W czasach, kiedy z najdrobniejszą usterką samochodu trzeba jechać do warsztatu, samodzielna obsługa większości motocykli i skuterów klasy 125 cm3 wciąż jest zwykle możliwa i wcale nie taka trudna. Z zestawem podstawowych narzędzi i dobrą instrukcją serwisową dacie radę!
Prosta obsługa to jedna z większych zalet lekkich jednośladów
Nawet jeśli motocykl czy skuter używany jest okazjonalnie, to i tak raz do roku należy mu się przegląd
Wiele czynności obsługowych przy jednośladach da się wykonać samodzielnie
Dla większości właścicieli lekkie motocykle i skutery to nie pojazdy do codziennej jazdy, ale bardziej sprzęt do okazjonalnej jazdy rekreacyjnej. Często zdarza się tak, że przez pierwszy sezon lub dwa od zakupu pokonują duże przebiegi, później wyjeżdżają na ulice rzadziej – nie brakuje maszyn, których roczne przebiegi liczone są raczej w setkach, góra w tysiącach, ale na pewno nie w dziesiątkach tysięcy kilometrów. Oczywiście, zdarzają się wyjątki – są też i tacy, dla których "125-ka" to podstawowy środek transportu służący do codziennych dojazdów do szkoły czy do pracy. Niezależnie jednak od tego, czy jednoślad przejechał w poprzednim sezonie 500, czy 5 tys. km, i tak przynajmniej raz w roku należy mu się przegląd, i to nie tylko ten obowiązkowy w stacji diagnostycznej. Nie liczcie na to, że podczas dorocznego badania diagnosta rzeczywiście zbada dokładnie waszą maszynę – większość przeglądów odbywa się bardzo pobieżnie!
Od początku tego roku za jazdę bez ważnego badania technicznego grozi mandat w wysokości do 1500 zł – na pouczeniu czy zatrzymaniu dowodu sprawa się nie skończy!
Wiele podzespołów starzeje się i psuje nie tylko wraz z rosnącym przebiegiem, ale też na skutek upływu czasu. Dobra wiadomość jest taka, że wiele czynności można wykonać samodzielnie z niezbyt rozbudowanym zestawem narzędzi. Starsze maszyny są zwykle przyjazne majsterkowiczom, nowsze wymagają za to mniej troski. Raz na jakiś czas interwencja fachowca może być jednak konieczna – np. regulacja zaworów wykracza poza możliwości większości amatorów.
Andrzej Kondratczyk / Auto Świat
Większość motocykli i skuterów jest użytkowana tylko sezonowo – od wiosny do jesieni, zimą najczęściej stoją one w garażu. W takiej sytuacji najrozsądniejszym rozwiązaniem jest wymiana oleju po sezonie. Dlaczego? Bo świeży olej nie jest jeszcze rozcieńczony paliwem i zakwaszony produktami jego spalania, więc lepiej zabezpiecza metal przed korozją. Jeśli twój jednoślad zimował ze starym olejem, to nawet jeśli nie przejechał od poprzedniej wymiany zbyt wielu kilometrów, należy mu się nowy olej. Uwaga! We współczesnych skuterach i motocyklach nie używa się olejów samochodowych. Silniki stosowane w jednośladach pracują z reguły na wyższych obrotach, są bardziej obciążone termicznie – wymagania wobec olejów są więc w nich wyższe. Według wielu praktyków, zastosowanie preparatów redukujących tarcie nawet przy dużych obciążeniach i w przypadku zerwania filmu olejowego może znacząco wydłużyć trwałość silnika – szczególnie preparaty ceramiczne mają niemałe grono zwolenników.
1/8Wymiana oleju
Andrzej Kondratczyk / Auto Świat
W silnikach samochodowych świece z reguły wymienia się co kilkadziesiąt tysięcy kilometrów. W wysilonych małych silnikach chłodzonych powietrzem warto to robić nawet co roku! Świec nie dobieraj nigdy na oko – to, że ma odpowiedni kształt i gwint, nie znaczy, że jej parametry będą właściwe.
2/8Świeca zapłonowa
Andrzej Kondratczyk / Auto Świat
Na filtrach powietrza też nie ma co oszczędzać – tanie niemarkowe zamienniki drastycznie skracają życie silnika (jeśli przepuszczają brud) lub ograniczają osiągi (kiedy się zatykają).
