Moda na ciężarówki poruszające się na półtorametrowych kołach narodziła się pod koniec lat 70. ubiegłego wieku w USA. Bob Chandler, sprzedawca pikapów i właściciel warsztatu z częściami, skonstruował na bazie Forda F-250 pierwszego potwora osadzonego na olbrzymich kołach. Pojazd nazwany Bigfoot - tak jak firma Chandlera - służył początkowo do promocji części dostępnych w warsztacie konstruktora.

W 1981 roku Chandler, zapewne z nudów, postanowił sprawdzić, czy uda mu się przejechać Bigfootem po dachach kilku samochodów osobowych przeznaczonych do złomowania. Pomysł chwycił, szybko przybywało pojazdów wzorowanych na Bigfoocie i wkrótce przedsiębiorczy Amerykanie zaczęli organizować zawody ciężarówek potworów. Receptę zaczerpnięto z wyścigów dragsterów - zawodnicy startują parami na krótkim odcinku prostego toru, tyle że po drodze Wielkie Stopy muszą przejechać po dachach kilku aut.

Od 1990 r. organizowane są mistrzostwa świata (pierwszym triumfatorem został ojciec dyscypliny Bob Chandler, a pojazdy jego konstrukcji, nadal budowane z podzespołów Forda, ani razu nie przegrały tytułu mistrzowskiego w kilkunastoletniej historii dyscypliny).

Organizacją zawodów zajmuje się Stowarzyszenie Wyścigów Ciężarówek Potworów (MTRA - Monster Truck Racing Association) powołane w 1987 roku, natomiast w Europie wyścigami rządzi europejska filia, czyli MTRAE (E od Europe). Te dwie organizacje czuwają nad przepisami zawodów, które - poza punktami dotyczącymi bezpieczeństwa - są dość proste. Pojemność centralnie umieszczonego silnika ograniczona jest do blisko 9,5 litra (575 cali sześciennych), a masa pojazdu nie może być niższa niż około 4080 kilogramów (9000 funtów). Szybkość nie jest tu najważniejsza, bo tor zmagań liczy 75 metrów, ale przy zastosowaniu odpowiednich przełożeń w skrzyni biegów potwory na półtorametrowych kołach mogą pędzić z prędkością 130 km/h. W końcu najmocniejsze ciężarówki dysponują energią ponad 1500 KM.

Potrójnie zabezpieczona

Regulamin techniczny dotyczący podzespołów, jak skrzynia biegów czy hamulce, traktuje je powierzchownie, w przeciwieństwie do bezpieczeństwa. Poza wymogami znanymi z innych dyscyplin sportu, jak np. rozbudowana klatka ochronna (właściwie stanowiąca jednocześnie przestrzenną, rurową ramę całej ciężarówki) czy specjalny fotel wraz z pasami bezpieczeństwa, każda ciężarówka musi być wyposażona w potrójny wyłącznik zapłonu i pomp paliwowych - na wypadek utraty panowania nad pojazdem, częstej w takich zawodach, która zwykle oznacza efektowne dachowanie. Jeden z wyłączników musi być tak umieszczony, by kierowca dosięgnął go z fotela bez konieczności rozpinania pasów. Kolejny powinien być dostępny z zewnątrz (najczęściej jest to pętla umieszczona w pobliżu tylnego zderzaka), a ostatni jest zdalnie sterowany - obsługuje go wyszkolony obserwator. W czasie zawodów w modelach wyposażonych w skrętną oś tylną (przydatne przy wielu pokazach) musi ona być mechanicznie zablokowana.

Za tysiące dolarów

Koszt budowy ciężarówki szacuje się na 150-250 tysięcy dolarów. Pieniądze to jednak nie wszystko - liczą się także możliwości producenta. Przy budowie jednego potwora profesjonalna firma spędza od kilku do kilkunastu miesięcy. Nadwozia dla Bigfoota przygotowuje obecnie firma Samson 4x4, która ma na swoim koncie blisko 70 ciężarówek.

Bigfoot nie byłby Wielką Stopą, gdyby nie opony. Za jedną w rozmiarze 66x43x25 cali trzeba zapłacić 1800 dolarów - firma współpracuje z Firestone, ale monstrualne gumy są także w ofercie np. Goodyeara. Sama jazda także nie jest tania - potworne ciężarówki konsumują około 10 l metanolu w czasie jednego wyścigu, pokonując 75 m. Poza wyścigami ciężarówki potwory występują także na specjalnych pokazach, grają w filmach (m.in. dwie części "Akademii Policyjnej", "Aniołki Charliego" i "Tango&Cash"), a także biją przeróżne rekordy. Do najdziwniejszych należy z pewnością wyczyn Dana Runte’a, który Bigfootem 8 przeskoczył ponad samolotem pasażerskim Boeing 727.

Potworne rekordy:

• najdłuższy przejazd na tylnych kołach: 67 m; Dave Harkey (Bigfoot 11)

• najdłuższy skok: 61,5 m ponad samolotem Boeing 727; Dan Runte (Bigfoot 8)

• najwyższy skok: 7,3 m; Dan Runte (Bigfoot 8)

• największa prędkość: 111,5 km/h; Dan Runte (Bigfoot 8).