BMW i Saab – "skrzydlata" historia

W niespełna rok po zakończeniu I wojny światowej samolot wyposażony w dwunastocylindrowy silnik produkowany przez niemiecką firmę Bayerische Motoren Werke (BMW) wzbił się na rekordową wysokość 9760 m. Osiągnięcie to stało się początkiem sukcesów firmy, której współtwórcą był Karl Friedrich Rapp, niemiecki inżynier lotnictwa i biznesmen. Przyszłością marki ze znakiem biało-niebieskiego stylizowanego śmigła miała być jednak branża samochodowa, a nie lotnictwo.

W 1937 roku podobną drogę rozpoczęła mała, ale prężnie działająca, szwedzka firma Svenska Aeroplan Aktiebolaget, której pierwszym dużym kontraktem było stworzenie samolotu pasażerskiego. Projekt S 90 Scandia zadziwia swoją nowoczesnością, ze szczególnym uznaniem spotykają się rozwiązania technologiczne zastosowane w silniku. Wybuch II wojny światowej, zmusza jednak firmę do rozpoczęcia produkcji dla armii. Po ponadsześcioletniej przerwie Svenska Aeroplan wraca do projektowania nowoczesnych rozwiązań, tym razem w bardziej przyziemnej branży samochodowej.

Kołami po ziemi

Fabryka Bayerische Motoren Werke była jednym z najprężniej rozwijających się zakładów produkujących silniki dla samolotów. Jej ówczesne władze, widząc zmieniające się trendy, postanawiają za wszelką cenę wykupić znaną fabrykę pojazdów z Eisenach, co umożliwia im wejście na rynek samochodowy. Pierwszym czterokołowcem, który wyjechał z symbolem biało-niebieskiego śmigła, było BMW 3/15 PS. Zaprezentowany 9 lipca 1929 r. model bazował w znacznej mierze na bardzo popularnym wówczas Austinie Seven. Stylistyka pierwszego auta BMW była prosta, skromna, konserwatywna i kanciasta. Firma stawiająca pierwsze kroki na rynku samochodowym nie chciała ryzykować żadnych eksperymentów. Czterocylindrowy silnik o pojemności 750 cm3 i mocy 15 KM, pozwalał osiągnąć 80 km/h. Dwudrzwiowy samochód nazwany został Dixi i pod tą nazwą zapisał się w historii, m.in. jako zwycięzca Międzynarodowego Rajdu Alpejskiego w 1929 r.

Szwedzki Saab 92, który zjechał z linii montażowej niemal dwadzieścia lat później, zachwycał nowoczesnością i niespotykaną stylistyką. Debiutancki model Svenska Aeroplan Aktiebolaget, skonstruowany został przez szesnastu inżynierów lotnictwa. Niespotykana aerodynamika nadwozia i geometria wnętrza rozpoczęły tak charakterystyczną dla Saaba stylistykę. Wyposażony w dwusuwowy silnik, dysponował on mocą zaledwie 18 KM. Stał się jednak doskonałą alternatywą dla droższych i gorzej wyposażonych aut konkurencji, zyskując szybko popularność w Skandynawii i krajach Beneluksu.

Przełomowe lata pięćdziesiąte

Zarówno dla szwedzkiej, jak i niemieckiej firmy, przełomowym okresem okazały się lata pięćdziesiąte XX wieku.

Zaprezentowany latem 1951 roku "Barokowy Anioł", jak nazywano model BMW 501, szybko stał się najbardziej rozpoznawanym samochodem Europy. W perfekcyjny sposób łączył w sobie tradycje projektów z lat trzydziestych (zamaszysty kształt błotników jak w BMW 328) z nowoczesnością i wzorcami projektanckimi napływającymi zza oceanu. Charakteru nowej konstrukcji dodawał sześciocylindrowy silnik o mocy 65 KM i dźwignia zmiany biegów umieszczona przy trójramiennej kierownicy nawiązującej swoją stylistyką do śmigła.