3/8Filtr powietrza
Andrzej Kondratczyk / Auto Świat
Opony w motocyklu lub skuterze są jeszcze ważniejsze niż w samochodzie – na kiepskich gumach o wywrotkę naprawdę łatwo. Opony wymieniaj regularnie, jeśli tylko wykazują objawy zużycia. Jeśli kupiłeś tani chiński skuter lub motocykl, to pierwszą zmianą, która poprawi jego prowadzenie szczególnie na mokrej drodze i skróci drogi hamowania, jest zamontowanie dobrych markowych opon. Przy okazji warto sprawdzić, czy obręcze są proste i wyważone. W przypadku "125-ek" wielu "fachowców" uważa, że wyważanie nie jest wcale potrzebne. Żeby się przekonać, że to nieprawda, wystarczy np. w skuterze stojącym na stopce centralnej włączyć silnik i dodać solidnie gazu, tak żeby koło obracało się z dużą prędkością. Jeśli jest ono niewyważone, wibracje będą potężne! W czasie jazdy takie niewyważenie pogarsza nie tylko komfort, ale i prowadzenie! Ciśnienie w oponach kontroluj regularnie, przynajmniej przy okazji każdego tankowania – zbyt niskie ciśnienie grozi katastrofą! Ciśnienie powietrza musi być dostosowane do obciążenia maszyny – za wysokie ogranicza powierzchnię styku opony z podłożem, za niskie powoduje "myszkowanie" pojazdu na drodze. Opony się starzeją! 5-, 6-letnia opona, nawet z wysokim bieżnikiem, może być już sztywna i sparciała.
4/8Opony, koła
Andrzej Kondratczyk / Auto Świat
Właściciele motocykli i skuterów bardzo często zapominają o regularnej wymianie płynu hamulcowego. O ile w motocyklach zbiorniczek płynu znajduje się często na kierownicy "pod nosem" kierowcy, o tyle w skuterach, żeby się do niego dostać, często trzeba zdemontować osłony kierownicy. W motocyklach i skuterach wyposażonych w ABS procedura wymiany płynu może być inna niż w starszych maszynach – lepiej powierzyć to serwisowi! Oczywiście, sprawdź też tarcze, klocki oraz przewody hamulcowe.
5/8Hamulce
Andrzej Kondratczyk / Auto Świat
Widzieć i być widocznym – to na motocyklu naprawdę ważne! Przed każdą trasą warto sprawdzić wszystkie światła – to tylko kilkanaście sekund, w dodatku nie potrzebujesz do tego nawet pomocników! W jednośladach warto używać specjalnych, odpornych na wstrząsy żarówek – są nieco droższe, ale znacznie trwalsze od samochodowych. np. przez policję, to nie nosi ono żadnych śladów włamania, nawet analiza danych zapisanych w sterownikach wykazuje, że auto było otwarte i uruchomione oryginalnym kluczykiem. To dlatego kilka lat temu, kiedy jeszcze wiedza o kradzieżach metodą "na walizkę" nie była aż tak powszechna, ofiary kradzieży często były podejrzewane o współudział w przestępstwie, np. sfingowanie kradzieży albo celowe udostępnienie przestępcom kluczyków.
6/8Oświetlenie
Andrzej Kondratczyk / Auto Świat
Jeśli zimą motocykl nie był używany, a nie pomyślałeś o tym, żeby wymontować z niego akumulator i go podładować, to wiosną może się okazać, że będziesz potrzebował nowej baterii. Przed wymianą warto jednak dać jej szansę – dobry prostownik potrafi czasem "podnieść" także głęboko rozładowany akumulator. W motocyklach używanych w terenie zwykłe akumulatory kwasowo-ołowiowe na długo nie wystarczą!
7/8Akumulator
Andrzej Kondratczyk / Auto Świat
W skuterach napęd na tylne koło jest przekazywany za pośrednictwem paska pracującego w obudowie. W większości motocykli napęd przekazywany jest natomiast łańcuchem – należy regularnie kontrolować jego napięcie, sprawdzać, czy się nadmiernie nie rozciągnął, dbać o jego czystość i właściwe smarowanie. Smarowanie łańcucha to zabieg, który wg zaleceń producentów powinno się wykonywać co 300-500 km (w trudnych warunkach częściej), używając do tego specjalistycznego oleju.
