Omawiane statystyki obejmują lata 2021-2023 i okres od stycznia do lipca 2024 r. Przez ten czas polska policja zatrzymała w sumie blisko 300 tys. praw jazdy. Można zauważyć tendencję spadkową – w 2021 r. odebrano kierowcom ponad 100 tys. praw jazdy, a w 2023 "tylko" ponad 71 tys. – jednak statystyki nadal są niepokojące.
Tylko w tym roku do końca lipca uprawnienia straciło już ponad 45 tys. kierowców, więc można przypuszczać, że końcowe liczby będą zbliżone do ubiegłorocznych, o ile nie wyższe.
Główne przyczyny utraty prawa jazdy:
- kierowanie pojazdem pod wpływem alkoholu lub środków odurzających;
- przekroczenie prędkości o 50 km/h w terenie zabudowanym.
Wydaje się, że polscy kierowcy zaczęli częściej przestrzegać ograniczeń prędkości w obszarze zabudowanym w obawie przed czasową lub całkowitą utratą prawa jazdy. W ostatnich latach malała liczba zatrzymanych uprawnień z tego powodu, choć w tym roku znowu może być ich więcej — do lipca odnotowano już ponad 14 tys. przypadków.
Zatrważające są jednak dane o liczbie kierowców przyłapanych na jeździe pod wpływem alkoholu, i to pomimo ostatniego zaostrzenia kar. Dodajmy, że gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila, prowadzenie pojazdu nie jest już wykroczeniem a przestępstwem.
Za kierownicą po alkoholu – wykroczenie lub przestępstwo
- Stan po użyciu alkoholu ma miejsce, gdy jego zawartość we krwi wynosi 0,2-0,5 promila lub spożycie prowadzi do stężenia alkoholu we krwi na tym poziomie. To "tylko" wykroczenie, grozi za nie kara aresztu (areszt nakłada się na okres od 5 do 30 dni) oraz grzywny do 30 tys. zł, ale nie mniej niż 2500 zł. Dodatkową karą jest zakaz prowadzenia pojazdów, którą sąd nakłada na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
- Stan nietrzeźwości ma miejsce, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila lub prowadzi do przekroczenia takiego stężenia alkoholu we krwi. Jest to przestępstwo, za które sąd wymierza karę na podstawie Kodeksu karnego – oprócz kary więzienia do 3 lat przestępcy grozi zakaz prowadzenia pojazdów do 15 lat. Każde kolejne tego rodzaju przestępstwo wiąże się z wyższą odpowiedzialnością karną.
Od 14 marca 2024 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy Kodeksu karnego o konfiskacie aut pijanych kierowców. Jest obligatoryjna, gdy kierowca ma powyżej 1,5 promila alkoholu we krwi. Niedawno opisywaliśmy pierwszy prawomocny wyrok sądu w takiej sprawie, więc nowy środek karny faktycznie zaczyna być egzekwowany.
Dalsza część tekstu pod materiałem wideo
W terenie zabudowanym łatwo stracić prawo jazdy
Dużym straszakiem na kierowców od dłuższego czasu jest automatyczne zatrzymanie prawa jazdy na trzy miesiące, jeśli przekroczenie prędkości jest wyższe niż 50 km/h.
Kierowca musi też dokładnie liczyć punkty karne — ich maksymalny limit wynosi 24 (20 w przypadku młodych kierowców posiadających prawo jazdy mniej niż rok). O przekroczenie granicy nietrudno, ponieważ za najcięższe wykroczenia przewidziano aż 15 "oczek".
Dotkliwsze stały się ponadto kwoty mandatów karnych, szczególnie w przypadku recydywy, gdy kwoty są podwajane. Dotyczy to sytuacji, gdy kierowca ponownie popełnieni to samo wykroczenia w ciągu dwóch lat.
Eksperci rankomat.pl wskazują, że jeśli przyrosty zostaną zachowane, to obecny rok może być również rekordowy, jeśli chodzi o zatrzymanie prawa jazdy właśnie za przekroczenie limitu punktów, a także za spowodowania zagrożenia w ruchu drogowym lub legitymowania się nieważnym dokumentem (kategoria "Inne" na wykresie).
15 punktów karnych za najcięższe wykroczenia drogowe:
- kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości, po użyciu alkoholu lub pod wpływem środków odurzających;
- nieudzielenie pomocy ofiarom wypadku;
- używanie pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu osoby znajdującej się w pojeździe lub poza nim;
- omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu;
- wyprzedzanie pojazdu na przejściu dla pieszych, na którym ruch nie jest kierowany, lub bezpośrednio przed tym przejściem;
- nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu dla pieszych albo wchodzącemu na przejście;
- niezatrzymanie pojazdu w razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej używającej specjalnego znaku lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej w celu umożliwienia jej przejścia;
- niezastosowanie się, w celu uniknięcia kontroli, do sygnału osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego nakazującego zatrzymanie pojazdu;
- niezastosowanie się do sygnałów świetlnych;
- niezastosowanie się do sygnałów i poleceń podawanych przez osoby uprawnione do kierowania ruchem drogowym oraz osoby uprawnione do kontroli ruchu drogowego;
- przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 70 km/h;
- niestosowanie się do znaku B-25 lub B-26 "zakaz wyprzedzania";
- naruszenie zakazu omijania opuszczonych zapór lub półzapór oraz wjeżdżanie na przejazd, jeśli rozpoczęło się ich opuszczanie lub ich podnoszenie nie zostało zakończone;
- naruszenie zakazu wjeżdżania na przejazd kolejowy za sygnalizator przy sygnale czerwonym, migającym czerwonym, dwóch na przemian migających sygnałach czerwonych lub za inne urządzenie nadające te sygnały;
- naruszenie zakazu wjeżdżania na przejazd kolejowy, jeśli po jego drugiej stronie nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;
- jazda autostradą lub drogą ekspresową w kierunku przeciwnym niż wynikający z ustawy, lub znaków drogowych;
- przewożenie więcej niż dwojga dzieci w pojeździe w sposób niezgodny z przepisami;
- przewóz osób pojazdem nieprzeznaczonym lub nieprzystosowanym do tego celu, w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym pojazdu albo wynikających z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji, jeżeli liczba osób przewożonych w niewłaściwy sposób wynosi 10 osób lub więcej.
Mandaty i punkty karne za przekroczenie prędkości:
- o 10 km/h — 50 zł i 1 punkt karny;
- o 11 — 15 km/h — 100 zł i 2 punkty karne;
- o 16 — 20 km/h — 200 zł i 3 punkty karne;
- o 21 — 25 km/h — 300 zł i 5 punktów karnych;
- o 26 — 30 km/h — 400 zł i 7 punktów karnych;
- o 31 — 40 km/h — 800 zł (1600 zł*) i 9 punktów karnych;
- o 41 — 50 km/h — 1000 zł (2000 zł*) i 11 punktów karnych;
- o 51 — 60 km/h — 1500 zł (3000 zł*) i 13 punktów karnych;
- o 61 — 70 km/h — 2000 zł (4000 zł) i 14 punktów karnych;
- o 71 km/h i więcej — 2500 zł (5000 zł) i 15 punktów karnych.
*w recydywie