta konstrukcja cechuje się dobrymi właściwościami tłumienia, poprzez możliwość obrotu pozwala na precyzyjne prowadzenie koła, a jej kompaktowe wymiary sprawiają, że więcej miejsca można przeznaczyć na silnik i inne elementy. Konieczne jest jednak dbanie o jej sprawność – a szczególnie o narażone na zużycie łożysko MacPhersona.