Większość kierowców nigdy go nie widziała, ale powinni wiedzieć, jak ważną rolę odgrywa w prawidłowej pracy silnika. Tłok pracuje w skrajnie niekorzystnych warunkach, poddawany jest zmiennym ciśnieniom w wysokiej temperaturze. Podczas sprężania na denko tłoka działa ciśnienie kilkudziesięciu atmosfer, a podczas spalania - kilkuset lub nawet kilku tysięcy. Te obciążenia zmieniają się kilkanaście razy na sekundę!Jakie warunki musi spełniać tłok?Musi być lekki - ze względu na siły bezwładności powstające podczas ruchu posuwisto-zwrotnego. Druga cecha to odporność na wysokie temperatury i dobre odprowadzanie ciepła. Kolejna - łatwość obróbki mechanicznej. Od dawna najlepszym materiałem spełniającym te warunki są stopy aluminiowe. Wykonuje się z nich tłoki silników spalinowych, zarówno benzynowych, jak też diesla. Czy stosuje się tłoki wykonane z żeliwa?Dawniej tak, teraz już nie. Chyba że w silnikach stacjonarnych, wolnoobrotowych. Natomiast z żeliwa wykonuje się pierścienie tłokowe. Chodzi o lepszą współpracę z żeliwną tuleją cylindra. Przy okazji powiem, że brutalne traktowanie silnika i gwałtowne przyspieszanie mogą spowodować popękanie pierścieni uszczelniających (położone są wyżej, więc działa na nie wyższa temperatura).Co może się stać złego z tłokiem?Nic, jeśli silnik pracuje prawidłowo. Ale jeśli wystąpią problemy z zapłonem lub spalanie stukowe wówczas może dojść do uszkodzenia (wypalenia) denka tłoka. Dzieje się tak na skutek znacznie wyższej temperatury i ciśnienia w komorze spalania.Przegrzanie silnika i uszkodzenie tłoka mogą także wystąpić przy niesprawnym termostacie uruchamiającym duży lub mały obieg chłodzenia silnika.Niezmiernie ważne jest też prawidłowe smarowanie silnika. Chodzi mi zarówno o dobór oleju, jak też o jego stan i wymianę w odpowiednim czasie. Przy niewłaściwym smarowaniu może dojść do zatarcia silnika, a to wymaga kosztownej naprawy.
Tłok jest ważny
Panie Doktorze, wielokrotnie rozmawialiśmy o silnikach spalinowych, ale rzadko wspominamy o najważniejszym elemencie, czyli o tłoku. Tłok decyduje o zamianie energii cieplnej na mechaniczną.