W 1955 roku BMW zaskoczyło motoryzacyjny świat malutkim dwumiejscowym samochodzikiem Isetta, skonstruowanym przez Włocha Enzo Rivoltę.

Lata sześćdziesiąte to wielki sukces nowej generacji samochodów klasy średniej, typu sedan i coupé. Nowe modele 1500, 1600 i 2000 wyposażone zostały w umieszczone wzdłużnie cztero- lub sześciocylindrowe silniki, napędzające tylne koła. Projekt karoserii z charakterystycznym rekinim nosem był dziełem włoskiego stylisty Giovanniego Michelotti. To jednak zaprezentowane w 1972 modele Serii 5 i debiutująca trzy lat później Seria 3 z typowymi podwójnymi reflektorami, pozwoliły BMW stworzyć charakterystyczny styl, którym niemiecka marka podbiła motoryzacyjne rynki.

Przez sport do komfortu

Odmienny kierunek rozwoju przyjął Saab. Sportowy charakter i nowoczesne rozwiązania miały zapewnić mu sukces, zarówno na rynku europejskim, jak i w Stanach Zjednoczonych. Przedstawiony w 1955 roku model Saab 93 wyposażony był w komfortowe elementy, m.in. w lampkę kontrolną rezerwy paliwa (7 litrów), bezdętkowe opony, a od 1957 r. w dwupunktowe pasy bezpieczeństwa na wszystkich siedzeniach. Obok nowości technologicznych i bogatego wyposażenia, o sukcesie sprzedaży zadecydowały również zwycięstwa w prestiżowych imprezach sportowych odnoszone przez Erica Carlssona, zasiadającego za kierownicą modelu 93.

Przełomowym w historii firmy Saab miał okazać się sportowy Sonnet z 1956 r. Po raz pierwszy w przemyśle samochodowym zastosowano ramy z metali lekkich pokryte nadwoziem wzmocnionym włóknem szklanym. Rozwiązanie to czyniło model tak drogim, że wyprodukowano go jedynie w sześciu egzemplarzach.

Po nieudanym eksperymencie właściciele Saaba postanowili skupić się na produkcji samochodów rodzinnych. Przestronny, ekonomiczny i bezpieczny Saab 96, cieszył się niesłabnącym powodzeniem przez 20 lat (1960-1980), stając się tym samym najdłużej produkowanym aktem koncernu.

Wielką popularnością cieszył się również Saab 99. Model ten wyposażony był w zderzaki absorbujące siłę uderzenia, elektrycznie podgrzewane siedzenia oraz silnik z turbodoładowaniem. Jako pierwszy miał również spryskiwacze i wycieraczki reflektorów.

Rozwiązania podnoszące bezpieczeństwo i komfort, z których zasłynął model 900 i zbudowana na jego bazie limuzyna Saab 9000, stały się standardem u szwedzkiego producenta.

Lata dziewięćdziesiąte to spadek popularności marki. Modele 9-3 i 9-5, wyprodukowane wspólnie z General Motors, nie zdołały podtrzymać pasma sukcesów, zmuszając firmę do podjęcia działań podkreślających niepowtarzalność i indywidualny charakter linii Saaba.

Nowości i tradycja

Nowe tysiąclecie BMW i Saab rozpoczynają na zupełnie innych pułapach. Niemiecka marka postrzegana jest w Europie jako producent aut dla ceniących komfort biznesmenów o sportowym zacięciu. Bawarskie konsorcjum, pozostając jednym z największych producentów aut na świecie, posiada obok swojej flagowej marki również Rolls-Royce’a i Mini.

Z kolei skandynawski Saab, pod rozłące z GM, stara się odzyskać utraconą pozycję w segmencie luksusowych aut sportowych. Sukces szwedzkiej firmie zapewnić ma kampania nowej linii Aero odwołująca się do korzeni i haseł: "Born from Jets" i "Kiedy budujesz samoloty, nie możesz stworzyć kolejnego zwykłego samochodu".